ايران و روسيه در شرايط كنوني و با توجه به نيازهاي متقابل و اهميت دو كشور براي يكديگر يكي از دورههاي بسيار درخشان روابط خود را ميگذرانند. جمهوري اسلامي ايران توانسته است اهميت منطقهاي خود را در جريان مذاكرات برجام و تلاش براي حل و فصل مسائل مربوط به برنامه هستهاي به مرحله فعليت برساند. گذشته از سطح مسائل منطقهاي و بينالمللي، دو كشور نيازهاي گوناگوني دارند كه ميتوان در گسترش روابط دو جانبه بر اساس آن عمل کرد. روسيه همسايه پرقدرت ايران در مرزهاي شمالي آنسوي آبهاي درياي خزر است كه ظرفيت و توانمنديهاي گوناگوني براي پاسخ به نيازهاي ايران در اختيار دارد. ايران نيز از آنچنان ظرفيت ژئوپلتيكي برخوردار است كه ميتواند در همان حال كه روابط گسترده با روسيه را سامان ميدهد، با كشورهاي غربي به ويژه آمريكا اين روابط را در سطح قابل توجهي در جهت تامين منافع خود گسترش دهد. اين وضعيت ارتباط مستقيم با جایگاه ژئوپلتيكي ايران در منطقه غرب آسيا كه تحولات بسيار اساسي را تجربه ميكند، دارد. قدرت ايران در اين منطقه از جهان بهدليل برخورداري از اهرمهاي گوناگون نفوذ و تحولات منطقهاي نه از سوي روسيه و نه از سوي كشورهاي غربي قابل انكار نيست. به نظر ميرسد اين رويكردي است كه امروز در زمينه گسترش روابط ايران با روسيه به ويژه براي تعادل بخشيدن به روابط خارجي ايران ميتواند مورد توجه قرار گيرد. ايران و روسيه پيوندهاي فرهنگي و اجتماعي بسياري با يكديگر دارند. در سالهاي گذشته اساسا حوزههاي غيرسياسي و غيرامنيتي مورد توجه جدي قرار نگرفته است. اين ظرفيتها بهويژه در حوزه روابط دانشگاهي و آكادميك مورد توجه نبوده، هرچند قدمهايي در اين زمينه در حال برداشته شدن است، اما اساسا اين ظرفيتها در كشور ما به درستي شناخته نشده است و بهدليل جهتگيريهاي سنتي غربگرايانه در كشور، عدمشناخت و عدماطلاع كافي از واقعيتهاي روسيه اين تمايل نسبت به روسيه مورد توجه قرار نگرفته است؛ چراكه نگاه روسيه در كشور ما همواره با عينك آمريكا شكل گرفته است. به نظر ميرسد به سبب كمتوجهي ساختاري نسبت به شناخت اين كشور، ظرفيتها و توانمنديهاي آن نیز به درستي شناخته نشده است. در نتيجه تمايل نسبت به آن بسيار اندك است. اين يك مشكل ساختاري است كه برطرف كردن آن نيازمند برنامهريزي و اجراي روشهايي است كه در طول زمان جواب ميدهد. در چنين شرايطي بدون ترديد اراده سياسي و تصميم مسئولان دیپلماسی کشور ميتواند بر ايجاد و تقويت زير ساختهاي مناسب براي بهبود اين نگرشها تاثيرگذار باشد.