برگزاري سومين اجلاس سران مجمع كشورهاي صادركننده گاز در تهران را مي‌توان نقطه آغازي بر تقويت نقش اقتصادي ايران در حوزه انرژي در عرصه بين‌المللي ارزيابي كرد. منابع غني گازي ايران به حدي است كه نه تنها مي‌تواند نياز داخلي را تامين كند، بلكه مي‌تواند به منبع اصلي تامين گاز موردنياز كشورهاي نيازمند به اين منبع انرژي پاك تبديل شود اما با وجود وجود پتانسيل هاي فراوان، ايران تاكنون نتوانسته نقش موثري در صادرات گاز ايفا نمايد. ذخاير اثبات شده گازي ايران 34 تريليون مترمكعب تخمين زده شده كه 2/18درصد از كل ذخاير گازي دنياست. درحالي كه روسيه و قطر به عنوان نزديكترين رقيبان ايران به ترتيب 4/17 و 1/13درصد ذخاير گازي جهان را در اختيار دارند و ساير كشورهاي توليدكننده گاز، هر يك كمتر از3/3درصد ذخاير گاز جهان را دارند. با وجود ميزان بالاي ذخاير گاز ايران، سهم ايران در توليد گاز چندان بالا نيست و اين سهم در صادرات گاز، كمتر هم هست كه دليل آن مصرف بالاي گاز در داخل كشور به موازات عدم رشد توليد به‌ميزان مورد انتظار است. ميزان توليد گاز روسيه 7/16درصد از كل توليد گاز دنيا و سهم قطر و ايران از توليد گاز دنيا به ترتيب1/5 و 5 درصد است. از نظر ميزان صادرات گاز، روسيه از طريق خط لوله 4/187ميليارد مترمكعب و قطر 1/20ميليارد مترمكعب صادرات دارند درحالي كه ايران تنها 6/9ميليارد مترمكعب صادرات از طريق خط لوله دارد. درباره صادرات ال‌ان‌جي وضعيت بدتر است به‌طوري كه قطر4/103ميليارد مترمكعب و روسيه 5/14ميليارد متر مكعب صادرات دارند اما صادرات ال‌ان‌جي ايران روي عدد صفر مانده است. اين آمارها براي كشوري همچون ايران كه غني‌ترين ذخاير گاز جهان را در اختيار دارد چندان اميدواركننده نيست. اينكه چرا ايران نتوانسته تاكنون حضور موثري در عرصه صادرات گاز داشته باشد به عوامل مختلفي بستگي دارد. ايران در برداشت از منابع گازي خود به ويژه در ميادين مشترك دچار تاخير شده كه حاصل آن برداشت زودهنگام قطر از ميدان مشترك پارس جنوبي است. عامل اصلي اين تاخير جنگ تحميلي هشت ساله و آثار باقيمانده از آن بود كه با توجه به محدوديت منابع مالي و امكانات در آن دوران دشوار، روند توسعه كشور را با كندي مواجه ساخت. با اين وجود در دوران سازندگي و سپس دوران اصلاحات، روند توسعه پارس جنوبي به عنوان مهم‌ترين ميدان گازي ايران شتاب گرفت و نتايج مثبتي حاصل شد. در دو دولت قبل در اثر برخي بي‌توجهي‌ها از جمله در اولويت نبودن طرح‌هاي زيربنایي و اتخاذ سياست‌هاي غلط درباره پروژه‌هاي بزرگ و ملّي و همچنين تغييرات مداوم وزراي نفت و مديران نفتي، روند توسعه اين ميدان همچون ساير بخشهاي صنعت با خلل مواجه شد. وزارت نفت در طول هشت‌سال گذشته، چهار وزير و چهار سرپرست را در راس خود ديد درحالي كه در دولت اصلاحات در كل هشت سال، تنها يك وزير در راس كار قرار داشت و همين ثبات مديريتي، روند امور را در صنعت نفت به روندي اميدبخش تبديل كرده بود. از سوي ديگر شدت گرفتن تحريم‌هاي بين‌المللي بر ضد ايران، توسعه ميادين نفت و گاز در كشورمان را با خللي جدي‌تر مواجه کرد و با وجود برخي پروژه‌هاي نمايشي همچون طرح ساخت 35ماهه برخي فازهاي ميدان گازي پارس جنوبي كه هيچگاه به نتيجه نرسيد، روند توسعه صنعت نفت و گاز كشور به روندي نااميدكننده تبديل شد. از سوي ديگر روند رشد مصرف گاز در داخل كشور نيز بسيار سريع بود و با توجه به رشد لجام گسيخته مصرف كه حاصل مواردي همچون عدم اهتمام و تلاش براي ساختن فرهنگ صحيح براي استفاده از منابع انرژي و عدم اجراي صحيح مقررات ملي از جمله تبصره 19 براي صرفه جويي در مصرف گاز بود، همان ميزان محدود افزايش توليد گاز نيز صرف به مصرف داخلي رسيد. با روي كار آمدن دولت تدبير و اميد زمينه مساعدي براي توسعه اقتصادي كشور از طريق جذب سرمايه‌گذاري خارجي فراهم شده كه صنعت نفت و گاز نيز از اين قاعده كلي مستثني نيست. برگزاري اجلاس سران مجمع كشورهاي صادركننده گاز در تهران، مي‌تواند محوريت ايران در عرصه جهاني گاز را به ساير كشورها يادآور شود و در صورت همراه شدن با گام‌هاي بعدي براي تقويت توليد و به تبع آن صادرات گاز، مي‌تواند چشم‌انداز اميدواركننده‌اي را براي تقويت حضور ايران در بازارهاي جهاني گاز ترسيم كند. اين امر نه تنها از لحاظ اقتصادي، بلكه از لحاظ ديپلماتيك نيز مي‌تواند به عنوان اهرمي براي تقويت ديپلماسي ايران در عرصه بين‌المللي عمل نمايد؛ كما اينكه روسيه سال‌هاست از اين اهرم براي تقويت سياست‌هاي خود در اروپا استفاده مي‌كند.
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
