نوامبر، ژانویه نیست. این سخنی است که بسیاری از سیاستمداران و رسانه های فرانسوی می گویند. بر خلاف نوع پاسخ به ماجرای شارلی ابدو در ماه ژانویه که 17 کشته بر جای گذاشت اما پس از 13 نوامبر و جمعه خونین پاریس که 130 کشته بر جای گذاشت هیچ درخواست عمومی¬ای برای وحدت با مسلمانان وجود ندارد. در ژانویه اگر فرانسوی ها پاسخی ندادند اما در نوامبر پاسخ آنها کوبنده بود و حملات فرانسه به خواضع داعش در سوریه با قدرت بیشتری ادامه دارد. اما یک مساله دیگر هم هست و آن مخدوش شدن وجهه مسلمانان در فرانسه، آلمان و سایر کشورهای غربی است. به گزارش نیویورک تایمز، کسانی هستند که می گویند باید میان دو مساله تفاوت گذاشت: یکی افرادی که مراسم عبادی اسلامی را به طور معمول انجام می دهند و کسانی که مردم را به جهاد ترغیب و تشویق می کنند و «وعظ جهادی» می کنند.

با این حال، یک ترس و حتا خشم غیر ملموسی وجود دارد. اولاند از پارلمان خواسته است تا «وضعیت اضطراری» را برای سه ماه دیگر تمدید کرده و برای تقابل با تروریست ها خواستار تغییر قانون اساسی شود. رئیس‌جمهور فرانسه، در نشست مشترک اعضای مجلس نمایندگان و مجلس سنای فرانسه گفت که فرانسه درگیر «جنگ تمدن‌ها» نیست و تاکید کرد که تروریست‌های وقایع تروریستی اخیر پاریس «نماینده‌ هیچ تمدنی» نیستند. اولاند تاکید کرد که فرانسه باید «کانون تکثرگرایی» باقی بماند. اولاند افزود که در موضوع بحران سوریه، بشار اسد «مساله مهمی» نیست و دشمن مشترک همه، گروه تروریستی داعش است. او گفت سوریه به «کارخانه تولید تروریست» تبدیل شده است. به گزارش نیویورک تایمز، «فرانسه سکولار همواره روابطی پیچیده با جامعه مسلمانش داشت اما اکنون این روابط به سوی بی اعتمادی و حتا خصومت در حال حرکت است».

این تغییر جهت تاثیر دیگری هم دارد و آن تهدیدی است که فرانسه از سوی راست افراطی دریافت می کند. صحبت های شداد و غلاظ در میان مقام های دولتی نشان می دهد که آنها به سوی راست گرایش پیدا کرده اند. آنها خواستار نظارت بر مساجد، تمدید وضعیت اضطراری و احتمالا وضع محدودیت بر 10 هزار نفری است که «تهدیدی احتمالی برای دولت محسوب می شوند». در همین راستا، مانوئل والس، نخست وزیر فرانسه، می گوید کشورش باید «تمام این امامان رادیکال را از کشور بیرون کند». فرانسه طی سال های اخیر تعدادی از این امامان را از کشور بیرون کرده است. اما این هم نتوانسته موج رادیکالیزاسیون در فرانسه را متوقف سازد. به گزارش نیویورک تایمز، کارشناسان می گویند مسیر رادیکال شدن بیشتر در زندان ها و از طریق جنگ در سوریه رخ می دهد نه در مساجد. تنش میان غیرمسلمانان و مسلمانان در خیابان ها هم به سطحی نگران کننده رسیده است.

افزایش بدبینی به مسلمانان در اروپا

حمله‌های تروریستی شامگاه جمعه پاریس، نگرانی‌ها درباره افزایش حضور پناه‌جویان در آلمان را دامن زده است. اوزولا فون‌در‌لاین، وزیر دفاع آلمان، روز دوشنبه، ۲۵ آبان بدبینی عمومی نسبت به تمام پناه‌جویان پس از حوادث پاریس را کار نادرستی خواند و گفت: «اجازه نداریم مرتکب این خطا شویم و پناه‌جویان را با تروریست‌ها به یک چشم ببینیم». بر خلاف این هشدارها اما فضای حاکم بر بسیاری از کشورهای اروپایی، از جمله آلمان از جمعه گذشته تغییر کرده و بدگمانی و سوءظن نسبت به مسلمانان افزایش یافته است. به گزارش خبرگزاری آلمان، مطابق پژوهشی که سال ۲۰۱۰ در دانشگاه مونستر انجام شده دو نفر از هر پنج شهروند آلمانی خود را در برابر اسلام در خطر احساس می‌کند. دتلف پولاک، استاد جامعه‌شناسی ادیان این دانشگاه که پژوهش را سرپرستی کرده می‌گوید «احتمال زیاد دارد» که تصویر مسلمانان در آلمان پس از حمله‌های تروریستی در پاریس «بدتر از گذشته» شود.

نگرانی در میان مسلمانان فرانسه ملموس تر از سایر کشورهاست. «لاته تیا سید»، 17 ساله، به نیویورک تایمز می گوید:«ما این احساس خشم را درک می کنیم. این خشم شروع شده است. موجی از ادبیات خشن در فیسبوک برای کشتن مسلمانان راه افتاده است». «حسن فرسادو»، رییس گروهی از انجمن مسلمانان در حومه پاریس، می گوید:«امامان فرانسوی همگی نگرانند. تلاش داریم تا چگونگی پاسخ و متوازن کردن وضعیت را بفهمیم». سوء ظن همه جا و همه چیز را فرا گرفته است. «آیکوت کاساروغلو»، مغازه داری در منطقه مونتروی پاریس، می گوید:«یک روز با دوچرخه داشتم به سمت باشگاه می رفتم. کلاه مخصوص دوچرخه سواری بر سر داشتم که ناگهان پلیس جلوی مرا گرفت و گفت کلاه را از سر بردار. وقتی برداشتم و صورتم را دیدند گفتند برو».

اولاند در سخنان خود در جلسه اضطراری مجلس فرانسه چنین گفت:«ما می دانیم، و گفتن آن سخت است که، روز جمعه فرانسوی، فرانسوی را کشت. آنها در خاک ما زندگی کردند، افرادی که از بزهکاری به رادیکال شدن و در نهایت به تروریسم روی آوردند». رئیس‌جمهور فرانسه سپس یادآوری کرد که فرانسه می‌تواند شهروندی بعضی افراد را حتی اگر در خاک فرانسه متولد شده باشند، لغو کند:«اروپا باید فقط به افرادی پناهندگی دهد که واقعا حق‌شان است و در چارچوب موازین پناهندگی می‌گنجند.» اولاند گفت که ممکن است لازم شود مجالس کشور تغییراتی در قانون اساسی اعمال کنند تا دولت بتواند با تروریست‌ها جدی‌تر برخورد و درصورت‌لزوم آن‌ها را از کشور سریع بیرون کند.  

اولاند از «دشمنی درونی» سخن گفت که موجب غوغا در میان چپ ها شد. اما سخنرانی او هم تشویقی جهانی را برانگیخت و هم تحسین رهبر راست افراطی «مارین لوپن» را. نیویورک تایمز می نویسد روز یکشنبه دیدار یک سیاستمدار فرانسوی با گروهی از زنان مسلمان که برای ادای احترام به قربانیان باتاکلان جمع شده بودند باعث اعتراض شد. یکی از این زنان که روسری آبی رنگ بر سر داشت عاملان این کشتار را به نازی ها تشبیه کرد و گفت:«آنها هیچ ربطی به ما ندارند». نمونه ای دیگر از تنش میان مسلمانان و غیرمسلمانان در جامعه فرانسه این است که وقتی زنان مسلمان اعلام کردند که «ما خواستار صلح و دوستی هستیم» یکی از مغازه داران همان حوالی با فریاد علیه زنان مسلمان اعلام کرد:«خفه شو. الان وقت کشتن توست».

اولاند: ائتلاف جهانی علیه داعش تشکیل شود

رییس جمهور فرانسه خواستار ائتلاف جهانی برای ریشه کن کردن داعش شده است. به گزارش الجزیره، اولاند در سخنانش در جمع نمایندگان دو پارلمان خواستار «اتحاد نیروهای امریکایی و روسی و سایر کشورها برای رسیدن به نتیجه» شد. او اعلام کرد که «فرانسه اکنون در جنگ به سر می برد. ما تروریسم را شکست خواهیم داد. دولت و مردم فرانسه برای ابراز همبستگی سرود ملی را زمزمه کرده و برج ایفل را دوباره بازگشایی کرده و این بار به شکلی آن را نورافشانی کردند که وقتی چراغ های ایفل روشن می شود پرچم فرانسه روی آن نمودار می شود. اولاند ضمن اینکه خواستار ائتلاف جهانی علیه تروریسم شد از شورای امنیت خواست به این مساله یاری رساند. با این حال، فرانسه باز هم به رقه سوریه حمله کرد و مواضع داعش را هدف قرار داد. 

در همین ارتباط، جان برنان، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی ایالات متحده آمریکا (سیا) دوشنبه ۲۵ آبان نسبت به ادامه‌دار بودن حملات جمعه شب پاریس هشدار داد و از احتمال وجود عملیات‌های مشابه سخن گفت. به گزارش رویترز٬ جان برنان در سخنرانی خود در مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی٬ خنثی کردن توطئه‌های تروریستی را همراه با دشوار‌ی‌هایی خواند چرا که به گفته او دستگاه‌های امنیتی کشورهای اروپایی با صدها تن از شهروندان خود که پس از پیوستن به داعش در عراق و سوریه به اروپا بازگشته‌اند مواجه هستند. مقام های اروپایی تخمین می‌زنند که ۵ هزار شهروند اروپا از سال ۲۰۱۱ تا کنون برای نبرد در سوریه به این کشور سفر کرده‌ اند. از آن میان هزار و ۴۰۰ نفر فرانسوی هستند که ۹۰۰ نفر آنها به فرانسه بازگشته‌اند. علاوه بر این تعداد٬ چیزی حدود ۱۰ تا ۲۰ هزار نفر نیز از سوی مقام های فرانسه مشکوک تلقی شده‌اند. مقام های اروپایی می‌گویند برای تحت نظر داشتن تنها یک مظنون، ده‌ها مامور امنیتی باید در همه ساعات شبانه‌روز کار کنند.

رئیس سیا همچنین گفت گروه داعش یک شاخه عملیات‌های خارجی تشکیل داده که احتمالا همین شاخه هم حملات پاریس را برنامه‌ریزی کرده است. او گفت برنامه‌ریزی برای حملات پاریس با توجه به زمان مورد نیاز برای تعیین افراد حمله‌کننده٬ فراهم کردن اسلحه٬ مواد منفجره و کمربندهای انتحاری٬ باید چندین ماه به طول انجامیده باشد. این همه برنان گفت که حملات پاریس سرویس اطلاعاتی آمریکا را شگفت‌زده نکرد چرا که از پیش این «هشدار استراتژیک» را که داعش در حال برنامه‌ریزی برای حمله به خارج از خاورمیانه خصوصا اروپاست در اختیار داشته است.