ديروز نخستين روز اعطاي وام ٢٥‌ميليوني خريد خودرو با تسهيلات دولتي بود؛ تسهيلاتي كه به نظر مي‌رسد ١٠٠ هزار نفر را به جمع خودروسواران ايراني اضافه مي‌كند. بر اساس اين طرح، متقاضيان مي‌توانند از اين وام براي خريد خودروهاي داخلي با نهايت قيمت ٥٠ ميليون تومان و الزام ساخت ٤٠ درصد داخل استفاده كنند. گزارش ميداني «اعتماد» از نمايندگي‌هاي فروش خودرو نشان مي‌دهد مراجعه به مراكز فروش خودرو در روز گذشته بالا بود. مسوول يكي از نمايندگي‌هاي فروش خودرو در مركز شهر در اين خصوص به خبرنگار ما گفت: از نخستين ساعات روز مراجعه به اين مركز بسيار بالا بود، اما اغلب افرادي كه وارد مي‌شدند براي كسب اطلاع مي‌آمدند و مي‌پرسيدند كه با چه شرايطي مي‌توانند خودرو بخرند. او گفت: برخي نيز دليل چهار‌ساله شدن وام هفت‌ساله را مي‌پرسيدند كه ما جوابي براي‌شان نداشتيم چون خودمان از ابتدا در جريان موضوع نبوديم و طبق ابلاغيه‌ها كار را پيش مي‌بريم. به گفته وي بايد ديد چه ميزان از تقاضاي بالقوه‌اي كه خود را در نخستين روز نشان داد، در روزهاي آتي بالفعل مي‌شود چرا كه او پيش‌بيني كرد خودروهاي ارزان‌تري مانند پرايد بتوانند فروش خوبي در اين دوره داشته باشند. مسوول يك نمايندگي در حوالي مجيديه تهران نيز در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبني بر اينكه آيا محدوديتي در قبال تعداد ثبت نام‌ها به شما ابلاغ شده است، يا خير؟ گفت: فعلا چيزي در اين مورد به ما نگفته‌اند و پيش‌بيني مي‌كنيم در روزهاي پيش‌رو بدون تغيير نسبت به ثبت نام اقدام كنيم. وي در پاسخ به اين سوال كه ميزان استقبال چقدر بود؟ گفت: در اين مناطق استقبال خوب بود، مردم براي پرس و جو مي‌آمدند. هر چند پيش‌تر خبرهاي كامل در اين حوزه منتشر شد اما باز هم شرايط دريافت وام و خريد خودرو را مي‌پرسيدند تا مطمئن شوند كه آيا مي‌توانند از اين تسهيلات استفاده كنند، او گفت: نكته مهم نبود ضامن در اين طرح است، اين موضوع براي بسياري از خريداران خودرو قابل توجه است. به گفته وي بسياري متقاضي خريد خودرو از طريق سفته بودند اما ما در اين نمايندگي سفته نمي‌پذيريم. وي در پاسخ به اين سوال كه آيا شرايط اعلامي براي تمامي نمايندگي‌ها يكسان نيست؟ گفت: بهتر است از ديگران در اين مورد بپرسيد.

نه فقط مسوولان اين دو نمايندگي، كه كاركنان نمايندگي‌هاي فروش خودرو در مناطق مركزي، غرب و شرق تهران حاضر به اعلام رقم فروش قطعي نشدند اما معاون وزير صنعت، معدن و تجارت در نخستين ساعات روز سخنان متفاوتي داشت.

٥٠٠٠ خودرو فروختيم

مجتبي خسروتاج، قائم مقام وزير صنعت پيش از ظهر ديروز در جمع خبرنگاران محدودي كه دعوت‌شان كرده بود قرار گرفت و از فروش ٥٠٠٠ خودروي وام‌دار خبر داد. كمي بعد از قائم مقام وزير صنعت، معدن و تجارت، مديران سايپا در خبري از فروش دو هزار دستگاه خودرو خبر دادند اما مقامات ايران‌خودرو رقمي در خصوص فروش خودرو ارايه ندادند. اما در ساعات پاياني ديشب قائم‌مقام وزیر صنعت آمار نهايي فروش روز اول را ١٢هزار خودرو اعلام كرد .خسروتاج كه با اخبار شبکه یک گفت‌وگو مي‌كرد با اشاره به استقبال خوب مردم از طرح وام ٢٥ ميليوني گفت: براساس آخرین آمار تا ساعت ٢٠ روز دوشنبه ١٢هزار خودرو از محصولات سایپا و ایران خودرو به فروش رسیده است.

البته يكي از نمايندگي‌هاي فروش مديران خودرو در مورد ميزان استقبال از خريد خودروهاي اين گروه خودرويي در طرح دولت به «اعتماد» مي‌گويد: «با توجه به اينكه اين گروه هم‌اكنون نيز خودروهاي خود را در طرح اقساطي بدون بهره به فروش مي‌رسانند طرح خريد خودرو با وام ٢٥ ميليوني و سود ١٦درصدي نتوانسته است روي تقاضاهاي ثبت‌شده اين گروه تاثير خاصي بگذارد.»

يكي ديگر از نمايندگان فروش ايران خودرو نيز به «اعتماد» مي‌گويد: «از زماني كه ثبت نام آغاز شده تاكنون تعدادي تنها براي پرسيدن شرايط فروش مراجعه كرده‌اند و تا حالا كسي تقاضاي خريدي را ثبت نكرده چرا كه معتقدند خريد خودرو با سود ١٦ به صرفه نيست چرا كه بعد از چهار سال كه اقساط خودرو به اتمام مي‌رسد خودروي مذكور در رنج خودروهاي كاركرده بالا محسوب مي‌شود و نمي‌تواند ميزان هزينه پرداخت‌شده و قيمت خودرو در آن شرايط را پاسخ دهد.»

نماينده فروش شركت سايپا كه ظاهرا فروش خوبي هم داشته است در مواجهه با خبرنگار اعتماد نيز همانند ساير همكاران خود واكنشي مشابه نشان مي‌دهد و معتقد است: «ممكن است برخي نمايندگان فروش مركزي تقاضاهايي را ثبت كرده باشند اما در نمايندگي ما تنها چند مورد مراجعه داشتيم كه شرايط خريد خودرو و ميزان اقساط را جست‌وجو مي‌كردند.»

تحويل، يك‌هفته‌اي

بر اساس قراردادهاي كه در اين طرح ثبت مي‌شود، خودروسازان بايد خودرو را در هفت روز تحويل متقاضي بدهند. طبق گفته خسروتاج «قرار‌ شده تحويل خودرو ظرف مدت يك هفته پس از انعقاد قرار‌داد انجام شود». برآوردها نشان مي‌دهد ١٠٠ هزار خودرو در انبارهاي خودروسازان وجود دارد.

البته خسروتاج سعي كرده به اين موضوع نيز پاسخ دهد و به همين منظور گفته است: «خودروسازان در اين طرح متناسب با توليد و ظرفيت خود اقدام به فروش محصولات خود مي‌كنند، حتي توصيه كرده‌ايم تا تحويل خودروها در اسرع وقت صورت گيرد تا خريداران با مشكلاتي روبه‌رو نشوند. خودروساز دست مشتريان را باز گذاشته تا با توجه به هزينه‌هاي خود اقدام به خريد خودروها كنند، خودروسازان شرايط مشتريان را اعتبارسنجي كرده و متناسب با آن خودروهايي را به آنها معرفي مي‌كنند. خودروها به نام مشتري نيست و اگر بخواهند بعد از دو هفته اقدام به فروش خودرو كنند بايد كل مبلغ خودرو را يكجا به شركت خودروساز پرداخت كنند تا امكان فروش آن براي فرد متقاضي به وجود‌ آيد.»

با اين حال گزارش‌هايي كه خبرگزاري‌ها از برخي نمايندگي‌ها منتشر كرده‌اند، نشان مي‌دهد كه مشتريان اين طرح، كم نيستند. البته مراجعه به نمايندگي‌هاي دو خودروساز بزرگ كشور نشان مي‌دهد كه قرار است اين خودروها ظرف ٣٠ تا ٤٥ روز تحويل داده شود.

نه چك برگشتي، نه قسط معوق بانكي

از ديگر سو، طبق بخشنامه‌هاي قبلي قرار بود دريافت اين تسهيلات با چك يا سفته امكان‌پذير باشد اما گويا خودروسازان زير بار اين بند نيز نرفته‌اند و در اطلاعيه‌هاي خود تصريح كرده‌اند كه اين تسهيلات تنها با استفاده از چك قابل استفاده است و شخص متقاضي (صاحب چك) نبايد سابقه برگشت چك و قسط عقب مانده داشته باشد. به هر حال، ميزان ثبت‌نام‌ها، بر اساس آمار رسمي اعلام شده، نشان مي‌دهد كه استقبال از اين طرح قاعدتا بايد روز خوشي را براي خودروسازان رقم زده باشد. اگر آغاز طرح را ساعت ٨ صبح در نظر بگيريم، طبق آمار رسمي، ظرف ٥ ساعت و نيم، ٥٠٠٠ نفر ثبت‌نام كرده‌اند و اين يعني خودروسازان در مجموع در هر دقيقه بيش از ١٥ خودرو فروخته‌اند.

چرا چيني‌ها؟

قائم مقام وزير صنعت در واكنش به انتقادات مطرح شده مبني بر اينكه چرا در ليست اعلامي وزارت صنعت، خودروهاي خارجي وجود دارد كه توليد داخل آن بالاتر از ٤٠ درصد نيست، گفت: «براساس اين طرح ٢٦ نوع خودرو مشمول دريافت وام شده‌اند. ١٨ مورد از اين خودروها براي شركت‌هاي ايران خودرو و سايپاست كه توليد داخل آنها بالاي ٦٠ درصد است. در سال گذشته همين ٢٦ نوع خودرو حدود ٩٥٧ هزار دستگاه توليد شده‌اند كه اين موضوع نشان مي‌دهد سهم قابل توجهي از بازار به اين ٢٦ خودرو اختصاص دارد. ما خواستيم مصرف‌كننده در خريد خود با محصولات مختلفي روبه‌رو شود. خودروهاي چيني فقط ٦/٥ دهم درصد از حجم توليدات خودرو را در سال گذشته به خود اختصاص دادند، علت درج اسامي برخي از شركت‌هاي خودروساز در اين فهرست احترام به سليقه مردم است. اما باز تاكيد مي‌كنم ٩٥ درصد خودروهايي كه در فهرست وزارت صنعت قرار دارند بالاي ٦٠ درصد توليد داخل هستند. شركت‌هاي كوچكي كه در اين فهرست درج شده فقط ١٤ تا ٢١ درصد توليد داخل بوده‌اند.»

خسروتاج همچنين با اشاره به اينكه در كارت خريد اعتباري به تدريج اسامي واحدهاي توليدي در فهرست وزارت صنعت درج خواهند شد، افزود: «در حال حاضر ٣٦٥٦ كد كالا از ٥٢ واحد توليدي اسامي خود را در فهرست كالاهاي توليد داخل درج كرده‌اند. همچنين ٣٠٢٠ نماينده فروش و ٣٦ واحد توليدي از طريق اينترنتي در اين طرح مشاركت كرده‌اند. هدف وزارتخانه در طرح خريد كالاهاي توليد داخل ايجاد فضاي رقابتي ميان توليدكنندگان است.»

رانتي نداشتيم

وي در پاسخ به اين انتقادات كه در فهرست اعلامي وزارت صنعت كالاهاي بي‌كيفيت درج شده و حتي صحبت از رانت در تعيين كالاها وجود داشته است، ادامه داده است: «در فهرست وزارتخانه كليه محصولات طرح خريد اعتباري كالا توليد داخل هستند حتي ما كارت با پشتوانه صادر كرده‌ايم تا مشكلي در آينده به وجود نيايد. در خريد كارت اعتباري كد كالا و كد واحدهاي توليدي درج شده و در فاز اول به فروش محصولات توليد داخل مي‌پردازيم اما بايد تاكيد كنم اين فهرست در حال تكميل است و واحدها مي‌توانند اقدام به درج كالاهاي خود در اين فهرست كنند. در تهيه اين فهرست با تشكل‌هاي توليدي هماهنگي‌هاي لازم صورت گرفته است، در حال حاضر در فهرست كالاهاي داخلي هيچ كالاي خارجي وجود ندارد اما در مراحل بعد با توجه به ميزان توليد داخل امكان درج محصولات ديگري نيز وجود دارد. مادرصدديم در آينده كالاهايي كه حاصل از سرمايه‌گذاري مشترك با خارجيان بوده است را نيز در اين فهرست درج كنيم.»