جزئیات بخشنامه وزیر صنعت، معدن و تجارت برای توقف واردات اقلام مصرفی از آمریکا منتشر شد. براساس این بخشنامه واردات دو گروه از کالاهای آمریکایی ممنوع شده است؛ کالاهای مصرفی و اقلامی که نماد زندگی آمریکایی را به همراه دارند. آمارهای گمرک از تجارت ایران و آمریکا در 6 ماه نخست سال جاری نیز حاکی از آن است که ایران طی این دوره، وارداتی به ارزش بیش از 37 میلیون دلار و 19 هزار و 700 تن شامل 119 نوع کالا صورت داده است که در این بین، علاوه بر مواد اولیه و سرمایه ای، اقلامی مصرفی از قبیل فرآورده های زیبایی و آرایشی، مکمل های غذایی، خمیر برای قالب گیری یا برای سرگرمی کودکان، جت اسکی، مته فرز، گریس و سنگ گچ نیز دیده می شود. 

پس از نهایی شدن برجام یکی از مهم ترین دغدغه های دولتمردان تبدیل شدن ایران به کشوری مصرفی گرا بوده و هست. بر این اساس اخیرا بخشنامه ای از سوی وزیر صنعت، معدن و تجارت در خصوص ممنوعیت واردات اقلام مصرفی از آمریکا منتشر شده است. 

 این بخشنامه در تاریخ 9 آبان ماه 94 خطاب به قائم مقام وزیر در امور تجارت و معاون امور اقتصادی و بازرگانی، ‌معاون طرح و برنامه، ‌معاون امور صنایع، رئیس سازمان توسعه تجارت و روسای سازمانهای صنعت،معدن وتجارت صادر شده است.

در متن بخشنامه محمدرضا نعمت زاده آمده که با توجه به تاکید مقام معظم رهبری در انتهای نامه 29 مهرماه 94 خطاب به حسن روحانی، رییس جمهور، در مورد توجه جدی به امر اقتصاد مقاومتی و ضرورت تقویت تولید ملی و نیز مراقبت بر جلوگیری از واردات بی رویه و به خصوص پرهیز از وارد کردن هرگونه مواد مصرفی از آمریکا، لازم است کلیه معاونان و روسای سازمان ها ضمن تلاش در تقویت تولید ملی از واردات کالاهای مصرفی آمریکا جلوگیری کرده و اجازه عرضه کالاهای مصرفی آمریکا که جنبه نمادین حضورآمریکا در کشور است را ندهند.

این بخشنامه در حالی منتشر شده که پیش از این ممنوعیت واردات تنها شامل حال رژیم صهیونیستی بود.  

یدالله صادقی، رئیس مرکز امور اصناف و بازرگانان ایران نیز در گفت و گو با «خبرگزاری تسنیم»، در رابطه با اینکه منظور از کالاهایی که نماد آمریکایی دارند چیست، گفت: منظور از نماد همان برند یا نشانه است که در عین حال سبک زندگی آمریکایی را نیز به سایر کشورها می‌برد. 

وی در ادامه این مطلب افزود: ما نیز براساس این بخشنامه نمایندگی شرکت‌های عرضه کننده کالاهای آمریکایی را ثبت نمی‌کنیم و در سایر قسمت‌های وزارتخانه نیز این ممنوعیت برقرار خواهد شد. وی یادآور شد: اکثر برند‌های آمریکایی نیز عرضه کننده کالاهای مصرفی بوده و اجازه ورود به کشور ما را ندارند. 

رییس اتاق بازرگانی ایران در خصوص صدور این بخشنامه در یک برنامه خبری عنوان کرد: به دلیل اینکه هنوز برجام اجرایی نشده، مسلما ثبت سفارشی نیز از آمریکا و یا حتی کشورهای اروپایی صورت نگرفته است. 

محسن جلالپور افزود:  برجام دو ماه دیگر اجرایی می شود و تا آن زمان، هیچ گونه تصمیمی برای ایجاد روابط جدید، اتخاذ نخواهد شد.

وی با اشاره به بخشنامه ممنوعیت واردات کالاهای مصرفی از آمریکا اظهار کرد: چنانچه این بخشنامه صادر نشده بود، کالاهای مصرفی آمریکایی نیز می توانست مانند هر کالای مصرفی دیگر  از هر کشوری وارد ایران شود. اما با صدور این بخشنامه، عملا کالاهای مصرفی که در کشور امکان تولید دارد یا از سایر کشورها می تواند وارد شود، از آمریکا وارد کشور نخواهد شد؛ بر این اساس سازمان یا وزارت مربوطه نیز از ثبت سفارش کالاهای امریکایی اجتناب می کند.  

وی در پاسخ به این سوال که آیا وعده یا تعهدی نسبت به ورود کالاهای آمریکایی به ایران پس از برجام داده شده است یا خیر، گفت:  تا این لحظه تعهدی نسبت به ورود هیچ کالای آمریکایی نداریم. در واقع، من به عنوان رییس پارلمان بخش خصوصی می گویم به دلیل اینکه تا اجرایی نشدن برجام،‌ امکان هیچ وارداتی از آمریکا نبوده، در این خصوص هیچگونه وعده ای از سوی بخش خصوصی با این کشور داده نشده است. بنابراین هرگونه اخباری که حاکی از ورود کالاهای آمریکایی به ایران پس از برجام  است، شایعه بوده و حقیقت ندارد. 

رییس اتاق بازرگانی ایران در ارزیابی از تاثیر ورود کالاهای مصرفی آمریکایی به کشور گفت: اولا، ما به عنوان بخش خصوصی با واردات کالای مصرفی، چه آمریکایی چه اروپایی میانه خوبی نداریم. به دلیل اینکه به عقیده ما، ایران به اندازه کافی ظرفیت برای تولید دارد. همچنین نیاز داریم به دلیل اشتغال و رونق اقتصاد، در کشور تولید را رونق دهیم. به همین دلیل خواهان ورود مواد اولیه که موجب رونق تولید می شود، ‌هستیم.

 وی افزود: دوما به دلیل اینکه کشورهایی همچون آمریکا و انگلیس در دوره های گذشته، سختگیری های مضاعفی را در قبال ایران صورت داده اند، در این زمینه  امتحان خود را پس دادند. بنابراین  قطعا باید واردات ما از کشورهایی صورت گیرد که که نسبت به تداوم ابطه با آنها، ‌اطمینان بیشتری داریم و کارنامه خوبی در خصوص روابط با ایران از خود به جای گذاشته اند.

جلال پور ادامه داد: اگر هم قرار است کالای مصرفی وارد کشور کنیم، بهتر است از کشورهایی وارد شود که روابط تجاری خوبی با ایران داشته اند. حتی در دوره تحریم ها.  

تجارت ایران و آمریکا

واردات 37 میلیون دلاری ایران از آمریکا طی نیمه نخست سال جاری، در حالی صورت گرفته که واردات ایران از این کشور در دوره مشابه سال گذشته معادل 61 میلیون دلار و حدود 9 هزار تن بوده است. بر این اساس واردات ایران از آمریکا، در نیمه نخست سال جاری نسبت به دوره مشابه سال گذشته در حالی با افت ارزشی 39 درصدی رو به رو بوده که از نظر وزنی 120 درصد رشد را تجربه کرده است. 

با نگاهی به اقلام وارداتی ایران از آمریکا طی دوره مورد بررسی، اقلامی که بیشترین سهم را از واردات ایران از آمریکا دارند، خمیر چوب شیمیایی، مکمل های دارویی، مکمل های غذایی، داروها، وسایل مورد استفاده در تجهیزات پزشکی، فرآورده های غذایی، اعضای مصنوعی بدن و جو بوده است. 

این در حالی است که طی نیمه نخست سال جاری، صادرات ایران به آمریکا تنها حدود 419 هزار دلار و معادل 43 هزار کیلوگرم رقم خورده است.  اقلام صادراتی ایران به آمریکا تنها در 9 نوع کالا بوده که کف پوش ها، میگو، مبلمان یا اقلام آسايشي يا تزئيني و قطعات آن ها (اقلام آسایشی یا تزئینی قابل جابجایی جهت تجهیز محل های زندگی، کار و اماکن عمومی مانند میز، مبل و...)، گل و غنچه گل، کتاب, بروشور, جزوه ومطبوعات، زعفران و اجزا و قطعات وسايل نقليه از جمله آن هاست.  

واردات ایران از آمریکا در سال های اخیر به دلیل تحریم ها با کاهش بسیاری مواجه شده است. در سال 87 واردات ایران از آمریکا معادل 567 میلیون دلار بود؛ در حالی که با تشدید تحریم ها این رقم در سال 90 به پایین ترین میزان خود و معادل 100 میلیون دلار رسید. در سال های 91 و 92 نیز ارزش واردات ایران از این کشور حدود 132 میلیون دلار رقم خورده بود و در سال 93 به 5/151 میلیون دلار رسید.