رازهای اسید باران اهواز
در اینکه باران، رحمت الهی است، شکی نیست. اما این باران چطور ببارد و در کدام منطقه ببارد، جای بسی تامل دارد. اینکه باعث نشاط و سرزندگی شود یا همه را به نفس تنگی بیاندازد هم جای سئوالات بسیار دارد. اینکه نامش باران بهاره باشد یا پاییزه یا حتی پسوند اسیدی را با خود یدک بکشد، هم جای کارشناسی فراوان دارد.
به گزارش ابتکار، گرچه بارش باران اسیدی در خوزستان در روز اول، در صدر اخبار قرار گرفت و تکذیبش در روز بعد صدرنشین شد، صحبت‌ها و بحث‌های بسیاری در فضای مجازی و غیر مجازی بر سر نام این باران درگرفت. نکته مهم این بود که این باران، بالغ بر 10000 اهوازی و خوزستانی را راهی بیمارستان کرد. خوزستان و در پی آن اهواز، گویا قرار است، آبستن ریزگردها و درشت گردها و آلاینده‌ها باشد. اینجا اهواز است... هوا کمی تا قسمتی غبارآلود با بارش پراکنده باران اسیدی که نامش را تایید نکرده‌اند!
خبری که چرخید
در هفته گذشته بارش باران در اهواز و برخی شهرهای خوزستان باعث شد که بیش از 10 هزار نفر از مردم به دلیل مشکلات تنفسی به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مراجعه کنند. در حالی که این باران به «باران اسیدی» مشهور شده، سازمان حفاظت از محیط زیست اصرار دارد که باران اسیدی بر پوست اثرگذار است و نه بر دستگاه تنفسی. با این حال بنا بر برخی شنیده‌ها، اثر این باران بر سلامت خوزستانی‌ها بیش از هر چیز به دلیل آلایندگی هوا ناشی از رکوردگیری تولید نفت در استان خوزستان بوده است. این رکوردگیری که به نظر می‌رسد به دلیل نزدیک شدن به اجرایی شدن برجام و برای افزایش تولید انجام شده است، البته با تذکر برخی مسئولان در مناطق نفت‌خیز جنوب درباره انجام آن در آبان ماه -که سالانه پدیده وارونگی هوا در آن شایع است- مواجه شده است. همین خبر در فضای مجازی به خصوص یکی از کانال‌های تلگرامی سر و صدای بسیاری به پا کرد. کانال ویژه خبری، در یکی از اخبار منتشره خود به این نکته اشاره کرد و نوشت: بارش باران اسیدی در خوزستان بیش از هر چیز به آلایندگی هوا ناشی از رکوردگیری تولید نفت در استان بوده است. به نظر می‌رسد این رکوردگیری به دلیل نزدیک شدن به اجرای برجام و به عنوان افزایش تولید انجام شده، با توجه به اینکه پدیده وارونگی هوا را در آبان ماه شاهدیم، این اقدام با تذکر برخی مسئولان مناطق نفتی روبرو شده است. در نتیجه سوزاندن حجم وسیعی از گازهای خارج شده از میادین خوزستان و ورود آلاینده‌ها باعث شده که اولین باران پاییزی خوزستان، منجر به بیماری اهالی این منطقه شود. عملیاتی که از تاریخ چهارم تا ششم آبان ماه اجرا شده بود، مهر تاییدی بر این خبر شد.
تقارن پدیده وارونگی هوا و رکوردگیری؟
همه این خبرها دست به دست می‌چرخید. احتمال تقارن پدیده وارونگی هوا و عملیات رکوردگیری، چندان دور از ذهن به نظر نمی‌رسید و نمی‌رسد. چرا که استانی مانند خوزستان با حجم تولید بالای نفت و گاز، یکی از قطب‌های اساسی و اصلی کشور به حساب می‌آید. این شنیده‌ها و گفته در حالی است که ناصری، روابط عمومی شرکت نفت ایران در گفتگو با خبرنگار اجتماعی روزنامه ابتکار، ضمن رد این خبر می‌گوید: ما هر چه گزارش داریم، این عملیات در آن زمان صورت نگرفته است. در کنار آن، بارش باران اسیدی هم مورد تایید قرار نگرفته و گفته‌اند تنگی نفس به خاطر گردافشانی در این فصل بوده است. اصلا هیچ عملیات رکوردگیری صورت نگرفته است! در کنار این تکذیب، برخی منابع آگاه در شرکت نفت خوزستان، خبر از انجام عملیات رکوردگیری همزمان با بارش باران – نامش را هیچ نمی‌گذاریم- داده‌اند!
تغییر نامی برای باران
باران آمد. باران اسیدی آمد. باران اسیدی را نامش را تغییر داده‌اند. باران نفس گیر شاید جایگزین بهتری برایش باشد. شاید شنیدن نظر کارشناسان محیط زیست در تعقیب این خبر می‌توانست کمک شایانی باشد. دکتر اسماعیل کهرم، کارشناس محیط زیست در گفتگو با خبرنگار اجتماعی روزنامه ابتکار می‌گوید: هر چقدر بلا سر اهواز می‌آید، نتیجه‌اش آلاینده‌های حاصل از صنایع فولاد، نفت و گاز و ... است. وقتی که هوا ساکن می‌شود و جریان هوایی مثل باد و باران ایجاد می‌شود، آنها را می‌شکاند و به زمین می‌آورد و در سطح زمین باعث تهدید سلامت مردم می‌شود. از آن طرف هم ریزگردها هم که نتیجه خشکسالی است، خوزستان و به خصوص اهواز را در سیطره خود گرفته است. ولی در اینجا شاید بهتر باشد که تلنگری به دولت دکتر روحانی بزنم و بگویم، به قول سعدی به عمل کار برآید به سخنرانی نیست! محیط زیست در اولویت‌های این دولت قرار ندارد. بنابراین با وجود تمام اخطارهایی که کارشناسان محیط زیست داده بودند، اگر واقعا عملیات رکوردگیری نفت در این فصل اتفاق افتاده باشد، نهایت نابخردی است. همه ما می‌دانیم که در این فصل، پدیده وارونگی هوا پیش می‌آید. وارونگی هوا، به این معناست که مثلا هوای آلوده از اگزوز اتومبیل‌ها بیرون می‌آید، گازهای CO و CO2 را تولید می‌کند و چون اینها از هوا گرم تر هستند، بالا می‌روند. وی ادامه می‌دهد: زمانی که هوا گرم است، باد اینها را با خود می‌برد. ولی وقتی که هوا سرد می‌شود، یک لایه هوا روی هوای گرم را می‌گیرد. نمونه واضحش مثل دم کنی روی دیگ برنج است که از خروج بخارها جلوگیری می‌کند. هوای سرد بالا، مثل دم کنی می‌آید و روی هوای گرمی که از اگزوز خارج شده را می‌گیرد و نمی‌گذارد که این هوای آلوده گرم از شهر خارج شود تا زمانی که باران بیاید و همان آلاینده‌ها و ... پایین می‌آید. وقتی که وارونگی اتفاق می‌افتد، دود ماشین‌ها و کارخانه‌ها پایین می‌آید. مونوکسید کربن و دی اکسید کربن و آب با هم تشکیل اسید می‌دهند.
باران نفس گیر!
همه این صحبت ها، دردی را از دردهای تنگی نفس حدود 10 هزار اهوازی درمان نمی‌کند. دردی که به دیواره بیمارستان هایش چنگ می‌اندازد. یک روز برای وجود و غلیان گرد و غبار و روز دیگر برای در هم آمیخته شدن آلاینده‌های حاصل از لوله‌های پالایشگاه‌های نفت و گاز و ترکیبش با بارانی که اگر همدم آتش شود، آن را خاموش می‌کند و اگر با خاک همنشین شود، آن را بارور می‌کند و اگر با آلاینده‌های پالایشگاه همدم شود، اسید بر سر می‌باراند. نامش را باران اسیدی نگذاریم بهتر است. بارانی که نفس را در سینه حبس می‌کند. باران نفس گیر!
