روزنو :چند روزی است برخی عمیقا زوم کردهاند روی تلگرام و شدیدا برای فیلتر آن در تلاشاند؛ نرمافزار موبایلیای که گوی رقابت را از سایر نرمافزارها علنا ربوده و توانسته با امکاناتش نظر 14 میلیون کاربر ایرانی را دقیقا به خود جلب کند با این وجود اما این اقبال نیز نتوانسته بحث فیلترینگ این نرمافزار را به میان نکشاند. هرچند ته دل بسیاری قرص بود که دولت یازدهم خود از مخالفان فیلترینگ است زیرا هنوز از خاطرمان نرفته اظهارات رئیس جمهور کشورمان در گفتگو با شبکه خبری انبیسی آمریکا را: «دولت به دنبال اجرای حقوق شهروندی است و به زودی منشوری به عنوان منشور شهروندی منتشر میشود. ما میخواهیم مردم در چارچوب زندگی خصوصی آزاد باشد. در دنیای امروز دسترسی به آطلاعات، حق گفتگو و حق تبادل اندیشه حق ملت ایران است.البته همه دولتها دنبال نوعی نظارت بر شبکه اطلاعاتی جهانی هستند. برای ما مسائل اخلاقی و هویت ملی بسیار مهم است بنابراین در این زمینه حساسیت به خرج میدهیم. اما دلمان میخواهد، مردمان از همه یافتههای بشری، علم و اندیشههای گوناگون مطلع باشند. بنابراین یکی از برنامههای دولت توسعه زیرساختهای دیجیتالی است.دیدگاه دولت این است که مردم باید به تمام اطلاعات جهان دسترسی داشته باشند. نظارت ما در این مورد باید بر حفظ هویت ملی و اخلاقیات ما مبتنی باشد. شبکههای اجتماعی بسیار مهم است.
در دوران انتخابات، ما ستاد قوی نداشتم. همه طرفداران ما مخصوصا جوانها از این شبکهها استفاده میکردند الان هم دارند از این شبکهها استفاده میکنند. حتی از طریق این شبکهها بر دولت نظارت میکنند.» با این وجود اما درست بعد از امکان ساخت استیکرها در این برنامه و طبق معمول سوءاستفاده از این امکان و ساخت استیکرهای غیراخلاقی زمزمههای فیلتر کردن تلگرام هم شنیده شد. این زمزمهها زمانی شیواتر شد که پای «کانال» هم به این برنامه باز شد. فارغ از این سوءاستفادهها اما اتفاقات خوبی هم به وسیله این کانالها به جریان افتاد مثل ایجاد کانالهای مفید و پرفایدهای از جمله کانال تاریخ، کانال پیشخوان مطبوعات ایران، کانال موفقیت مدیریت اقتصاد، کانال طبیعت بکر ایران، کانال مرجع تخصصی معمارفا، کانال سرای کتاب ، کانال دنیای خودرو، کانال اولین عطاری دیجیتال، کانال خلاقیت در خانه و... و در حالی که همچنان سرعت دانلود و آپلود عکس در تلگرام و امکانات دیگرش رضایت کاربران را به همراه داشت، به ناگاه اختلالاتی در این برنامه ترس از فیلتر شدناش را قوت بخشید به ویژه بعد از توئیت پاول دوروف، بنیانگذار تلگرام که نوشته بود ایران تلگرام را فیلتر کرده است. بلافاصله بعد از این توئیت وزیر ارتباطات با تکذیب فیلتر تلگرام اعلام کرد: «اظهارات مبنی بر فیلتر شدن تلگرام صحیح نیست چراکه سیاست ما این است که هیچ شبکه اجتماعی فیلتر نشود و اینکه در سیاست تصمیمگیری در خصوص فیلتر کردن شبکههای اجتماعی با کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه است و با توجه به درخواست و نامههای ارسالی به این کارگروه تصمیم گرفته شد تنها بخشهای غیراخلاقی و نامناسب فیلتر شود.» محمود واعظی تصریح کرد: «ادعای مسئولان تلگرام را مبنی بر در خواست ایران برای دسترسی به اطلاعات کاربران را تکذیب میکنیم و تا کنون هیچ نامهای از طرف کمیته تعیین مصادیق مجرمانه مبنی بر مسدود کردن شبکههای اجتماعی به وزارت ارتباطات ارسال نشده است.» اما این اظهارات هم موجب نشد غائله فیلترینگ تلگرام ختم شود تا اینکه خبر برگزاری جلسه کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه برای رای گیری فیلترینگ تلگرام (6 آبان) منتشر شد و در حالی که کاربران چهارشنبه 6 آبان را روز «خداحافظی» با دسترسی راحت و «سلام» به بهکارگیری ویپیان و فیلترشکن برای استفاده از تلگرام میدانستند اما به حد نصاب نرسیدن اعضای این جلسه، عیش فیلترشکن و ویپیان فروشها را برهم زد. نکته جالب در این میان ترکیب اعضایی بود که در این جلسه حضور پیدا نکردند؛ وزیرارتباطات، اطلاعات، ارشاد، دادگستری، علوم و آموزش و پرورش دولت روحانی؛ غیبتی که از سوی دلواپسان و فناوریهراسان «ترفند دستهجمعی» و «تبانی وزرا»خوانده شد و از سوی مردم «احترام به حق شهروندان برای دسترسی آزاد به اطلاعات» و «عمل به وعده مخالفت با فیلترینگ».
بعد از این اتفاق، روز گذشته محمدعلی اسفنانی نماینده مجلس و عضو کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه رایانه ای - از مخالفان فیلترینگ- گفت که در جلسه هفته گذشته این کارگروه اکثریت اعضای حاضر در جلسه موافق فیلترینگ تلگرام بودند و موضوع فیلترینگ تلگرام همچنان در دستور کار این کارگروه قرار دارد و این یعنی به محض به حد نصاب رسیدن این جلسه فیلتر شدن تلگرام قطعی خواهد بود چراکه طبق اظهارات اسفنانی از بین 13 عضو این کارگروه ( دادستان کل کشور (رئیس کارگروه)، رئیس یا نماینده سازمان صدا و سیما، وزیر یا نماینده وزیر اطلاعات، وزیر یا نماینده وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر یا نماینده وزیر دادگستری، وزیر یا نماینده وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزیر یا نماینده وزیر علوم تحقیقات و فناوری، وزیر یا نماینده وزیر آموزش و پرورش، فرمانده نیروی انتظامی، یک نفر خبره در فناوری اطلاعات و ارتباطات به انتخاب کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، یک نفر از نمایندگان عضو کمیسیون قضایی و حقوقی به انتخاب این کمیسیون به تائید مجلس شورای اسلامی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، نماینده دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی) تنها 6 نفر (5 وزیر دولت و 1 نماینده مجلس) مخالف و 7نفر موافق فیلترینگ هستند از این رو چیزی تا خداحافظی کاربران با تلگرام برنامه محبوب این روزها نمانده است اما نکته قابل توجه در این باره فارغ از اصرار دولت و دولتمردان بر جلوگیری از فیلترینگ و عدم توسل به راه حل «پاک کردن صورت مسئله» موضوعی است که علی مطهری، نماینده مجلس به خوبی به آن اشاره میکند: «موضوع فیلترینگ (تلگرام) اگر به دلیل مسایل اخلاقی باشد میتواند قابل قبول باشد اما فکر میکنم موضوع فیلترینگ بیشتر جنبه سیاسی دارد.» این اظهارات وقتی در کنار راهحل مناسب فیلترینگ هوشمند(محدودسازی انتقال محتوا و داده در شبکه اینترنت که دسترسی به بخش مشخصی از یک پایگاه داده و اطلاعات را محدود مینماید و نه کل آن را) قرار میگیرد جنبههای سیاسی اصرار بیچون و چرای برخی در فیلترینگ را هویدا میکند؛ آن هم جنبه سیاسی به لحاظ مخدوش کردن چهره دولتی که علنا و رسما اعلام کرد که مخالف فیلترینگ است.