دفاع مقدس و ظرفيت بي‌نهايت وحدت
محمدعلي ابطحي
روزنو : دفاع مقدس شايد تنها سرمايه امروزي ما در قامت يك واقعه تماما ملي باشد. به اين معنا كه هيچ ايراني وطن‌دوستي با هر گرايش فكري، سياسي و مذهبي نيست كه بتواند نسبت به آن بي‌توجه باشد. واقعيت اين است كه ما در هيچ جاي ديگري چنين چتري كه بتواند تمام گرايش‌ها را يكصدا كند در اختيار نداريم. جريان تشييع شهداي غواص در همين ماه‌هاي اخير باز نشان داد كه اين واقعه فراگير ملي هنوز بعد از گذشت ٢٧ سال از پايان آن از چه عمق تاثيرگذاري در جامعه ايراني برخوردار است و چگونه مي‌تواند به وحدت ملي ما كمك كند. اين ظرفيت بي‌نظيري است كه به نظر مي‌رسد تاكنون در اندازه و قامت واقعي آن مورد توجه قرار نگرفته است. به عبارتي استخراج فوايد اين واقعه در سال‌هاي پس از آن درگير شعارهايي سطحي شد كه تنها در حد روايتي از تاريخ باقي مانده است. روايتي كه آن هم البته نمي‌تواند كامل و جامع باشد. ما واقعه‌اي در پشت سر خود داريم كه توانست هشت سال تمام جامعه ايران را زير فشارهاي گسترده نظامي و اقتصادي يكپارچه حفظ كند. اين واقعه اما تحت تاثير برخي خوانش‌ها و روايت‌هاي خاص در مقاطعي تبديل به ابزاري براي قطب‌بندي در جامعه شد. چيزي كه با روح آن حركت ملي و ديني به هيچ عنوان همخواني ندارد. دفاع مقدس در ذات خود پديده‌اي بود كه خوانش‌هاي متكثر از منظر ديدگاه‌هاي مختلف را امكان‌پذير كرده بود. ما از هر جنس شهروند ايراني در جبهه‌ها داشتيم؛ از اديان و مذاهب متفاوت گرفته تا گرايش‌ها و اقوام مختلف. آنجا اما در صف مقدم جنگ همه در يك موقعيت واحد بودند؛ در موقعيت يك سرباز ايراني. سربازي كه آمده تا فارغ از همه تفاوت‌هايي كه با همسنگر و همرزم خود دارد، از مام ميهن و خاك مقدس خويش در برابر هجوم بيگانه دفاع كند. نتيجه اين كار چه شد؟ در طولاني‌ترين جنگ كلاسيك قرن و البته نامتوازن‌ترين جنگ همين قرن كه يك كشور در يك طرف و همه قدرت‌هاي دنيا در طرف ديگر بودند، حتي يك وجب از خاك ما به دست دشمن نيفتاد. اين نخستين باري در تاريخ بود كه ما در يك جنگ خاك خود را از دست نداده‌ايم. حالا چيزي كه امروز بعد از ٢٧ سال ضروري است اين است كه جامعه كنوني ايران هم بتواند از آن انباشت فرهنگي، سياسي، اجتماعي و حتي اقتصادي با رسميت يافتن تمام تكثر موجود در درون خود استفاده كند. كاري كه قطعا با خوانش‌ها و روايت‌هاي شعارزده از بزرگ‌ترين واقعه ملي تاريخ ايران همخوان نخواهد بود. جامعه ايران بعد از گذشت نزديك به سه دهه نشان داده همچنان با همان طيف‌هاي رنگين‌كماني خود نسبت به اصل موضوع دفاع مقدس نظري يكدست دارد كه در طول اين سال‌ها چندان تغيير نكرده است. در روزها و موقعيت‌هايي كه تحكيم وحدت ملي ما يك ضرورت است به نظر مي‌رسد هيچ ابزاري نتواند به اندازه واقعيت و محتواي دفاع مقدس به مدد جامعه ايراني بيايد.
