بخش قابل توجهی از جرائم منجر به ضرب و جرح و حتی قتل و نقص عضو، ریشه در عصبانیت‌های بی‌مورد دارد، حتی لطمه‌هایی که به فرد وارد می‌شود، ضربات جسمی و روحی، انفارکتوس‌های مغزی و قلبی و ...

برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی مختلف با هدف ارتقای سطح آگاهی و توانمندی‌های عملی افراد در کنترل رفتارهایی نظیر خشم و عصبانیت، به‌واسطه شرایط امروز جامعه، یکی از ضرورت‌ها محسوب می‌شود.

یک کارشناس بهداشت روان مرکز بهداشت شهدای والفجر شیراز در تعریف خشم گفت: خشم یک احساس پیچیده است که به صورت جسمانی و هیجانی ابراز می‌شود.

ندا خورشیدیان افزود: خصومت یک اصطلاح مرتبط با خشم و پرخاشگری است و به مجموعه‌ای از نگرش‌ها و قضاوت‌های برانگیزاننده رفتارهای پرخاشگرانه اطلاق می‌شود که گاهی در محیط‌های کاری بین افراد دیده می‌شود.

این کارشناس بهداشت روان، توضیح داد: خشم یک هیجان و پرخاشگری یک رفتار است، در حالی که خصومت نگرشی است که شامل دوست نداشتن دیگران و ارزیابی منفی آنان می‌شود.

وی در زمینه عوامل برانگیزاننده خشم در محیط‌های کاری، گفت: ناتوانی یا خودداری از مهار خشم و عصبانیت فردی در محیط کار در بلندمدت، فرد را به لحاظ روحی فرسوده و از بازدهی و کارآیی او در فعالیت‌های گروهی می‌کاهد.

خورشیدیان با اشاره به علائم هشدار دهنده نشانه‌های خشم، درباره راه‌های کنترل خشم در محیط کار، گفت: نخستین مطلبی که باید به آن توجه کنید کنترل زبان در هنگام خشم است، یعنی هر سخنی را نگویید، اول فکر کرده و واکنش خود را به بعد از رفع شدن عصبانیتتان موکول کنید، مطمئن باشید هنگام خشم، همیشه اولین راهی که به ذهن می‌رسد بهترین راه نیست.

این کارشناس بهداشت روان در توضیح راهکارهای کنترل خشم، توصیه کرد: بهتر است در این هنگام نفس عمیق بکشید، سکوت کرده و اجازه بدهید زمان بگذرد.

وی ادامه داد: از مسائل و مشکلات جزئی عصبانی نشوید، دیدگاه‌های مختلف را مدنظر قرار دهید، متفاوت بودن دیدگاه‌های طرف مقابل نباید باعث شود فکر کنیم او اشتباه می کند یا اینکه حق فقط با ما هست. هنگامی که حس می‌کنید رفتار یا گفتار فرد یا گروهی شما را عصبانی خواهد کرد، کمی قدم بزنید، بدون آنکه به موضوع فکر کنید، تا خشمتان فروکش کند، یا با کسی که می‌تواند آرامتان کند حرف بزنید. برای از بین بردن عصبانیت، ورزش یکی از راه‌های خوب است.

این کارشناس یادآور شد: باید هر فرد دقت کند که چه چیز او را عصبانی می‌کند و از قرار گرفتن در وضعیتی که او را عصبانی می‌کند پرهیز کند.

خورشیدیان همچنین در خصوص مشکلات محل کار، با توصیه به اینکه همکارانتان را بشناسید و ببینید رفتار هر کدام از همکارانتان چه علائمی دارد، گفت: ممکن است بسیاری از صحبت‌های اطرافیان برای شما مثل انتقاد باشد، اما در حقیقت حکم شوخی را داشته باشد. پس بهتر است ضمن آشنا شدن با رفتار دیگران و روحیات همکاران، واکنش افراد دیگر را پیش‌بینی کنید. زمانی که می‌خواهید کار جدیدی را در اداره انجام دهید، واکنش و عکس‌العمل همکارانتان را پیش‌بینی کنید و ببینید آیا با این کار می‌توانید با انتقادها و ایرادهای آنان کنار بیایید!

وی تصریح کرد: خود را برای حفظ آرامش آماده کنید، زمانی که می‌خواهید در جمع صحبت کنید، خود را برای هر نوع سؤال و انتقادی آماده کنید، با این کار می‌توانید حین ایراد انتقادات سایرین آرامش خود را حفظ کرده و به درستی پاسخ منتقدان را بدهید.

وی با اشاره به دیگر راهکارهای کنترل خشم، افزود: شروع به نوشتن کنید و کلماتی که موقع عصبانیت بیان می‌کنید را روی کاغذ بنویسید، سعی کنید دیگر هنگام مشاجره و عصبانیت آنها را تکرار نکنید، به جای داد زدن حرف بزنید، در مورد چیزی که می‌گویید کمی فکر کنید و صدایتان را بلند نکنید، یاد بگیرید که با ترک محل، عصبانیت های خود را نیز دور بریزید و به کارهایی بپردازید که به آن علاقه داشته و لذت می‌برید.

کارشناس بهداشت روان مرکز بهداشت شهدای والفجر تاکید کرد: برای طغیان‌های عصبی خود عذرخواهی کنید، حتی اگر قصد بدی نداشته‌اید، درست نیست که محل را با عصبانیت ترک کنید. اگر به کسی بی‌احترامی کرده‌اید از او معذرت بخواهید، لزومی ندارد که برای عصبانیت خود توضیحی بیاورید، فقط گفتن «من رفتار بدی داشتم و عذر می‌خواهم» کافی است تا همه سوء رفتارها را از بین ببرد.

 تمام کارشناسان بهداشت روان و صاحب‌نظران رفتارهای اجتماعی اعتقاد دارند که افراد عصبانی قبل از آنکه به‌دیگران لطمه‌ای وارد کنند، به خود آسیب می‌زنند. نگرانی و اضطراب، واکنش‌های کنترل نشده و صدمات جانی به‌واسطه افزایش سطح آنزیم‌های مختلف، می‌تواند آسیب‌های جدی و جبران ناپذیری را به افراد عصبانی وارد کند، بنابراین به فواید و مضرات عصبانیت فکر کنید و به سلامت خود بیندیشید و اگر صحبت، رفتار و عملکرد فرد یا گروهی شما را عصبانی کرد، ضمن پرهیز از مواجهه با چنین وضعیتی، سکوت و آرامش را تمرین کنید. تنها چند لحظه سکوت می‌تواند شما را از انجام اقدام خطایی که عواقب ناخوش‌آیندی به همراه دارد، مصون کند.