رضا رییسی: فاصله بهشت تا پاستور چندان پر پيچ و خم وطولاني نيست اما در سپهر سياسي اوضاع كمي متفاوت پيش مي‌رود، گاهي اين راه كوتاه و سر راست است و شهردار را به كرسي رياست‌جمهوري مي‌رساند و گاه هر چه ساخته و پرداخته شده و هر چه در اين مسير اهتمام ورزيده مي‌شود، ره به جايي نبرده و مقصود حاصل نمي‌شود. بسياري معتقدند سمت شهرداري در كلانشهري چون تهران كم از وزارت ندارد و براي شخص عهده‌دار آن شأن و اعتبار سياسي ايجاد مي‌كند كه امكان خيز براي تصدي سمت‌هاي عالي‌تر نيز در دايره شمول آن مي‌گنجد. نمونه آنكه شهرداري تهران بي‌هيچ شك و شبهه‌اي سكوي پرش محمود احمدي‌نژاد براي تصدي سمت رياست‌جمهوري در دوره نهم شد و در نمونه‌هاي خارجي، ژاك شيراك و نيكلا ساركوزي و حتي رجب طيب اردوغان پس از عهده‌داري سمت شهرداري راه ورود به راس هرم سياسي كشورهايشان را هموار كردند. البته در اين ميان يك ناكامي بزرگ در كارنامه شهرداران ثبت و ضبط است، شهردار هشت ساله تهران كه پس از شكست در رقابت‌هاي انتخاباتي سال ۸۴ با تكيه بر اين جايگاه راهبردي، خود را مهياي حضور در انتخابات دوره يازدهم رياست‌جمهوري كرده و خود را تا آخرين روزها بخت اول رياست‌جمهوري مي‌دانست از رقيب حقوقدان شكست خورده و سپس در رقابتي تنگاتنگ تنها توانست كرسي ساختمان بهشت را حفظ كند. البته با وجود اين ناكامي دوباره به نظر نمي‌رسد هنوز ميل و رغبت شهردار براي رسيدن به جايگاه عالي‌ترين سمت اجرايي رنگ باخته باشد و او شايد به دنبال آن است كه‌ هم شأن سياسي خود را باز ستاند و هم امتياز و اعتبار سياسي شهرداران را يك‌بارديگر احيا كند. 

 

 ويترين دلبرانه جداي زير پوست شهر

مديريت شهري چون تهران به عنوان يكي از بزرگ‌ترين كلانشهرهاي جهان نيازمند توجه به وجوه مختلف زير بنايي و روبنايي است. به طور معمول شهرداران در ادوار مختلف بيشترين توجه خود را معطوف به روبنا و ظواهري كرده‌اند كه در منظر مخاطب بيروني و شهروندان قرار داد و قاعدتا محل قضاوت و امتيازدهي به كارنامه شهرداران خواهد بود، اين معضل به هنگامه‌اي شيبي دوچندان به خود مي‌گيرد كه شهردار موصوف قصد عرض‌اندام در صحنه سياسي را داشته و نيازمند نظر عمومي باشد. محسن هاشمي كه سابقه سال‌ها حضور در عرصه مديريت شهري را در كارنامه خود داشته و با چند شهردار كار كرده است، در همين رابطه در مصاحبه اخير خود تاكيد کرده است كه نگرش‌هاي سياسي باعث شده شهرداران برنامه‌ها را براي رسيدن به كرسي رياست‌جمهوري تنظيم كنند. وي با انتقاد از اين رويكرد، خاطرنشان کرد كه پروژه مترو تهران كه زير زمين قرار دارد طبيعي است كه در نگاه تبليغ محورانه كه بايد به چشم مردم بيايد، مغفول مانده و توجه چنداني به آن نمي‌شود. نكته‌اي كه قابل تعميم به معضلات فرهنگي و ناهنجاري‌هاي اجتماعي فراواني است كه در زير پوست شهر جاري و ساري است اما به جاي صرف وقت و بودجه براي حل اين معضلات ريشه‌اي كه بخش عمده‌اي از آن در قالب مديريت شهري و حيطه عملكردي آن است ترجيح داده مي‌شود در قالب پروژه‌هاي چشم نواز، ويتريني دلربا از تهران در برابر انظار ترسيم شود، نكته‌اي كه به جايش قابل تحسين بوده و در چند سال اخير هم روند قابل قبولي داشته اما بي‌گمان همچون مُسكن موقت است و نمي‌تواند توسعه و امنيت پايدار رواني شهروندان تهراني را تامين كند تا هنگامه‌اي كه مدرن‌سازي توأمان با فرهنگسازي و اقدامات زيربنايي جامه عمل نپوشيده و به جاي توجه به ظواهري كه گاه فقط جنبه تبليغاتي دارد، آسايش شهروندان در اولويت قرار نگيرد. نمونه آنكه يك پارك مجلل در فضاي شهري ساخته مي‌شود كه هيچ قرابتي با دغدغه شهروندان منطقه ندارد در حالي كه همين شهروندان با كمبودهاي مختلف و حياتي روبه‌رو هستند، در اتوبان‌هاي شهر معتادان به شيوه‌اي مشمئز‌كننده جولان مي‌دهند يا خيابان‌ها و اتوبان‌ها با شيوه‌هاي جالب نورپردازي مي‌شوند اما سراسر خيابان مملو از چاله و چوله‌ است، يا فضاهاي سبز شيك و فانتزي در نقاط مختلف شهر ساخته مي‌شود اما همزمان به يك‌باره در جاهاي ديگر درختان كهنسال خشك مي‌شوند و... 

 تغييرات در شهرداري

شهردار تهران كه براي افتتاح ۱۰۰ پروژه مختلف آن هم تنها در منطقه‌یک پايتخت! روز گذشته در شمال تهران حضور داشت در پاسخ به سوالي پيرامون تغييرات اخير در شهرداري تهران كه روند گسترده‌اي داشته و سوالاتي پيرامون آن در اذهان عمومي شكل گرفته، مي‌گويد: هر تغيير و جابه‌جايي با نظارت بنده انجام مي‌گيرد و ما هيچ تغييري را به صورت سفارشي انجام نمي‌دهيم. حال فارغ از اينكه شهردار عامل اجرايي شوراي شهر منتخب مردم است و قاعدتا بايد اين تغييرات با هماهنگي منتخبين مردم باشد و اينكه ايشان تغييرات را معطوف به نظر شخصي خود مي‌كند و در اين فرآيندمشخص نيست كه شوراي شهر چه نقشي دارد به كنار، نكته آن كه به طور معمول با نزديكي به انتخابات ايجاد اين تغيبرات عمده در سازمان‌هاي دولتي و نهادهاي عمومي غيردولتي همچون شهرداري كه برخوردار از امكانات و پتانسيل‌هاي سخت‌افزاري و نرم‌افزاري است، معنادار بوده و وقتي اين تغييرات در كنار خبر فعال شدن چهره‌هاي نزديك به شهردار براي تاسيس حزب شنيده مي‌شود، شائبه‌هاي سياسي بودن آن جدي‌تر نيز مي‌شود، شايد در همين راستا و در مسير زدودن شائبه‌ها باشد كه شهردار تهران تاكيد دارد كه تغييرات سفارشي نيست!

 در نهايت... 

فارغ از زرق و برق‌هاي فعاليت‌هاي شهرداري و جلوه‌هاي آن به عنوان مثال در همين افتتاح ۱۰۰پروژه آن هم تنها در يك منطقه شهرداري تهران يا تغييرات در شهرداري كه نمي‌توان با توجه به فعل و انفعالات سياسي- انتخاباتي پيش رو به سادگي از كنار آن گذشت، شهردار تهران هر از گاهي با اظهارات جهت‌دار و سياسي كه به وضوح دولت مستقر را در آن آماج كنايات مي‌كند به خوبي نشان مي‌دهد كه هنوز علاقه‌مند به عرض اندام در صحنه سياسي است و شايد بدش نمي‌آيد كه در مقام آلترناتيو دولت فعلي يك‌بار ديگر و براي سومين بار شانس خود را براي انتخابات رياست‌جمهوري بيازمايد؛ نكته‌اي كه در فضاي سياسي ما چندان غريب و دور از ذهن نيست چرا كه بر خلاف بيشتر نقاط جهان، سياستمداران در ايران درجه اميدواري سياسي بالايي دارند.