شوراي شهر اگر چه نقطه عطفي در مديريت محلي كشور محسوب مي‌شود ولي با بي‌اقبالي دولتمردان در دولت‌هاي مختلف نتوانست به جايگاه واقعي خود دست پيدا كند. شوراهاي شهر به ويژه در شهرهاي بزرگ و كلان‌شهرها بعضا با اتهام سياسي‌گري و اعمال سليقه‌هاي سياسي به حاشيه رانده شده‌اند. اين ماجرا در انتخاب‌هاي مهم از جمله انتخاب شهردار و رئيس شورا خودنمايي مي‌كند. شوراي شهر تهران در آستانه انتخاباتي است كه از هم‌اكنون مشخص است حساس، پيچيده و خبرساز خواهد بود. 

 

نخستين انتخابات رسمى شوراها بر اساس قانون اساسى روز هفتم اسفند 1377 يعنى 20 سال بعد از پيروزى انقلاب انجام شد. در كشور ما پس از خرداد 76 قانون شوراها اجرا شد و مجلس ششم براي تصويب قانوني كه اختيارات شوراها را از قانون فعلي وسيع‌تر كند حركت كرد. نهاد شوراهاي اسلامي تهران در ارديبهشت سال 78 شكل گرفت ولي پس از مدتي اين تجربه شيرين حضور نماينده محلي مردم در شورا با كشمكش‌هاي سياسي تلخ شد. اعضاي شوراي شهر دوم كه كمتر بحث‌هاي داخل شورا را رسانه‌اي مي‌كردند در سكوت ظاهرا فضاي آرامي را ايجاد كردند كه بسياري معتقدند در اين فضاي تعامل شورا با شهرداري وقت، شهرداري توانست بسياري از مصوبات مانند منوريل را پشت درهاي بسته به تصويب برساند. دوره سوم شورا هم با رياست چمران به مدت چهار سال به پايان رسيد. هم‌اكنون كه در دوره چهارم شوراها قرار داريم در سال اول احمد مسجدجامعي با جريان فكري اصلاح‌طلب وارد ميدان شد و سكانداري اين نهاد را بر عهده گرفت. سال دوم شورا نيز به رياست مهدي چمران گذشت اما درباره اينكه سال آينده كدام جناح سكانداري اين نهاد را بر عهده مي‌گيرد، هر يك از اعضاي شوراي شهر نظراتي دارند. 

 شوراي شهر تهران و تغييرات آن 

در دور چهارم شوراها تعداد اعضاي شوراي شهر تهران از 15 نفر به 31 نفر رسيد. جالب است بدانيد كه در حدود شش سال مديريت مهدي چمران بر شوراي سوم شهر تهران تنها 50 مورد تذكر به شهرداري تهران داده شد و در يك سال اخير اين رقم به حدود 100 تذكر رسيده بود كه نشان‌دهنده توجه اعضاي شورا به بعد نظارتي شورای شهر، به عنوان وظيفه ذاتي آن است. حساسيت و فعاليت مضاعف اعضای شورای شهر در دوره اخير را بسياري از كارشناسان ناشي از برگزاري منظم جلسات و نگاه تخصصي و كارشناسي شورا به امور در دوره جديد مي‌دانستند. افزايش كميسيون‌هاي تخصصي در شوراي شهر تهران باعث شده كه مساله اين كلان‌شهر به شكل كاملا تخصصي مورد بررسي قرار گيرد. از اقدامات مورد توجه در رياست دوره اول شوراها، مي‌توان به تهران‌گردي و بررسي مشكلات و مسائل اين شهر از سوي مسجدجامعي اشاره كرد. طي اين برنامه رئيس شوراي شهر هر هفته به يكي از مناطق تاريخي تهران می‌رفت و ضمن بازديد از خانه‌هاي تاريخي منطقه، در اين برنامه‌ها به ديدار خانواده شهدا و ملاقات با مشاهير هر منطقه مي‌پرداخت كه نشان‌دهنده علاقه‌مندي او به موضوع مهم هويت شهري در تهران و تلاش در اين راستا از طريق احياي بافت فرهنگي ـ تاريخي تهران است. موضوعي كه در سال‌هاي اخير عملا به حاشيه رفته بود. تصويب بودجه براي احيای خانه اتحاديه (خانه محل ساخت سريال دايي‌جان ناپلئون) و پيگيري امور مربوط به خانه شيخ فضل‌ا... نوري، خانه صادق هدايت، خانه معين‌التجار بوشهري، خانه سعيد نفيسي، خانه حسن پيرنيا كه در آن فرمان مشروطه نوشته شده است و موارد ديگر تنها بخشي از فعاليت‌هاي مسجدجامعي در اين حوزه بود. با توجه به اينكه در يك سال اخير تعداد تذكرات و تمكين شهرداري از شورا افزايش يافته است اما مديريت يك سويه چمران از سوي برخي از اعضاي شوراي شهر به عنوان پاشنه آشيل در رياست اين دوره از شورا مطرح است. 

 نظارت شورا مناسب نيست

عضو كميسيون عمران شوراي شهر تهران با اينكه به‌طور واضح اعلام موضع كرده و خود را يكي از اصلاح‌طلبان شورا مي‌داند، درباره فعاليت شورا در اين دو سال اخير به «آرمان» مي‌گويد: خيلي از تذكرات مطرح شده مورد توجه و پيگيري شهرداري است. اسماعيل دوستي مي‌افزايد: 30 تا 40 درصد از تذكرات جنبه نظارتي دارد، اين در حالي است كه شورا در زمينه نظارت مكانيسم مناسبي ندارد. به گفته او متاسفانه هر دو هيات رئيسه هم در راستاي حل اين مشكل اقدام اساسي را لحاظ نكردند و بايد هم شورا و هم هيات رئيسه به اين موضوع توجه ويژه داشته باشند. او با بيان اينكه در دو هيات رئيسه دوره چهارم شورا انسجام وجود نداشت، تاكيد مي‌كند: در يك سال اخير فقط رئيس وارد عمل شده و به نظرات هيات رئيسه توجهي ندارد. اين در حالي است كه در سال گذشته مسجدجامعي توجه بيشتري به نظرات اعضاي هيات رئيسه داشت اما به دليل اينكه بدنه شورا ضعيف است و يك سازمان اداري قوي و سيستماتيك ندارد همين موضوع باعث ضعف نظارت شده است. به گفته دوستي در اداره شورا در سال اول دوره چهارم به دليل تركيب اعضا در هيات رئيسه كاركرد مطلوبي را شاهد بوديم، اما در يك سال اخير هيچ انسجامي بين هيات رئيسه وجود نداشت. او درباره تمكين شهرداري از تذكرات شورا مي‌گويد: بالاي 60 درصد شهرداري از نظرات شورا تمكين مي‌كند. دوستي درباره انتخابات هيات رئيسه شوراي شهر تهران مي‌گويد: هر دو جناح از اعضاي مساوي برخوردار هستند اما هم‌اكنون در پي رايزني با خانم راستگو نيز هستيم. به گفته او اعضاي ورزشي شورا كه به عبارتي از آنها به‌عنوان مستقلان شورا  ياد مي‌شود در انتخاب هيات رئيسه تاثيرگذارهستند. در واقع مستقلان شورا در سال اول به مسجدجامعي و در سال گذشته به چمران راي دادند؛ اين‌بار هم هنوز راي آنها معلوم نيست. اما سرنوشت هيات رئيسه دست اين افراد است. 

 پيگيري تذكرات در دوره مسجدجامعي بهتر بود

عضو هيات رئيسه شوراي شهر تهران درباره كم و كيف انتخابات آتي و درباره عملكرد دو رئيس گذشته شوراي شهر تهران به «آرمان» مي‌گويد: در هر يك از جلسات به‌طور ميانگين پنج تذكر ارائه شده است كه با بررسي آن سالانه رقم قابل توجهي از تذكرات از سوي شورا به شهرداري ابلاغ مي‌شود. ابوالفضل قناعتي مي‌افزايد: رقمي حدود 50 درصد از تذكرات مورد توجه شهرداري بوده است و ديگر تذكرات نيز به دليل اينكه مشكل اجرايي داشته يا اراده‌اي براي انجام آن وجود نداشته مسكوت مانده است. او درباره نحوه و چگونگي اداره شورا در دو سال اخير مي‌افزايد: اعلام تذكر در هيچ دوره‌اي با محدوديت همراه نبوده است اما فرآيند پيگيري در دوره مسجدجامعي بهتر بوده است.

 رئيس وظيفه اداره جلسه را دارد

رئيس كميسيون حمل و نقل شوراي شهر تهران درباره روند فعاليت اعضا در يك سال گذشته به «آرمان» مي‌گويد: روند اداره جلسات به همان روال گذشته بوده است و بايد اصلاحاتي در اين زمينه انجام شود. احمد دنيامالي مي‌افزايد: نقش رئيس در سيستم شورايي كشور برجسته است اما در دنيا رئيس فقط وظيفه اداره جلسه را دارد و معمولا اين نهادها به شكل تيمي اداره مي‌شوند. او تاكيد مي‌كند: بر اساس خرد جمعي به ويژه در حوزه‌هاي تعميمي و قانون‌گذاري مهم و رفتار تيمي مي‌توان مصوبات شورا را غنا بخشيد. به علاوه اينكه شوراي شهر تهران يك كاركرد فراشهري و با تاثيرگذاري ملي است. به گفته دنيامالي به هر حال اگر در شوراي شهر تهران بتوان رفتارها را اصلاح كرد بالطبع مي‌توان به‌طور مستقيم و غيرمستقيم تاثيرگذار بود. ما يك تكليف داريم كه آن هم توجه به نيازهاي شهر تهران است. به گفته او هر چقدر در اين زمينه بتوان قوي‌تر و با مشاركت بهتر وارد عمل شد مي‌توان تاثيرگذارتر بود.

 ورزشکاران به گزینه‌های خود رای می‌دهند

يكي از اعضاي شوراي شهر تهران درباره انتخابات شوراي شهر تهران به «آرمان» مي‌گويد: هم‌اكنون شاهد رقابت سالم بين دو جناح اصلاح‌طلب و اصولگرا هستيم. عباس جديدي مي‌افزايد: اميدواريم هر يك از اعضا با در نظر گرفتن خط فكري، بررسي نمودار كاري و عملكرد‌ها به گزينه مورد نظر خود راي دهد. او در پاسخ به اين سوال كه در بين اعضاي شوراي شهر از اعضاي ورزشي شورا به عنوان مستقلان شورا ياد مي‌شود، الان كدام گزينه را براي انتخاب مد نظر داريد، تاكيد مي‌كند: با توجه به اينكه هر دو طيف از شايستگي لازم برخوردارند انتخاب سخت شده است. در واقع، الان رقابت بين خوب‌ترين‌هاست. اين عضو شوراي شهر تهران درباره انتخاب خود مي‌گويد: اين قضيه فعلا 50 -50 است و اگر من به هر شخص خاصي راي بدهم اين دليلي بر رد طرف مقابل نيست. او در پاسخ به اين سوال كه برخي مي‌گويند راي ورزشي‌ها در انتخاب هيات رئيسه تاثيرگذار است، تا چه حد اين حرف را قبول داريد، مي‌گويد: نمي‌دانم؛ به قول معروف قرعه به نام ما افتاده است. ورزشكاران با روحيه آزادي‌خواهي در فضاي سالم به گزينه‌هاي خود راي مي‌دهند. 

تاریخ   نام  سمت اظهار نظر

31 مرداد محمد سالاری رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری  یکی از اشکالات شورا به ویژه در سال دوم عدم ارائه گزارش های عملکرد کمیسیون های تخصصی بود . در سال دوم از سوی هیات رئیسه الزامی در ارائه گزارش شفاهی در صحن علنی نداشتیم که به نوبه خود انتقادم را به رئیس اعلام کردم.

20 مرداد محمد حقانی رئیس کمیته محیط زیست   هر دو  رئیس و هیات رئیسه به دور از  جناح بندی‌ها عمل می کردند اما من این مهارت را در مسجدجامعی قوی‌تر ارزیابی کردم. هر دو سعی شان بر این است که جدا از هیات رئیسه و هر گونه سیاسی کاری  شورا را هدایت کنند.

دوم شهریور اقبال شاکری رئیس کمیته عمران   رضایت نسبی  از هیات رئیسه وجود دارد  و بالطبع شاهد تغییر زیادی نخواهیم بود.

30 تیر احمد مسجد جامعی رئیس سابق شورا به موقع در رابطه با حضورم در انتخابات هیئت رئیسه صحبت می کنم.

هفتم مرداد رحمت ا... حافظی رئیس کمیسیون سلامت   باید کمیته های تخصصی برای نظارت برفعالیت‌های دستگاه‌ها در قبل، حین و بعد از اجرا تعیین شود.

27 مرداد احمد دنیا مالی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل باید اصلاحاتی در روند جلسات انجام شود.

27مرداد مرتضی طلایی نایب رئیس شورا  جریان فکری بنده اصولگراست و انتخابم  نیز مشخص است.

31مرداد الهه راستگو عضو هیات رئیسه   چمران و مسجدجامعی هر دو برای من قابل احترام هستند و هر دو دارای توانمندی‌های خاصی بوده و می‌توانند گزینه مناسبی برای ریاست شورای شهر تهران باشند.

27 مرداد اسماعیل دوستی عضو شورا  اصلاح طلب هستم و به مسجد جامعی رای می دهم.

یکم شهریور فاطمه دانشور رئیس کمیته اجتماعی  برای دوری از حواشی اظهار نظر نمی کنم.