هيات اقتصادی100 نفره فرانسه همراه فابیوس در راه ايران
روزنو :اگر رقابت‌هاي انتخاباتي سال 29 را مرور کنیم، به یاد خواهیم آورد که در آن ایام شيخ ديپلمات ايران، بيش از هر كانديداي ديگري بر پرونده هسته‌اي ايران تاكيد مي‌كرد. حسن روحاني در آن زمان اعلام كرد كه كليد تدبير و اميد مي‌تواند قفل هسته‌اي را بگشايد و قطعنامه‌هاي ظالمانه بين‌المللي را بردارد.
اگر رقابت‌هاي انتخاباتي سال 29 را مرور کنیم، به یاد خواهیم آورد که در آن ایام شيخ ديپلمات ايران، بيش از هر كانديداي ديگري بر پرونده هسته‌اي ايران تاكيد مي‌كرد. حسن روحاني در آن زمان اعلام كرد كه كليد تدبير و اميد مي‌تواند قفل هسته‌اي را بگشايد و قطعنامه‌هاي ظالمانه بين‌المللي را بردارد. چند روز پيش در32 تيرماه وعده روحاني محقق شد و 92 تيرماه با راي قاطع شوراي امنيت، يعني 5 عضو دائم و یک عضو غيردائم، 6 قطعنامه‌ای كه قبلاً در همين شورا عليه ايران وضع شده بود، لغو گرديد و تا یک سال آينده پرونده ايران به‌طور كامل و بدون نياز به تصويب در اين شورا از دستور كارش خارج خواهد شد و بعد از لغو تحريم‌ها فرصت سرمايه‌گذاري زيادي در ايران براي سرمايه‌گذاران داخلي و خارجي به وجود خواهد آمد.
سرمايه‌هايي كه در بخش‌هاي زيربنايي در حوزه‌هاي نفت، گاز، پتروشيمي و در صنايع فولاد و خودروسازي، مي‌تواند رشد اقتصادي خوبي را در سال‌هاي آينده براي ايران به وجود آورد. وجود نيروي كار متخصص در ايران باعث خواهد شد كه از اين نيروها در پروژه‌هاي سرمايه‌گذاري داخلي و خارجي استفاده شده و تعداد قابل توجهي از نيروهاي تحصيلكرده ايران كه در حال حاضر فرصت كار مناسب را ندارند شاغل شده و آمار بيكاري در ايران خصوصاً در ميان قشر تحصيلكرده كاهش یابد. شركت‌هاي سرمايه‌گذاري خارجي به خوبي مي‌دانند با وجود نيروي كار تحصيلكرده و متخصص و همچنين منابع انرژي سرشار، ايران بهشت سرمايه‌گذاري است. ضمن اينكه ايران در ميان كشورهاي منطقه امن‌ترين كشور است و قانون سرمايه‌گذاري خارجي اصل و سود سرمايه خارجي را تضمين مي‌كند. به بهانه ورود سرمايه‌گذاران خارجي به ايران علي‌اكبر فرازي، معاونت امور بين‌الملل اتاق صنايع و معادن ايران با «آرمان» به گفت‌وگو پرداخته است كه متن آن را در ادامه مي‌خوانيم.
اتاق بازرگاني ايران براي بعد از تحريم‌ها و ورود و تسهيل سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي چه اقداماتي انجام داده است؟
تمام بخش‌هاي تجاري اقتصادي ايران بايد خود را براي پساتحريم آماده كنند. مسئولان اتاق بازرگاني ايران از مدت‌ها قبل كارهاي خوبي را در جهت تسهيل سرمايه‌گذاري خارجي شروع كرده‌اند و اخيراً با نظر رئيس محترم اتاق، كميته پساتحريم در اتاق تشكيل شده و كارهاي مقدماتي و مطالعاتي در اين خصوص آغاز شده است كه به نظر مي‌رسد براي روز بعد از رفع تحريم لازم است بيش از اين موارد، تمامي بخش‌هاي اقتصادي ايران آمادگي داشته باشند تا بتوان از اين دوران به درستي گذر كرد و شرايط براي دوران جذب سرمايه‌گذاري‌هاي بيشتر در زمينه‌هاي مختلف آماده شود.
به اذعان كارشناسان، در دوران دولت قبلي وضعيت سرمايه‌گذاري خارجي مطلوب نبود. اكنون سوال اين است با رفع تحريم‌ها وضعيت سرمايه‌گذاري خارجي در ايران چگونه ترسيم خواهد شد؟
گرچه در دوران گذشته هر روز برخي آمارهاي نادرست از رشد سرمايه‌گذاري خارجي ارائه مي‌شد اما همان‌طور كه كارشناسان و آگاهان به امور واقف بوده و هستند، واقعيت چيز ديگري است البته زمينه‌هاي جذب سرمايه و خصوصاً سرمايه‌گذاري خارجي بايد از قبل فراهم شود و شرايط براي سرمايه‌گذاري بايد مهیا باشد. با آغاز كار دولت تدبير و اميد و آغاز مذاكرات ايران و 1+5، رفت و آمد هيات‌هاي تجاري، بازرگاني و سرمايه‌گذاري از كشورهاي مختلف به ايران اوج گرفت و ما با ترافيك عجيب هيات‌هاي پذيرشي از همه جاي دنيا روبه‌رو شديم، از آمريكاي لاتين گرفته تا آسيا و اروپا. مشخصاً از اروپا هيات‌هاي بسياري به ايران سفر كردند كه عمدتا اين هيات‌ها براي اهدافي از جمله بازسازي حضور سابق خود و همچنين زمينه‌سازي حضور مجدد در ايران به مقصد ايران حرکت می‌کنند يا هيات‌هايي به ايران سفر مي‌كنند تا مطالعات امكان‌سنجي براي سرمايه‌گذاري خود انجام دهند. وانگهی اين كشورها براي ديدن شرايط ايران بعد از تحريم و سرمايه‌گذاري در ايران مقصد سفر خود را كشور ما تعيين مي‌كنند. واقعيت اين است هيات‌هايي كه از اروپا، آسيا، اقيانوسيه و آمريكاي لاتين به ايران سفر مي‌كردند، معترف بودند ايراني كه مشاهده و ارزيابي كردند با ايراني كه شنيده بودند تفاوت بسيار دارد و همچنين اعتقاد راسخ پيدا مي‌كردند كه ايران سرزمين بسيار مستعد و مناسبي براي سرمايه‌گذاري است، زيرا داشتن نيروي كار تحصيلكرده و قرار گرفتن در مسير ترانزيت جهاني، كريدور شرق غرب و شمال جنوب و همچنين داشتن زيرساخت‌هاي ارتباطي به لحاظ راه، جاده و دريا و داشتن منابع سرشار انرژي آنقدر ايران را براي سرمايه‌گذاري آنها چشم‌نواز كرده است كه به راحتي نمي‌توانند از آن چشم بپوشند. در سال گذشته شاهد سفر بيش از صد هيات از كشورهاي مختلف به ايران بوديم كه حدود 60 درصد اين هيات‌ها از كشورهاي مختلف اروپايي و 34 درصد از كشورهاي آسيايي و مابقي سفرها از كشورهاي آفريقايي به ايران بود. هيات‌هايي از آلمان، فرانسه، لوكزامبورگ، لهستان، مجارستان، ايرلند، اندونزي، كويت، دانمارك، كره، ژاپن، تايلند، هند و... به ايران سفر كردند و متقابلا ايران نيز هيات‌هايي را به كشورهاي مختلف فرستاد كه اين رفت‌وآمدها منتج به اين شد كه زمينه خوبي براي ايجاد دوران پس از تحريم ايجاد شود. به زودي نيز شاهد سفر هيات 100 نفره فرانسه به ايران خواهيم بود كه در اواخر شهريورماه به كشورمان ورود پيدا مي‌كنند. همچنين سفر هيات بلندپايه آلمان را شاهد هستيم كه به ايران سفر كردند. هيات‌هاي متعددي نيز از كشورهاي اروپايي و آسيايي در نوبت ورود به ايران قرار دارند كه انشاا... به نوبت پذيرش خواهند شد. در نظر داريم كه سفر اين هيات‌ها براي ايران خروجي خوب و مثبتي داشته باشند و به نظر مي‌رسد اكنون كه مذاكرات به پايان رسيده و زمينه مناسب براي حصول سرمايه‌گذاري به وجود آمده است، شاهد رشد سرمايه‌گذاري در همه زمينه‌ها از نفت، گاز و پتروشيمي گرفته تا زمينه‌هاي صنعتي باشیم و از هم‌اكنون مي‌بينيم كه هيات‌هاي زيادي تمايل دارند به ايران سفر كنند و ما به تمام اين هيات‌ها خوشامد مي‌گوييم و به ترتيب پذيراي هيات‌هاي مختلف خواهيم بود. در اتاق بازرگاني صنايع و معادن و كشاوزي ايران به داد و ستد و بالا رفتن واردات فكر نمي‌كنيم بلكه اعتقاد داريم كه رشد اقتصادي زماني محقق خواهد شد كه سرمايه‌گذاري خارجي و صادرات غيرنفتي ما به كشورهاي دنيا رشد پيدا كند كه خوشبختانه اين روند آغاز شده است.
آيا براي ضمانت سرمايه‌گذاري خارجي و ترغيب سرمایه‌گذاران براي سرمايه‌گذاري در ايران اقدامي صورت گرفته است؟
همكاري موثر بخش خصوصي و دولتي در شوراي گفت‌وگو و حمايت مثبت دولت از بخش خصوصي زمينه را فراهم كرده است تا اشكالاتي كه قبلا در راه سرمايه‌گذاري خارجي وجود داشت به‌طور كامل برطرف شده و مجلس شوراي اسلامي نيز نهايت همكاري را در اين زمينه با تصويب قانون جديد سرمايه‌گذاري انجام داده است. قانون جديد سرمايه‌گذاري اين اطمينان را به سرمايه‌گذاران خارجي مي‌دهد كه امنيت سرمايه آنها و بازگشت سودشان تضمين خواهد شد و به راحتي سرمايه‌گذاران مي‌توانند سرمايه و سود حاصل از سرمايه خود را منتقل كنند. بنابراين تمام زيرساخت‌هاي نرم‌افزاري و سخت‌افزاري براي ورود سرمايه‌گذاري خارجي آماده است و قطعا موارد كوچكي كه در مسير وجود دارد با اين همدلي كه در بخش خصوصي و بخش دولتي وجود دارد، برداشته خواهد شد، زيرا این باور و دیدگاه وجود دارد كه بايد براي ورود سرمايه‌گذاري خارجي تسهيلات داده شود و امنيت سرمايه‌گذاري تضمين شود و اين مورد را در عمل شاهد خواهيم بود.
حجم سرمايه‌گذاري خارجي چه اثري بر رشد اقتصادي ايران خواهد گذاشت؟
در اقتصاد مقاومتي تكيه بر پتانسيل‌هاي داخلي و نگاه برون‌گرا براي جذب سرمايه‌گذاري و رشد صادرات غيرنفتي وجود دارد. قطعا سرمايه‌گذاري خارجي در هر كشور و از جمله ايران مي‌تواند به رشد و ايجاد اشتغال، رشد درآمد سرانه و شكوفايي اقتصادي كمك كند. اما اينكه چه زماني آثار خود را نشان خواهد داد، به نظر مي‌رسد كه حداقل بايد يك دوره چهار تا پنج ساله را بعد از سرمايه‌گذاري‌هاي اوليه در نظر داشت تا به تدريج شاهد آثار سرمايه‌گذاري خارجي باشيم. هرچه در اين چهار، پنج سال اوليه سرمايه‌گذاران خارجي احساس راحتي و امنيت بيشتر كنند قطعا ديگران را هم به حضور و سرمايه‌گذاري در ايران تشويق خواهند كرد. آينده بسيار درخشان است.
با ورود سرمايه‌گذاران خارجي وضعيت اشتغال قشر تحصيلكرده بهبود خواهد يافت؟
مشكلات اقتصادي مانند زنجير به يكديگر متصل است. براي اينكه زنجيره را تكميل كنيم بايد به تدريج و به نوبت عوامل منفي را از پيش‌رو برداريم و مشكلات را حل كنيم تا زنجيره اقتصادي در ايران كامل شود. يكي از اين زنجيرها در حقيقت سرمايه‌گذاري و ايجاد زمينه براي سرمايه‌گذاري است كه مي‌تواند ايجاد اشتغال كند و برای جوانان تحصيلكرده، فرصت‌هاي شغلي ايجاد كند تا تحصيلكرده‌ها وارد بازار كار شوند. اما اين تنها يك حلقه از زنجيره است و ساير امور بايد حل شود. خارج شدن از ركود و متوقف كردن تورم -كه البته دولت در توقف و كاهش آن بسيار خوب عمل كرده است- بسيار مهم است. سرمايه‌گذاري بعد از توافق و به وجود آمدن جو رواني كمك مي‌كند كه با برنامه‌هاي زيربنايي كشور از ركود خارج شود و خروج از ركود به معناي ايجاد تدريجي اشتغال خواهد بود. سرمايه‌گذاري هم يكي از اين زنجيره‌هاست.
با وجود بالا بودن هزينه توليد در ايران، چگونه ممكن است سرمايه‌گذاران خارجي تمايل به سرمايه‌گذاري در ايران داشته باشند و به عبارتي چگونه مي‌خواهيم ايران را به سكوي صادرات تبديل كنيم؟
اين اصل كلي قابل قبول نيست كه هزينه توليد در ايران بالاست. ممكن است در بعضي از زمينه‌ها بالا و در بعضي ديگر پايين باشد كه بايد در حقيقت معدل اين موارد را در نظر گرفت كه نشان مي‌دهد هزينه سرمايه‌گذاري در ايران بالا نيست. به نظر من يكي از جاذبه‌هاي ايران براي سرمايه‌گذاري خارجي، پايين بودن هزينه توليد است. اما اينكه ما به بازارهاي جهاني متصل شويم بايد پيگيري شود. بايد كاري كنيم كه كيفيت كالاها رقابت‌پذير شود. بايد بتوانيم كالاي توليد داخلي را در حدي بالا ببريم كه در بازارهاي جهاني و سازمان‌هاي جهاني بين‌المللي مثل WTO كه مي‌خواهيم به عضويت آن درآييم قابليت رقابت داشته باشد. بايد بتوانيم با ساير نهادهاي توليدي در جهان رقابت كنيم، بايد مصرف داخلي خود را پاسخ دهيم. اما افزون بر آن را صادر كنيم و از صادرات درآمد ارزي داشته باشيم. براي اينكه اين اتفاق رخ دهد حتما بايد كالاي باكيفيت توليد كنيم. اما جدا از اين موارد بايد به مديريت منابع انساني و صادراتي توجه شود. واقعيت اين است كه به لحاظ كيفي و مديريت صادرات و كالاهاي صادراتي كم‌كاري كرده‌ايم و اينك زمان آن رسيده است اين مديريت را اصلاح كنيم. مديريت جديد اتاق بازرگاني ايران بسيار تاكيد دارند اين مديريت اصلاح شود و مديريتي منطبق بر استاندارد‌هاي بين‌المللي ايجاد شود تا كالاهايي كه بايد صادر شود منطبق بر استاندارد‌هاي بين‌المللي باشد و بتواند نام نيكي بر بازارهاي خارجي براي كالاهاي ايراني باقي بگذارد و اين حضور، حضوری مستمر باشد و نه حضور مقطعي.
به عنوان يكي از سفراي سابق ايران ارزیابی‌تان از واكنش عربستان به توافق هسته‌اي در آينده چگونه خواهد بود؟
واقعيت اين است كه جمهوري اسلامي ايران از ابتدا شعار استقلال داد به اين معنا كه در هيچ يك از كمپ‌هاي
آن زمان در قالب كمپ شرق و غرب وارد نشد ولي در قالب يك كمپ وارد شده‌ايم و افتخار داريم كه در اين كمپ حضور داريم و آن كمپ، كمپ جهان اسلام است. اعتقاد داريم ايران يكي از مهم‌ترين كشورهاي جهان اسلام است. پايان يافتن مذاكرات ايران و غرب به معني آن نيست كه ايران جزئی از غرب خواهد شد، بلكه اميدواريم دولتمردان عربستان به اين مهم برسند كه با دوگانه‌اي كه ايجاد كرده‌اند مطمئن باشند كه يكي از اين دوگانه‌ها كه جمهوري اسلامي ايران است به عنوان كشور قدرتمند منطقه و كشور مسلمان منطقه هرگز وارد اين تعارض با كشور مسلمان ديگر نخواهد شد. ايران با خردورزي اين كار را ادامه مي‌دهد. اميدوار هستيم دولتمردان عربستان نيز دست از لجاجت بردارند زيرا اقداماتي كه از سر نابخردی و بي‌تجربگي در يمن انجام دادند جز كشتار زنان و كودكان بي‌دفاع و نابودي آنها هيچ دستاوردي نداشته است. بنابراين توافق ايران با غرب به معني قرار گرفتن ايران در كنار غرب عليه يك كشور اسلامي نيست. بلكه ايران كماكان در كمپ كشورهاي اسلامي خواهد بود و هيچ تخاصمي با هيچ گروهي در غرب و شرق ندارد. بنابراين ايران با سياست مبتني بر هم‌زيستي مسالمت‌آميز و احترام متقابل قصد دخالت در امور داخلي كشورهاي جهان را ندارد.
