دشواری توافق

روز نو: کارویژه‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کارویژه‌های متغیر و پرنوسانی است؛ یعنی چه زمانی که آژانس گزارش منفی می‌دهد، چه زمانی که گزارش مثبت و چه زمانی که گزارش راهبردی، نمی‌توان با یک دید راهبردی به آن نگاه کرد. اصولا آژانس در قبال پرونده‌ هسته‌‌ای ایران نقش مثبت و مستقلی ایفا نکرده است. به‌عبارتی آژانس همواره تحت ‌فشار دولت‌های غربی گزارش‌های خود را منتشر می‌کند. طبیعتا این نوسانات بستگی به نوع بازی‌ای که برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعریف‌شده دارد. متأسفانه همین رویه‌ آژانس باعث شده که پرونده‌ ایران در آژانس از حالت فنی و حقوقی خارج شود. گزارش اخیر آژانس جنبه‌های مثبت زیادی دارد و جنبه‌های مثبت آن از جنبه‌های منفی قوی‌تر است. اما واقعیت این است که ایران تنها عضو آژانس است که به تمام تعهدات خود به‌‌صورت کامل پایبند است و در چند سال گذشته هم سعی داشته همکاری خوبی با آژانس داشته باشد تا دیپلماسی هسته‌ای با ناکامی روبه‌رو نشود. چون برنامه‌ هسته‌ای ایران برنامه‌ ممنوعه‌ای نیست آژانس نمی‌تواند موضوعی را به‌عنوان خلاف تعهدات ایران در گزارش‌های خود نشان دهد. آژانس درمورد پرونده‌ هسته‌ای ایران گاه گزارش‌های منفی و گاه مثبتی را منتشر می‌کند که باید گفت هر آنچه آژانس از گزارش‌های مثبت درمورد پرونده‌ هسته‌ای ایران ارائه می‌دهد مبتنی بر اسناد عینی و واقعی است اما گزارش‌های منفی آن مشکوک و مبتنی بر اسناد واقعی نیست بلکه تنها براساس یکسری ادعاهاست و طبق مقررات نباید به آنها رسیدگی شود. گزارش مثبت اخیر آژانس آخرین گزارش این نهاد نیست و این امکان وجود دارد که در مراحل بعدی گزارش‌های غیرواقعی از عملکرد ایران به‌صورت ناحق ارائه شود. از طرفی دور جدید مذاکرات درجریان است و مقامات وزارت خارجه ایران و آمریکا امروز با یکدیگر دیدار دارند و دیپلمات‌های طرفین هم سعی کرده‌اند فارغ از موضع‌گیری‌های سیاسی موانع اختلافی را حل کنند. از نظر فنی نیز طرفین سعی کرد‌ه‌اند مواضع خود را پیش ببرند و به نظر می‌رسد این اراده در میان دو طرف مذاکره‌کننده وجود دارد که توافق به‌رغم حساسیت‌هایی که در خارج از میز مذاکره به‌وجود آمده و ممکن است رسیدن به توافق احتمالی را با دشواری مواجه ‌کند، صورت گیرد.