فروش دختر برای یک پای مصنوعی!
صاحب یک مشکل داشت: پای چپش در پی انفجار بمب طالبان قطع شده بود و او استطاعت خرید یک پای مصنوعی را نداشت. البته او یک راه حل داشت: نوربی بی، دختر ۱۱ سالهاش را سال گذشته به سه هزار دلار فروخت و یک پای جدید خرید.
صاحب در میان دهها هزار سرباز و مامور پلیسی است که در جنگ داخلی دراز مدت افغانستان برای دولت جنگیده و زخمی شدهاند. بسیاری از آنها به دلیل حمایت اندک و گاهی عدم حمایت دولت، برای نجات خود به اقدامات ناامیدکنندهای متوسل میشوند.
کسانی که از حمایت دولت برخوردار میشوند نیز خود را در حاشیه جامعهای میبینند که مردمش معلولان را از خود میرانند.
در جنگی که میزان مرگ و میر آن هر سال افزایش مییابد، تعداد کسانی که از حملات جان سالم به در بردهاند اما برای همیشه معلول شدهاند، رو به افزایش است و منابعی که دولت افغان و سازمانهای خیریه ارائه میکنند، پایمال میشود. حتی براساس محافظه کارانهترین تخمین، آمار دولتی افغانستان از کسانی که حقوق دریافت میکنند، نشان میدهد این کشور دارای ۱۳۰ هزار معلول است که از میان آنها ۴۰ هزار تن قطع عضو هستند. مطمئنا رقم کل این افراد بسیار بالاتر است چراکه دولت هیچ آماری در مورد اعضای سابق ارتش که معلول هستند، ارائه نکرده است.
بسیاری مانند فردین ۲۴ ساله، گروهبان سابق اداره پلیس که در بمبگذاری سال ۲۰۱۳ طالبان پای راست خود را از زانو به پائین از دست داد و پای چپش نیز از مچ نابود شد، حتی مستمری ناچیزی که حقشان است را دریافت نمیکنند.
فردین در عوض تا تاریک شدن هوا صبر میکند و بعد صندلی چرخدار خود را در ترافیک سنگین محله مکروریان کابل به پیش میبرد و با آرزوی اینکه هیچ یک از همکاران سابقش او را نبینند، گدایی میکند.
وی در حالیکه پتویی روی پایش کشیده میگوید: «برخی مواقع میشنوم دخترانی در خودرو به هم میگوید: «به این مرد خوش تیپ نگاه کن. چرا در خیابان گدایی میکند؟» آنها اصل ماجرا را نمیدانند.»
فردین، گروهبان سابق پلیس که در پی انفجار بمبم طالبان، پای راست خود را از زانو به پائین از دست داد و هیچ مستمری از دولت دریافت نمیکند. او شبها در خیابانهای کابل گدایی میکند.
فردین در اتاقی که در کابل اجاره کرده است. او نیز مانند دیگر کهنه سربازان معلول افغان از سوی بستگان طرد شده است.
عکس ۳: فردین که با کمک دوستش از کوچهای کثیف در کابل میگذرد.
صاحب که در خدمت به پلیس محلی افغانستان پای چپ خود را از دست داد اما هیچ مستمری دریافت نمیکند.
حشمت الله باراک زی، سرباز ارتش ملی افغانستان در تخت بیمارستان ارتش کابل.
گروهبان باراک زی با کارتهای شناسایی خود در ارتش ملی افغانستان.
یکی از اعضای پلیس ملی افغانستان در حال اهدای خون به یکی از همکاران خود.
اسلام الدین، یک سرباز ارتش ملی افغانستان در حال راه رفتن روی پای مصنوعی خود در مرکزی که توسط کمیته بین المللی صلیب سرخ اداره میشود.
یکی از اعضای پلیس مالی افغانستان با دوستش در بیمارستان اضطراری در لشکرگاه.
محمد قاسم، مامور پلیس محلی افغان که پای راست خود را در بمباران مارجه از دست داد.
یکی از اعضای پلیس ملی افغانستان که پس از عمل جراحی در بیمارستان اضطراری از اتاق خارج میشود.
سه سرباز با پاهای مصنوعی که در دوره تراپی مرکز کمیته بین المللی صلیب سرخ شرکت کردهاند.»
دامنه این مشکل نگران کننده است. تنها در یک فصل از درگیریهایی که سال گذشته در استان جنوبی هلمند صورت گرفت، یک گردان پلیس افغان که دومین گردان پلیس در شهر سنگین افغانستان محسوب میشود، با معلولیت ۱۵۴ نیروی خود از میان ۳۴۴ نیرویش روبرو شد. به گفته دکتر عبدل حامد که این آمار را ارائه کرد، سال جاری به مراتب بدتر از سالهای گذشته است.
اکثر مردانی که دارای جراحتهای جدی بودند به بیمارستان اضطراری که توسط یک گروه کمک رسانی بین المللی مستقر در ایتالیا اداره میشود، منتقل میشوند. بسیاری از این افراد جراحت دیده از اینکه کمکی از سوی مقامات مرکزی دریافت نمیکنند، خشمگین هستند.
محمد قاسم ۲۸ ساله در مارجه افسر پلیس محلی افغان بود و این نیروهای نظامی اسما تحت فرماندهی دولت مرکزی فعالیت میکند. وی که در بمباران این منطقه پای راست خود را از دست داد، میگوید: «دولت تنها به اسم، دولت است. آنها هیچ چیزی به من نخواهند داد.» هر دو برادر محمد نیز که در خدمت این نیروهای نظامی بودند، پس از زخمی شدن هیچ کمکی از دولت دریافت نکردند. محمد میگوید: «اگر یک طالب بمیرد، طالبان ماهانه ۱۵ هزار افغانی (معادل ۲۷۵ دلار) به خانواده آن فرد میپردازد و این پرداخت تا دو سال ادامه دارد. دولت ما حتی از طالبان هم ضعیفتر است.»
کسانی که عضو نیروی پلیس ملی افغان یا ارتش هستند، در صورتیکه دچار معلولیت شوند باید برابر با آخرین حقوقشان تا پایان عمر مستمری دریافت کنند. بازماندگان کسانی که کشته میشوند نیز باید مستمری مشابهی دریافت کنند. اما ترکیب فساد، سوءمدیریت و بوروکراسی مانع از رسیدن این افراد به حقشان میشود.
ماموران پلیس محلی افغان که برای جنگیدن از دولت حقوق میگیرند، در صورت زخمی شدن هیچ پولی دریافت نمیکنند، حتی اگر سهم تلفاتشان در مناطقی مانند هلمند بالا باشد. به همین دلیل است که صاحب آنقدر ناامید است. وی به عنوان یک فرمانده پلیس محلی افغان در استان پاکتیکا در تعقیب نیروهای طالبان با خودروی خود روی مین رفت و زخمی شد. ماهها پس از زخمی شدنش دیگر هیچ حقوقی دریافت نمیکرد و حق مستمری هم به وی تعلق نمیگرفت.
کمیته بین المللی صلیب سرخ مراکز توانبخشی را در کابل و شش منطقه دیگر راه اندازی کرده که پروتز رایگان در اختیار بیماران قرار میدهد، به آنها آموزش میدهند که چطور بار دیگر راه بروند و آموزشهای شغلی به آنها ارائه میدهد. اما صاحب هزینه رفت و آمد به نزدیکترین مرکز در کابل و همچنین چندین ماه اسکان در آنجا پس از دریافت پای مصنوعی را ندارد.
صاحب با اشاره به دخترش نوربی بیمیگوید: «لحظه سختی برای من و او بود. نوربی بینمیخواست برای ازدواج فروخته شود اما در جامعه پشتون، زمانیکه پدر خواستهای دارد، دختر باید اجابت کند حتی اگر راضی نباشد.»
صاحب هم خوشحال نبود و میگفت: «فروختن دخترم بدتر از زمانی بود که پایم را از دست دادم.» او پس از گرفتن پای جدید در کابل، به روستای خود در استان پاکتیکا برگشته و بیکار است.
آلبرت کایرو که برنامه توانبخشی ارتوپدی برای صلیب سرخ را اداره میکند گفت که تسهیلاتی برای کمک به زخمیهای افغانی وجود دارد اما آنچه شرایط را سختتر میکند کمک به نجات مردم در جامعهای است که مسیر عبور صندلی چرخدار و دیگر امکانات در آن وجود ندارد و همین باعث میشود بیماران خود را جدا افتاده ببینند.
فردین، افسر سابق پلیس میگوید همین مسائل او را از پا انداخته است. همسر فردین دو فرزندش را گرفته و او را ترک کرد و پدرش نیز او را از خانهاش راند. وی درحالی که اشک میریخت گفت: «من در جهنمی از مشکلات زندگی میکنم.»
گروهبان حشمت الله باراک زی ۲۶ ساله که به دلیل پرتاب نارنجک به خانهاش، پای راست خود را از دست داد میگوید: «هیچ حس قدردانی در افغانستان برای آنچه ما انجام دادیم و فدا کردیم، وجود ندارد.» او میگوید در زمان وقوع این اتفاق نامزد کرده بود اما نامزدش تحت فشارهای خانواده، او را ترک کرد.
سربازان و پلیسها با شرایط بدی که دارند، تنها بخش کوچکی از جمعیت معلول افغانستان را تشکیل میدهند. عبدالخالق ززایی، مدیر اجرایی سازمان دسترسی برای معلولان افغان گفت که نزدیک به چهار دهه جنگ حدود سه میلیون معلول از خود به جای گذاشته است. این رقم شامل ناتوانیهای جسمی و روحی میشود و نیروهای امنیتی و غیرنظامی را دربر میگیرد.
وی در ادامه افزود: «بسیاری از افغانها دارای ناتوانیهایی هستند که سریعا قابل رویت نیست. برای مثال یک زن سوختگیهای شدیدی داشت اما از نشان دادن زخمهایش شرم داشت. موارد زیادی از این دست وجود دارد.»
