پشت پرده پولهایکثیف در انتخابات مجلس
بحث پولهاي كثيف پديده تازهای در اقتصاد نيست و مبارزه با آن راهکارهای خود را میطلبد اما آنچه این روزها سبب بحث و جدل پیرامون پولهاي كثيف شده، ورود آن به حوزه سیاسی و بویژه انتخابات مجلس است که سبب واکنش دو بازوي نظارتي دولت يازدهم از جمله مصطفي پورمحمدي، رئیس اسبق سازمان بازرسي كل كشور و عبدالرضا رحماني فضلي که پیشتر رياست ديوان محاسبات كشور را بر عهده داشت و اكنون بر مسند وزارت كشور نشسته، شده است.
نخستينبار رحماني فضلي بود كه از پولهاي كثيف سخن گفت. او ضمن تاكيد بر اينكه به كساني هشدار داديم كه در قدرت هستند، گفت: اگر دقت نكنيم امكان دارد پولهاي كثيف در حوزه سياست و قدرت ورود پيدا كند. بايد دقت كنيم روزنهها را ببنديم و راه ورود اين پولها به قدرت بسته شود. وی افزود: به همه تذكر دادم كه مواظب باشيد، بههرحال حوزه قدرت حوزه مهمي است و دارندگان پولهاي كثيف ميخواهند براي خود حاشيه امن ايجاد كنند. مجلس براي مبارزه با پول كثيف با وزارت كشور همصدا شود.
پول كثيف چيست؟
پول كثيف را درآمد حاصله از جرائم سازمانيافته از قبيل رانتخواري، زمينخواري، قاچاق اسلحه، انسان و مواد مخدر و... دانستهاند. سعيد ليلاز ميگويد: «پولهاي بادآورده، كثيف و حاصل از رانت در سالهاي ۸۴ تا ۹۲ به طرز شگفتآوري افزايش پيدا كرد و آنهم به خاطر ورودي وحشتناك دلارهاي نفتي به اقتصاد ايران و همينطور به هم خوردن تعادل در اقتصاد ايران. حجم پول كثيفي كه وارد كشور شد فوقالعاده افزايش پيدا كرد. حدس قابل اثبات من اين است كه ميزان پولهاي سرگردان و كثيفي كه در كشور جريان دارد حدود ۴۰۰ميليارد دلار است. در ايران بر اساس اين پولها طبقه اجتماعي جديدي شكل گرفته است.» بهار هم در اين باره نوشته است كه «شايد ورود پول به عرصه انتخابات بحث جديدي نباشد. در تمامي انتخابات و ادوار گذشته كمابيش با اين پديده زشت و ناسالم روبهرو بوديم. اما آنچه اينبار بسيار جدي و خطرناك مينمايد، ورود اين پولهاي بادآوردهاي كه نزد نوكيسگان انباشته است و اگر پيشگيري لازم اتخاذ نشود، بدون ترديد وارد عرصه انتخابات شده و در صورت ورود بسيار تاثيرگذار خواهد بود.» هداياي نقدي و غيرنقدي در آستانه هر انتخابات نخستين سوالي را كه به ذهن متبادر ميكند این است كه اين پولها از كجا آمده و پشتيبان حمايتي آن كيست؟ سوالي كه معمولا با پاسخ «مهم نيست؛ هديه ما به شماست» تمام ميشود. حالا روايت پولهاي كثيف براي برخي چندان خوشايند نبوده و از سوي ديگر برخي نمايندگان مجلس هم احتمالا ميخواستند اطلاعات بيشتري از پولهاي كثيف داشته باشند كه وزير كشور را هفته آينده به مجلس فراخواندهاند. حسين سبحانينيا عضو هيات رئيسه مجلس ديروز با اشاره به اعلام آمادگي وزير كشور براي ارائه گزارشي درباره پولهاي كثيف در انتخابات مجلس هشتم، گفت: «در جلسه اخير هيات رئيسه مجلس مقرر شد، يكي از روزهاي يكشنبه يا چهارشنبه هفته آينده رحماني فضلي در صحن علني توضيحاتي در اين باره ارائه كند.» در راستاي تبيين نقش پولهاي كثيف در بخشهاي مختلف كشور، وزراي كشور و دادگستري با آرمان به گفتوگو پرداختند كه لازم است با توجه به اهميت موضوع به آن پرداخته شود.
وزير كشور: هشدار دادم!
وزير كشور نسبت به پولهاي كثيف هشدار داده است. رئيس سابق ديوان محاسبات كشور نميتواند چشمان خود را بر اين مقوله ببندد و ميداند چه تبعاتي دارد.
نقش پولهاي كثيف در انتخابات را تشريح میكنيد؟
برخی در انتخابات به عنوان حامي كانديدایی به صحنه میآیند و میخواهند سرمايهگذاري كنند كه در همين راستا هشدار دادم. اگر بگوييد امكان وقوع اين اتفاق نيست، اشتباه است چون امكانش هست يا در قالب بعضي از نشريات میآیند كه اين هم بعيد نيست كه پوشش نشريهاي بزنند، خود را ساماندهي كرده و حاشيه امن ايجاد كنند، بروند سرمايهگذاري كند و ممكن است در قالب كمك به برخي از احزاب وارد شوند كه در اين مقوله هم بايد حساس باشيم. امكان دارد بروند پول خرج كرده و كمك كنند ولي از ظرفيت احزاب استفاده كنند. آنها به طور قطع نميگويند كه «قاچاقچي هستيم و ميخواهيم اين كار را بكنيم» بلكه در پوشش خيرخواهانه ميآيند. مگر افرادي را نداشتيم كه در قالب خيرخواهانه به خيليها پول دادند ولي بعد بازداشت و زنداني شدند. اين تذكرات را دادم تا حساسيت مردم و جامعه درباره قاچاق و آثار اجتماعي و سياسي و امنيتي قاچاق را بالا ببرم تا در مبارزه با فساد اجماع ايجاد شود. البته برخي مسئولان بايد پاسخ دهند. قاچاقچياي كه با ۳۵سال سن، با ۵كلاس سواد ۹هزار ميليارد تومان طي دو سال در حسابهايش پول چرخيده است، بخشي از اين حسابها براي خودش نيست، چرا بانكها نيامدند خبر دهند. قانون ضدپولشويي ميگويد كه بانكها بايد درباره گردش پول حساس باشند. چرا نگفتند؟ چرا حساب فردي كه دو سال است مرده بايد كار كند؟ چرا در دو سال كسي گزارش نداده است؟ اينها مسائلي است كه بايد روي آن حساس بود. وقتي به عنوان رئيس ستاد مبارزه با قاچاق كالا اين موضوع را مطرح كردم همه رسانهها آن را منتشر كردند. برخي كه مشيسياسي داشتند عنوان كردند كه منظور، برخي نمايندگان است كه من اين حرف را نزدم. ايجاد حساسيت موضوع در جامعه همان چيزي بود كه دنبالش بودم و بايد كارشناسان در حوزه امنيت و اقتصاد درباره اين موضوع فعال باشند. اگر حداقل ورود پول از حوزه قاچاق كالا و ارز را ۱۰هزار ميليارد فرض كنيم كه البته از اين ميزان بيشتر است، قاچاق موادمخدر را هم ۱۰هزار ميليارد تومان در نظر داشته باشيم كه اين هم بيشتر است، ۲۰هزار ميليارد تومان چرخش اقتصادي كه در كشور ميشود به كجا ميرود؟ بايد حساس باشيم و جلويش را بگيريم. نهضت را رسانهها و همه ايجاد كنند و مسئولان حساس باشند.
وزارت كشور چه ابزار نظارتي براي همين موضوعي دارد كه تشريح كرديد؟
ما فعلا هيچ ابزاري نداريم اما اميدوارم نمايندگان مجلس فعلي براي اينكه اثبات كنند در جريان مبارزه با پولهاي كثيف فعال هستند، كمك كنند؛ طرحی دو فوريتي ببريم و مكانيزمي را طراحي كنيم كه انتخابات دور بعد، با شفافيت مالي، صحت كامل و مشخص بودن منشأ و مسير و مبدا هزينهها برگزار شود. وزارت كشور آمادگي دارد براي تصويب اين لايحه يا طرح كمك كند. مثلا بگوييم تمام كساني كه كانديداي انتخابات ميشوند بايد شماره حساب واحد داشته باشند و كليه هزينههايشان از آن حساب باشد و هر كسي خواست كمك كند به همان شماره واريز نمايد. رسما در ديوارها اطلاعيه بزنند كه من كانديدا هستم و هر كسي ميخواهد، كمك كند به اين شماره حساب پول واريز كند. كانديدا دو نفر را معرفي كند كه اجازه برداشت داشته باشند كه يك روش اين است. روشهاي ديگر هم هست كه ميتوانيم ورود پولهاي كثيف را کنترل کنیم.
صحبت از ارائه اسناد به دستگاه قضايي هم كرديد ظاهرا!
نه؛ مرد ۳۵ساله كه از او مدرك داريم، الان زنداني است. افراد مثل او زياد هستند كه در زندان هستند و پولهايشان را آوردند و در چرخه اقتصاد قرار دادند. مشابه همين آقا، فردي را داريم كه موادمخدر آورده و در كشور فروخته و تبديل به ريال كرده و بعد با اين ريال كالا خريده و از طريق صادرات آن كالا به افغانستان در آنجا توانسته با پول كالاها ترياك بخرد و وارد كند. اين مسير تجارت، مسير سالمي نيست چون پول كثيف داخل آن است و يك جايي بايد كنترل بشود. اين كنترل در همه جاي دنيا وجود دارد.
وزير دادگستري: بايد نگران باشيم
مصطفي پورمحمدي در قامت وزير دادگستري نیز از جمله افرادي است كه در امر مبارزه با فساد پيشرو است چون مدت زيادي را در سازمان بازرسي كل كشور گذرانده كه برخي پولهاي كثيف در آنجا مورد بررسي و پيگيري قرار گرفته است. اكنون هم معتقد است وضعيت اين پولها بايد پيگيري شود. او هم به آرمان
اینچنین گفت.
پولهاي كثيف موضوعي نيست كه فقط به وزارت كشور مربوط باشد و تصور ميشود بيش از آن به وزارتخانه دادگستري و نهادهاي ديگر مرتبط باشد.
من تا جايي كه مطالب آقاي رحماني فضلي را خواندم و شنيدم اين بود كه وقتي ما متاسفانه درگير فعاليتها در انواع مسائل قاچاق هستيم، پولهايي كه در نيمه پنهان و زير ميزي جابهجا ميشود، ثبت نميشود و شفاف نيست ميتواند در مسيرهاي مختلفي خرج شود مثل همه جاي دنيا اين پولها ممكن است در سياست هم خرج شود. ما هم بايد نسبت به اين مساله نگران و حساس باشيم. ايشان بنا به مسئوليتي كه در ستاد مبارزه با قاچاق و مواد مخدر دارند موضوع پولهاي كثيف را از اين حيث مطرح كرد و اگر مواردي مورد توجه ايشان بوده است بايد اشاره كنند. كليت حرف درست است و همه بايد نگران باشيم. چطور فرار مالياتي و گردش اقتصادي پنهان داریم كه اعداد و ارقامش مشخص نيست و مشخص نيست صاحبان و سودبرندگان آن چه كساني هستند، اينها براي محافظت از خودشان و آلوده كردن ديگران بخشي از اين پول را مصرف ميكنند كه ميتواند در حوزه اداري يا سياسي و انتخاباتي و قضايي خرج شود. من نشنيدم ايشان ادعا كرده باشد كه در كجا خرج شده است البته اخيرا يكي دو پرونده مطرح شده اما مشخص بود مدلش چيست ولي بايد نگران و حساس باشيم و من هم قبول دارم. براي شما خبرنگاران درآمدن يك اسم جذابيت دارد اما دغدغه ما اين است كه اگر پنج اتفاق رخ داده باشد تلاش كنيم اتفاق ششم رخ ندهد و پروندههاي جديد تشكيل نشود.
