اگر گذرتان به سمنان افتاد به موزه پهنه سمنان بياييد و از نزديک حکايت مادري جوانمرگ که 4000 سال پيش بر سر "زا" رفت و به همراه جنين‌اش رو به خورشيد دفن شد را از نزديک به تماشا بنشينيد.

رويا کريمي، راهنماي موزه پهنه سمنان منطقه سمنان، با اشاره به يک اسکلت انساني منحصر به فرد در موزه توضيح داد: اين اسکلت که مربوط به يک مادر جوان و جنين اوست بيش از 4000 سال قدمت دارد. اين اسکلت مربوط به هزاره دوم پيش از ميلاد است و بيش از 4000 سال قدمت دارد.

وي با بيان اينکه اين اسکلت از مجموعه تاريخي تپه حصار دامغان به دست آمده است، افزود: اين اسکلت در حفاري‌هايي که سال 1374 در تپه حصار انجام شد به دست آمده و گور آن به صور کامل برداشته شده و به موزه سمنان منتقل شده است.

به گزارش روز نو، اين کارشناس مديريت جهانگردي، از اين اسکلت به عنوان منحصر به فردترين اسکلت موجود در موزه‌هاي ايران ياد کرد و افزود: اين اسکلت تنها اسکلت سالم در ايران است که در موزه نگهداري مي‌شود. اين اسکلت از تپه حصار دامغان به دست آمده و خاک کويري دامغان و خصوصا منطقه تپه حصار ضمن برخورداري از مقداري نمک، فاقد رطوبت زياد است و از اين رو اين اسکلت با وجود گذشت 4000 سال همچنان سالم مانده است.

وي ادامه داد: از آنجا که اين اسکلت مربوط به يک مادر و جنين آن است، آن را منحصر به فرد کرده است. اين مادر در حين زايمان جان خود را از دست داده است. دليل مرگ اين مادر که حدس زده مي‌شود بين 17 تا 20 سال سن داشته، کوچکي لگن بوده است. جنين اين مادر از سمت پا به دنيا آمده و به دليل کوچکي لگن، مادر در حين زا جان خود را از دست داده است.

اين کارشناس راهنماي موزه پهنه سمنان در خصوص شيوه دفن اين ايراني هزاره دوم پيش از ميلاد، به ايسنا گفت: شيوه تدفين اين مادر به صورت "جنيني" بوده و اين شيوه در آيين ميترايسم مرسوم بوده لذا به نظر مي‌رسد که اين زن پيرو آيين ميترايسم يا خورشيدپرستي بوده است، ضمن اينکه سر تمامي مردگان و از جمله اين زن به سمت طلوع خورشيد بوده است. پيروان اين آيين به زندگي پس از مرگ اعتقاد داشته‌اند. در اين آيين معمولا چيزهايي که باور داشتند در زندگي پس از مرگ به آن نياز مي‌شود را به همراه آنان دفن مي‌کردند همچنانکه به همراه اين مادر و جنين نيز يک کاسه سفالي غذا و مقداري گوشت شکار که استخوان آن باقيمانده دفن شده است.

اين کارشناس مديريت جهانگردي، با بيان اينکه در مشت اين زن يک دستبند و يک انگشتر وجود داشت، تصريح کرد: در اين آيين مرسوم بوده که به همراه زنان زيورآلات و به همراه مردان ابزار جنگي و ابزار کار را دفن مي‌کرده‌اند.

حسين خواجه‌بيدختي، مديرکل ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان سمنان در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا با اشاره به اينکه تپه حصار دامغان يکي از مهم‌ترين آثار و محوطه‌هاي تاريخي استان سمنان و ايران است، خاطرنشان کرد: قدمت تمدن يافت شده در اين تپه باستاني که در 3 کيلومتري جنوب شرق شهرستان دامغان واقع است، به دوران هزاره نخست پيش از ميلاد تا هزار چهارم مي‌رسد. بر اساس حفاري‌هاي باستان شناسي که در اين تپه انجام شده، اسکلت به دست آمده در آن مربوط به هزاره دوم پيش از ميلاد است.

وي به برخي آداب زندگي مردمان اين دوره که در کاوش‌ها مشخص شده، اشاره و اظهار کرد: از لحاظ تدفين طبق کاوش‌هاي تپه حصار و بنا به آمار دکتر اشميت در دوره اول، مردگان را به جانب شرق يعني به سمت طلوع خورشيد مي‌خواباندند و اين رسم در ادوار بعد مراعات نشده و ظاهرا با گذشت زمان دگرگون شده است. ضمن اينکه در تدفين مادر و جنين آن که در موزه پهنه نگهداري مي‌شود به اين باور توجه و سر آن به جانب طلوع آفتاب است. در کنار اين اسکلت اشيايي قرار دارد که در هنگام مرگ کنار متوفي قرار داده شده است.

وي افزود: هدف از گذاشتن اين اسکلت در موزه، نشان دادن شيوه تدفين در هزاره دوم پيش از ميلاد در بخش فلات مرکزي ايران است.

مديرکل ميراث فرهنگي استان با بيان اينکه اين اسکلت به شکل کاملا دست نخورده از محل حفاري در تپه حصار به موزه سمنان منتقل شده، اظهار کرد: اين اسکلت با ضمائم آن در يک محفظه مکعبي شيشه‌اي قرار گرفته است.

خواجه‌بيدختي با اذعان به اين‌که تاکنون مطالعات مختلفي پيرامون اين تپه باستاني صورت گرفته است، تصريح کرد: پرفسور هرتسفلد، دکتر اشميت، اسماعيل يغمائي و کورش روستايي از جمله باستان شناساني هستند که بر روي اين محوطه باستاني به مطالعه و تحقيق پرداخته‌اند.

مديرکل ميراث فرهنگي استان همچنين با اشاره به نگهداري بخشي از آثار به دست آمده از تمدن تپه حصار در موزه پهنه سمنان، گفت: علاوه بر اين اسکلت که از آثار با ارزش موزه است، اشيا ديگري از تمدن تپه حصار دامغان در موزه سمنان وجود دارزد که مهمترين آنها ظروف خاکستري رنگ و نخودي است که مختص تمدن تپه حصار دامغان است.