با فرارسیدن نوروز و آغاز سفر گردشگران در سراسر کشور یکی از جذابیت‌های مهم، آشنایی با آداب و رسوم استان‌هاست و در این میان هر استانی با توجه به شرایط اقلیمی خود غذاهای سنتی فراوانی دارد که به‌تدریج به دست فراموشی سپرده شده است.

به گزارش روزنو، استان قم که به‌عنوان شهری زیارتی و دارای جاذبه‌های گردشگری معنوی، طبیعی و تاریخی متعدد این روزها خود را برای پذیرایی از میلیون‌ها زائر و مسافر آماده می‌کند، دارای پیشینه‌ای بلند بالا از طبخ غذاهای سنتی است که گاه نام آنها را باید از قدیمی‌های قم شنید.

در این ایام با توجه به آماده‌سازی بوستان‌ها در پذیرش مسافران و گردشگران یکی از برنامه‌های جالب برپایی غرفه‌های غذاهای سنتی است که می‌تواند تا حدودی در آشنایی مردم با غذاهای اصیل و در عین حال سالم قم آشنا کند.

«سعید ابراهیمی‌پور» یکی از فعالان خوش ذوق و از کارشناسان گردشگری در این ارتباط گفت: باید جاذبه‌های تاریخی و اصیل ایرانی و اسلامی را به گردشگران داخلی و خارجی معرفی کرد و در جهت احیای سنت‌های زیبا تلاش کرد به‌ویژه در مورد طبخ غذاهای سنتی که با توجه به رشد و پیشرفت شهرنشینی از آنها فاصله گرفته‌ایم.

وی در این‌باره اظهار کرد: سوهان که امروزه آن را به‌عنوان یکی از سوغات‌های معروف و از شیرینی‌های خوش طعم می‌شناسند در واقع یک غذا و یک حلوای سنتی است که از آرد جوانه گندم تولید می‌شود.

این فعال گردشگری خاطرنشان کرد: سوهان مورد توجه بسیاری از گردشگران ایرانی و خارجی قرار دارد و به شکل‌های مختلفی مانند سوهان کره‌ای، کنجدی، آجیلی، عسلی و سوهان حلوایی طبخ می‌شود که هر یک با ویژگی‌های منحصر به‌فرد خود باب میل گردشگران است ضمن این‌که از مواد طبیعی استفاده می‌شود.

یکی از کارشناسان تغذیه در خصوص غذاهای سنتی قم گفت: با تحقیقات انجام شده و پرس و جو از افراد کهنسال در قم بیش از 50 غذای سنتی و اصیل در قم شناسایی شده است در حالی که جولان فست فودها و غذاهای چرب در سال‌های اخیر جایی برای غذاهای سنتی در سفره‌های ما باقی نگذاشته و انواع بیماری‌ها را مهمان خانواده‌هایمان و به‌ویژه کودکان کرده است.

«اکبر حق‌ویسی» با معرفی برخی غذاهای سنتی قم تصریح کرد:مهم‌ترین این غذاها شامل آبگوشت هویج برگه، ماش ماشک، آش ماش، مغزابه، آش سنگک، ترخینه دوغ، کشک دوغ، تتله پلو، اشکنه سیب زمینی، قاقاناخ، آش بلغور و آبگوشت یخمی بادمجان است.

وی ادامه داد: هم‌چنین آش پپله، خورشت آلو اسفناج، آبگوشت قنبید یا کلم قمری، سربانشی نخود، آش دونک، شعله سفید، آش ترخینه شیر، اشکنه گوجه‌فرنگی، خنکوب(نوعی اشکنه)، خوراک کدو ترش، مغز آبک، ترش آبک، خورشت قیه، آش اوماج، خورشت به، آبگوشت بزباش، ماش آبک، آبگوشت مزوره، خورشت سیب آله، سبرات، آش بامبی، آبگوشت بادمجان، آش اسفندی، آبدوغ انار، آش ترخینه نار از دیگر غذاهای خوش طعم سنتی در قم می‌باشد که تا حدودی فراموش شده است.

این کارشناس تغذیه استفاده از حبوبات را یکی از شاخصه‌های مهم در غذاهای سنتی قم برشمرد و افزود: وجود حبوبات خیس کرده در غذاهای سنتی قم موجب طول عمر افراد در قدیم می‌شد و غذا را سالم و خوش طعم می‌کرد.

وی تصریح کرد: محله‌ها و مناطق قدیم در قم در طبخ انواع آبگوشت‌های سنتی زبانزد بودند که در آن از حبوبات، برگه و هویج استفاده می‌شده است به خصوص در روستای قباد بزن از توابع کهک این نوع آبگوشت طبخ می‌شده و مغز آب نیز در دستجرد مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

حق‌ویسی افزود: مغزآب از گردو، چغندر، بادمجان، دوغ کشک، نعناء خشک، پیاز متوسط، نخود، روغن، نمک، زردچوبه، تهیه می‌شود که از سالم‌ترین غذاها بشمار می‌رفته است هم‌چنین در گفت‌وگو با افرادی که در دستجرد 80 سال به بالا عمر می‌کردند دریافتیم آن‌ها آبگوشت کشک، گردو و مغزاب می‌خوردند به خصوص این‌که غذاهایی که گردو در آن مصرف می‌شود بسیار سالم و مغذی است.

وی خاطرنشان کرد: کتابی در کل کشور تحت‌عنوان غذاهای سنتی گردآوری کرده‌ایم که اسامی غذاهای سنتی قم نیز در آن آمده است این در حالی می‌باشد که 4600 غذای سنتی در ایران وجود داشته که تشابه فراوانی به لحاظ طبخ در میان آن‌ها یافت می‌شده است.

حق‌ویسی گفت: مهم‌ترین شاخصه در طبخ غذاهای سنتی زمان پخت است در حالی که غذاهای امروزی از زمان پخت کمتری برخوردار می‌باشد و تا کاهش طبخ غذا خود عاملی مهم در مخاطره انداختن سلامت است ضمن این‌که گرایش به غذاهای کنسروی نیز بیماری‌های زیادی را به‌وجود می‌آورد.

وی در خصوص اهمیت آگاهی بخشی به مردم نسبت به غذاهای سنتی افزود: باید فرهنگ غذا و تغذیه سالم را در جامعه احیا کنیم و از نظر فرهنگی به غذاهای سنتی نگاهی دیگر بیندازیم فرهنگسازی 30 سال زمان می‌برد.

این کارشناس تغذیه یادآور شد: اگر سالمندان از دنیا بروند دیگر منابع ارزشمند غذاهای سنتی از میان می‌رود بر همین اساس علاوه‌بر گردآوری کتاب از طریق یکی از برنامه‌های طنز به فرهنگسازی پرداختیم، چون مردم در قالب طنز بیشتر به این فرهنگ‌ها توجه دارند.

حق‌ویسی گفت: بر اساس نتایج تحقیقات شیوع افسردگی در میان افرادی که بیشتر از مواد صنعتی و فرآوری شده استفاده می‌کنند 51 درصد بیشتر از دیگر افراد است.

آقای جعفر زاده و همسرش خانم نظرلو که از استان ایلام مهمان قم شده اند، در حالی که با دقت نظر خاصی به خرید سوهان می‌پرداختند در این‌باره می‌گویند ما در سال 87 به مدت دو سال بنا به شغل همسرم در قم به سر می‌بردیم و با توجه به علاقه‌ای که به سوهان پیدا کردیم تجربه‌های خوبی هم در خرید سوهان با کیفیت بالا و خوش طعم پیدا کرده‌ایم.

وی می‌گوید: ما خاطرات خوبی از زندگی در قم داریم به‌خصوص زیارت بارگاه حضرت معصومه(س) و خواندن نماز جماعت با مردم هم‌چنین طعم سوهان و برخی غذاهای سنتی قم را در مدت زندگی خود در این شهر فراموش نمی‌کنیم.

براساس این گزارش، نان‌های سنتی قم که به‌صورت تافتون و یا کسمه‌ای در تنورهای دستی طبخ می‌شد مورد توجه بسیاری از گردشگران در غرفه‌های غذاهای سنتی قم قرار داشت.