بیش از سه دهه از انقلاب اسلامی می‌گذرد و مبنای ترسیم و اجرای سیاست‌های آمریکا در برابر ایران تغییری نکرده است. به‌ویژه كه دولت دموكرات حاكم بر آمریكا به‌خوبی بی‌نتیجه بودن اعمال سیاست انزوا و نادیده گرفتن منافع جمهوری اسلامی ایران را مورد توجه قرار داده و در طول بیش از سه دهه گذشته فرصت‌های ایجادشده برای اجرای این سیاست برای دوستان و رقبای كوچك و بزرگ خود را مورد توجه قرار داده است. در واقع دولت آمریكا بر آن است تا فرصت‌های از دست‌رفته در تنظیم رابطه با ایران را جبران كند. شواهد و مدارك گوناگونی نشان می‌دهد كه در طول بیش از سه دهه گذشته سیاست منزوی ساختن ایران و سپس اعمال تحریم‌های ایالات متحده آمریكا علیه ایران به فرصتی برای كشورهای دیگر در همسایگی و در منطقه پیرامونی یا حتی در مناطق دورتر جغرافیای جهان شده است. بنابراین برای دولت آمریكا تغییر این سیاست به‌طور جدی مورد توجه قرار گرفته است. از سوی دیگر تغییر در فضای بین‌المللی و شرایط منطقه‌ای پس از فروپاشی شوروی در سال‌های اخیر به‌ویژه پس از بحران اوكراین و تلاش‌های روسیه برای بهره‌گیری روزافزون از این شكاف پایدار بیش از سه دهه گذشته، ضرورت بازسازی این روابط را مشخص‌تر ساخته است. نكته دیگری كه باید به آن اشاره كرد موج رو به گسترش افراط‌گرایی در این منطقه از جهان است كه دولت آمریكا به‌خوبی از نقش و نفوذ جمهوری اسلامی ایران در برابر این روند تهدیدآمیز و نگران‌كننده آگاهی دارد و بر خلاف دهه‌های گذشته كه سیاست تحمیل انزوا را بر ایران را دنبال می‌كرد، در فضای كنونی استفاده از این ظرفیت موثر و تعیین‌كننده غیر قابل چشم‌پوشی به نظر می‌رسد. با وجود همه اختلافات میان قدرت‌های جهانی این نقطه‌نظر سبب همگرایی آنها در حل‌وفصل پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران شده است. در واقع هیچ یك از قدرت‌های جهانی ازجمله آمریكا نمی‌توانند جایگاه و تاثیر ایران بر مهار امواج افراط گرایی در این منطقه از جهان را نادیده بگیرند. هم روس‌ها به‌شدت نگران این تهدیدند هم آمریكایی‌ها و هم فرانسوی‌ها، چینی‌ها، آلمانی‌ها و انگلیسی‌ها. بنابر این در راس این تلاش‌ها در دولت آمریكا با همه فشارها و مشكلاتی كه در ساختار قدرت این كشور پس از پیروزی جمهوری‌خواهان در كنگره پیش آمده است و تلاش‌های گسترده اسرائیل برای فعال كردن و به جریان انداختن لابی‌های خود در آمریكا در این خصوص به‌طور همزمان در اروپا و حتی در روسیه، ما شاهد این عزم جدی برای پایان دادن به چالش موجود بر سر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران هستیم. از سوی دیگر آنچه اهمیت دارد، اراده سیاسی در ایران برای حل‌وفصل این مسئله است. همانگونه كه همواره تاكید شده جمهوری اسلامی ایران ضمن تائید و تاكید بر حقوق حقه مردم ایران اولویت‌ها و نیازهای موجود را نیز به‌طور واقع‌گرایانه مورد توجه قرار داده و شرایط ناشی از كاهش شدید بهای نفت به فرصتی برای تغییر جهت در برنامه‌های توسعه داخلی از یك سو و اصلاح روش‌ها و برخی جهت‌گیری‌ها در سیاست خارجی از سوی دیگر شده است. در پرتو این تغییرات با وجود همه فشارهایی كه از مخالفان تغییر وضع موجود در حال شكل گرفتن است و اتحاد میان نیروهای تندرو در ایران از یك سو و در آمریكا از سوی دیگر، بسیج نیروهای هوادار اسرائیل و سیاست‌های توسعه‌طلبانه آن در كشورهای اروپایی و حتی در روسیه، همه این عوامل بازدارنده به ثمر نشستن این اراده به نظر نمی‌رسند چراكه قدرت‌های جهانی از روسیه تا آمریكا با وجود همه مشكلات جدی پیش رو درمورد حل‌وفصل این برنامه با مفروض قرار دادن اراده سیاسی در ایران به وحدت رسیده‌اند و به نظر می‌رسد برای بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های ایران، حصول توافق سیاسی را به‌طور جدی مورد توجه قرار داده‌اند ضمن اینكه در عالم سیاست همه این عوامل می‌توانند همواره مورد تهدید قرار بگیرند.

* فعال سیاسی