کودکانی که ناز می خرند و جنس می فروشند
روزنو : بچه های کار، ساعت دوازده ظهر هر روز با نگاهی پرحسرت به بچه مدرسه ای ها نگاه می کنند.در تمام طول زندگی خود و سرنوشتشان را به خاطر آن چه ندارند ملامت می کنند؛ این کودکان مرتکب هیچ جرمی نشده اند اما هر کدام علی الرغم هوش و استعدادی که دارند به یک جرم از تحصیل محرومند.
گاهی واکس می زنند، گاهی شاگردی و زیردست بودن در مغازه را تجریه می کنند و گاهی با دوختن نگاه ملتماسه شان به رهگذران درآمد کسب می کنند.
پیمان نامه بین المللی حقوق کودک پس از ده سال گفت و گو بین کشورهای عضو سازمان ملل متحد در سال 1989 تدوین و در سال 1990 به اجرا در آمد.
ماده یک، قطعنامه شماره 44/25 کنوانسیون حقوق کودک در مجمع عمومی سازمان ملل، یک کودک را انسانی می داند که سن هجده سالگی را تمام نکرده است مگر اینکه سن بلوغ از نظر حقوق جاری در کشورهای مربوطه زودتر تعیین شده باشد.
کشور ایران از سال 1373 به پیمان حقوق کودک پیوسته که در این پیمان تاکید شده که دوران کودکی، مستلزم مراقبت و مساعدت ویژه است.
خانواده به عنوان گروه بنیادین جامعه و محیط طبیعی رشد و رفاه، کلیه اعضای آن و به ویژه کودکان باید از حمایت و مساعدت لازم برخوردار باشند.
کودک برای رشد کامل و هماهنگ شخصیت خود باید در محیط و فضایی مملو از خوشبختی، محبت و تفاهم رشد کند و برای زندگی فردی در اجتماع آمادگی کامل پیدا کند.
به موجب ماده قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب پنج آذر ماه 1381 شمسی پایان کودکی عبور از 18 سال تمام هجری قمری می باشد.
کودکی هایی که به یغما رفته است
این روزها؛خیابان های شهرها، نصیب کودکان کوچکی شده است که با قرمز شدن چراغ راهنما، دوان دوان به سمت ماشین های مدل بالایی می دوند که سرنشینانش در گرمای مطبوع ماشین به نوای دلنواز موسیقی گوش می دهند. کودکانی که با ناخن های بلند و دست های کوچک خود نرگس های چون خورشید، پاکی مریم و تپش متلاطم زندگی را با رزهایقرمزشان می فروشند.
این روزها؛ خط های اتوبوس شاهد پسرکان لواشک فروش کوچکی است که در سرمای استخوان سوز زمستان، پابرهنه، دمپایی های بزرگ تر از پای خود را بر روی سنگفرش ها می کشند. کودکانی که توسط افراد ناشناسی ساماندهی می شوند.
این روزها؛ سهم برخی کودکان شهرها، کار در کارگاه های جوشکاری، ماندن در کارگاه های خیاطی و سبزی پاک کنی است. روزهایی که خاطره اش در بزرگسالی طعم خاله بازی، فوتبال و نشسنتن روی نیمکت های کلاس درس نیست؛ بلکه چون زخمی کهنه، کودکی جامعه گریز، قربانی و مجرم را به تصویر می کشد.
آماری واقعی که تایید نخواهند شد
در رفت و آمدهایم به یکی ارگان های رسمی و اجتماعی استان، با دشواری های فراوان اطلاعاتی را به دست آوردم. البته گوشزد مسئول مربوطه به من یادآوری کرد که در صورت فاش شدن هیچ مسئولیتی را به عهده نمی گیرد.
این آمار تنها مربوط به یکی از ارگان هایی است که وظیفه شناسایی کودکان کار و خیابان را برعهده دارد و تعداد این کودکان بیش از این آمار است.
در شش ماه اول سال 1392 تعداد 100 کودک کار و 60 کودک خیابان شناسایی شده است که بیشتر این کودکان در کار دست فروشی و تعداد کمی از این کودکان در شغل جمع آوری ضایعات مشغول به کار بوده اند.
از این تعداد کودک شناسایی شده 81 تن دختر و مابقی پسر بوده اند که بیشترین آن ها در گروه سنی 12 تا 14 سال بوده اند و البته در این آمار کودک زیر 6 سال هم وجود داشته است.
50 نفر از این کودکان بی سواد و 93 نفر از این کودکان تحصیلات ابتدایی دارند یا مشغول به تحصیل بوده اند.آماری که در مقایسه با تهران و خیلی از شهرهای کشور بسیار کمتر است ولی هست.
کارفرمایانی که تنها کودک استخدام می کنند
عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان، معتقد است: کودکان محروم از محبت خانواده وارد بازار کار می شوند تا آن ها در یک شرایط نابرابر به عنوان نیروی کار ارزان قیمت استفاده شوند.
بگفته مسعود کیان پور، هر کودک کار ممکن است خانواده داشته یا از داشتن آن محروم باشد، می افزاید: در بعضی خانواده ها، کودک به خاطر فشار اقتصادی، فقر و کمک به خانواده مجبور به کار است.
کودکان کار و خیابان به صورت های مختلفی در جامعه دیده می شوند. برخی از داشتن خانواده سالم محرومند. تعدادی از آن ها قیم دارند یا کودک از خانه به دلایل مختلف فرار کرده است. همچنین کودکانی هستندکه به اجبار خانواده مجبور به کار می شوند.
این جامعه شناس از حضور کودکان کار در کلان شهرهایی چون اصفهان و تهران سخن می گوید و ادامه می دهد: گاهی کودک بی سرپرست و بدسرپرست در شبکه های زیرزمینی گرفتار و از او ها در بازار کار سوءاستفاده می شود.
وی، تصریح می کند: گاهی والدین یا یکی از افراد خانواده کودک معتاد است و همین مسئله باعث غفلت از آینده کودک می شود. کودک، نقش نان آور را در این خانواده ها دارد تا خانواده خود را تامین کند.
کودکانی که ناز می خرند و جنس می فروشند
عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان،گسترش بی برنامه و بدون نظم کلان شهرها همچنین افزایش مهاجرت روستاییان به شهرها را از دیگر دلایل پدیده افزایش کودکان کار و خیابان می داند و اذعان می کند: مهاجرت های بی هدف باعث افزایش شغل های کاذب و کارهای زیرزمینی می شود.
مهاجری که از روستاهای محروم به شهر می آید به دلیل گران بودن زندگی به حاشیه نشینی روی می آورد.
کیان پور در همین رابطه می افزاید: کودکان این خانواده ها برای داشتن هر شغلی در تلاشند به همین دلیل در حاشیه شهر کار پیدا می کنند یا داخل شهر دست فروش می شوند.
این جامعه شناس در ادامه سخنان خود تعداد کودک کار و خیابان را در میان پسران بیش از دختران می داند و می گوید: محرومیت از آموزش و مدرسه مهم ترین مشکل کودکان کار و خیابان است. این کودکان به خاطر مشکلاتی که با آن درگیرند با فقر فرهنگی و اجتماعی روبه رو می شوند.
وی، اضافه می کند: کودکان کار و خیابان معمولا از داشتن خانواده منسجم و سالم محرومند به همین دلیل به جای کسب آموزش برای آینده درخشان و دریافت محبت از خانواده مشغول کار می شوند.
عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان از کمبود محبت پدر و مادر در کودکان کار و خیابان سخن می گوید و خاطر نشان می کند: کودک کار و خیابان برای فروش یک کالای ارزان قیمت تمام غرور خود را زیر پا
می گذارد و با التماس کالای خود را به فروش می رساند.
کیانپور با بیان اینکه بیشتر کودکان کار و خیابان در آینده شخصیتی ضد اجتماعی پیدا می کنند، تصریح می کند: کودک کار وخیابان با دیدن همسن و سالان خود که به مدرسه می روند و در رفاه و آرامش با خانواده زندگی می کنند با جامعه تناقض پیدا می کند.
این کودک از خود می پرسد، چرا باید در سرما و گرما برای فروش کالایش ناز مردم را بخرد؟!!
قربانی امروز، قربانی خواهد گرفت
کیان پور، حضور زودهنگام کودک در جامعه ای که مناسب سن اش نیست را سبب ناهنجاری در بزرگسالی می داند و اضافه می کند: کودک کار و خیابان هنگامی که وارد جامعه ای می شود که مناسب سن اش نیست روحیه، اخلاق و شخصیت اش دچار تغییر می شود.
لطافت دوران کودکی با حضور زود هنگام کودک در جامعه تبدیل به سختی و نگرش منفی خواهد شد همچنین فرهنگ جامعه پذیری از بین می رود.
عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان، ادامه می دهد: حضورکودک در محیطی که کنترل خانواده در آن وجود ندارد آسیب هایی به همراه دارد.
کودکی که در دوران کودکی آسیب های روحی و روانی می بیند در آینده به دنبال گرفتن انتقام از جامعه و مردم می شود. به عنوان مثال برخی مجرمین یا قاتلان، بزهکاری در دوران کودکی و انتقام از جامعه را مهم ترین دلیل کار خود می دانند.
باری که سازمان های مردم نهاد از دوش دولت برمی دارند
این جامعه شناس، معتقد است: سازمان بهزیستی به تنهایی قادر به حمایت و ساماندهی کودکان کار و خیابان نیست و حمایت از سازمان های مردم نهاد و نهادهای مردمی راهگشای مشکلات این حوزه است.
ساماندهی و حمایت نهادهای مردمی باعث گسترش و هدفمندتر شدن فعالیت ها در جهت شناسایی کودکان آسیب پذیر خواهد شد. علاوه بر آن توانمندسازی و رشد این گروه ها کمک موثری در راستای حمایت از کودکان کار و خیابان می شود.
عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه کودکان کار و خیابان از نظر اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در شرایط مناسبی به سر نمی برند، می گوید: پوشش مادی و معنوی توسط سازمان های مردم نهاد بهترین راه حمایت از کودکانی است که به هر دلیل از سن خود لذت نمی برند و قربانی تقدیر ناخواسته خود شده اند.
کودک کار ایرانی در حاشیه های شهر
مدیرعامل انجمن حمایت از کودکان کار و خیابان سفیر نور با بیان اینکه بچه های کار بیشتر در خانواده های طلاق، معتاد، بی سرپرست و بدسرپرست که مشکلات خانوادگی و اجتماعی فراوان دارند، دیده می شوند، می افزاید: یک کودک به دلیل مشکلات خانوادگی ناشی از فقر فرهنگی، بهداشتی، تغذیه، آموزشی و بهداشتی مجبور به کار می شود.
سمیه تیموری، بیش فعال بودن گروهی از کودکان را دلیل محروم ماندن از آموزش و اشتغال می داند و تصریح می کند: در مناطق محروم وضعیت بهداشت، آموزش، فرهنگ و تغذیه ضعیف است پس لازم است در این محله ها کودکان کار شناسایی و حمایت شوند.
کودکان کار افغانی به صورت آشکار در سطح شهر فعالیت انجام می دهند اما کودکان کار ایرانی در حاشیه های اصفهان مشغول کار زیرزمینی هستند. به عنوان مثال دخترها در شغل هایی پنهانی مانند سبزی پاک کردن و مرغ پاک کنی مشغول به کار هستند.
وی با اشاره به اینکه کودکان کار افغانی محدودیت کودکان کار ایرانی را ندارند، می گوید: شیوه کار کودکان ایرانی با کودکان اتباع و افاغنه تفاوت دارد. کودک کار ایرانی بیشتر در حاشیه های شهر است و کمتر در مراکز شهر دیده می شود.
تیموری، خاطر نشان می کند: یکی از مناطق محروم در حاشیه شهر که تنها 40 دقیقه تا اصفهان فاصله دارد اما در این محل زاغه نشینی دیده می شود و قریب به اتفاق کودکان این محله پسران کار هستند و ممکن است اسیر دام اعتیاد شوند.
معمولا در این منطقه، دختران با رسیدن به سن ده سالگی ترک تحصیل کرده، شوهر می کنند و در 16 سالگی بچه دار می شوند. این دخترکان کوچک با سن کم درگیر مسایل خانوادگی می شوند و ممکن است مُهر طلاق بر پیشانی آن ها بخورد.
کودک کار خیر، کار پنهان آری!
مدیرعامل انجمن حمایت از کودکان کار و خیابان سفیر نور، اعتقاد دارد، ورود زودهنگام به جامعه بزرگترها، کودک را دچار بحران می کند و می افزاید: ما در کشور فرزند کار نداریم اما کار پنهان داریم. بارها شاهد کودکانی هستیم که در شغل های پنهان مشغول کار هستند اما متاسفانه برخی مسئولان این مسئله را نمی پذیرند.
وی با بیان اینکه هیچ ارگان یا دولتی نمی تواند سرپرستی و تامین خانوارها را برعهده بگیرد، اذعان می کند: باید واقع نگرانه مسئله کار کودکان را بررسی کرد. بسیاری از کودکان کار، سرپرست خانواده هستند در نتیجه حذف کار معنایی نمی دهد.
تیموری در همین رابطه اضافه می کند: کودک برای گذران زندگی خود و خانوادهاش باید کار کند پس بهتر است ماهیگیری را به کودک بیاموزیم.
بهتر است به کودک آموزش داده شود تا مهارت لازم برای کار سالم را بیاموزد. تا به عنوان مثال کودک به سراغ شغل های کاذب مانند سیگار فروشی روی نیاورد به جای آن بسته بندی مواد غذایی را بیاموزد.
ایست! حق کودکان را فراموش کرده اید
روزی در یکی از خیابان های پر رفت و آمد شهر قدم می زدم. صدای فریادهای مردی مرا وادار به ایستادن کرد. کمی آن سوتر، پسرکی نه ساله را دیدم که در زیر مشت و لگدهای پدرش سکوت کرده بود و در خود می پیچید.
مردم طبق معمول در حال ثبت لحظه ها توسط گوشی های همراه، نگاه بدون کلام و عکس العمل بودند. حتی یک تَن از زنان و مردان حاضر در جمع برای کمک به پسرک پیشقدم نشد!
به میان جمع زدم، پسرک را از پدر جدا و آرام کردم. مرد همچنان فریاد می زد... پسرک همچنان آرام گریه می کرد و با چشمانش از محبت گمشده پدر سخن می گفت.
کمی بعد از آنجا دور شدم، صدای فریاد می آمد و ... دیگر برنگشتم چون کاری از من ساخته نبود.
آستانه تحمل ما بالا رفته است؟ یا مُهر حریم خصوصی بر زبان ما خورده است؟
شاید آستانه تحمل مردم و مسئولین بالا رفته است تا در سرمای زمستان پسرک گل فروشی را ببینیم که از درد بیچارگی دوان دوان به دنبال مردم برای فروش گل هایش می دود یا تَن دخترکان یکی از شهرستان ها انگ کاری اجباری بخورد.
نه فقط کودکان بی بضاعت، بد سرپرست و بی سرپرست، آزار دیده، مبتلا به اعتیاد، توانخواه ذهنی یا جسمی فقط یک جمله: حقوق کودک مخصوص همه کودکان است. مجموعه ای از قوانین و مقررات تا بزرگ ترها بدانند برای به رسمیت شناختن حقوق انسان ها نیازی به شرط سنی نیست.
باید نسبت به حقوق کودک حساس شد و به او از کودکی یاد داد تا از حق خود دفاع کند. به جای منزوی کردن کودکان به آن ها ارزش و شخصیت بخشید.
کودک کار، فاجعه ای که در گوشه گوشه دنیا دیده می شود. صحبت از یکی دومورد در دور دست ها نیست سازمان های رسمی از 400 میلیون کودک کار در سراسر جهان خبر می دهند.
شاید لازم باشد در مقابل اشک های کودکی که در ایستگاه اتوبوس برای فروش فال هایش گریه می کند، زانو زد و اشک هایش را پاک کرد. باید با دقت به دستان تب دار و گِلی دخترکی که صبح تا غروب کمر کوچکش را خم می کند تا سبزی پاک کند، نگاه کرد تا خط های عمیق درد دستانش را شمرد. باید از نگاه بی روح کودکان کار کوره آجر سوزی بترسیم. آن وقت در مقابل حقوق نه فقط کودکان خود بلکه تمام کودکان جهان حساس خواهیم شد.
امام سجاد علیه السلام می فرمایند: مهر ورزیدن، پرورش، آموزش، پرده پوشی از خطاهای کودکانه، گذشت، نرمش و کمک از حقوق کودک است که باید به آن توجه کرد.
/گزارش از نازیلا انصاری پور
گاهی واکس می زنند، گاهی شاگردی و زیردست بودن در مغازه را تجریه می کنند و گاهی با دوختن نگاه ملتماسه شان به رهگذران درآمد کسب می کنند.
پیمان نامه بین المللی حقوق کودک پس از ده سال گفت و گو بین کشورهای عضو سازمان ملل متحد در سال 1989 تدوین و در سال 1990 به اجرا در آمد.
ماده یک، قطعنامه شماره 44/25 کنوانسیون حقوق کودک در مجمع عمومی سازمان ملل، یک کودک را انسانی می داند که سن هجده سالگی را تمام نکرده است مگر اینکه سن بلوغ از نظر حقوق جاری در کشورهای مربوطه زودتر تعیین شده باشد.
کشور ایران از سال 1373 به پیمان حقوق کودک پیوسته که در این پیمان تاکید شده که دوران کودکی، مستلزم مراقبت و مساعدت ویژه است.
خانواده به عنوان گروه بنیادین جامعه و محیط طبیعی رشد و رفاه، کلیه اعضای آن و به ویژه کودکان باید از حمایت و مساعدت لازم برخوردار باشند.
کودک برای رشد کامل و هماهنگ شخصیت خود باید در محیط و فضایی مملو از خوشبختی، محبت و تفاهم رشد کند و برای زندگی فردی در اجتماع آمادگی کامل پیدا کند.
به موجب ماده قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب پنج آذر ماه 1381 شمسی پایان کودکی عبور از 18 سال تمام هجری قمری می باشد.
کودکی هایی که به یغما رفته است
این روزها؛خیابان های شهرها، نصیب کودکان کوچکی شده است که با قرمز شدن چراغ راهنما، دوان دوان به سمت ماشین های مدل بالایی می دوند که سرنشینانش در گرمای مطبوع ماشین به نوای دلنواز موسیقی گوش می دهند. کودکانی که با ناخن های بلند و دست های کوچک خود نرگس های چون خورشید، پاکی مریم و تپش متلاطم زندگی را با رزهای
” کودکان کار افغانی به صورت آشکار در سطح شهر فعالیت انجام می دهند اما کودکان کار ایرانی در حاشیه های اصفهان مشغول کار زیرزمینی هستند. به عنوان مثال دخترها در شغل هایی پنهانی مانند سبزی پاک کردن و مرغ پاک کنی مشغول به کار هستند. "
این روزها؛ خط های اتوبوس شاهد پسرکان لواشک فروش کوچکی است که در سرمای استخوان سوز زمستان، پابرهنه، دمپایی های بزرگ تر از پای خود را بر روی سنگفرش ها می کشند. کودکانی که توسط افراد ناشناسی ساماندهی می شوند.
این روزها؛ سهم برخی کودکان شهرها، کار در کارگاه های جوشکاری، ماندن در کارگاه های خیاطی و سبزی پاک کنی است. روزهایی که خاطره اش در بزرگسالی طعم خاله بازی، فوتبال و نشسنتن روی نیمکت های کلاس درس نیست؛ بلکه چون زخمی کهنه، کودکی جامعه گریز، قربانی و مجرم را به تصویر می کشد.
آماری واقعی که تایید نخواهند شد
در رفت و آمدهایم به یکی ارگان های رسمی و اجتماعی استان، با دشواری های فراوان اطلاعاتی را به دست آوردم. البته گوشزد مسئول مربوطه به من یادآوری کرد که در صورت فاش شدن هیچ مسئولیتی را به عهده نمی گیرد.
این آمار تنها مربوط به یکی از ارگان هایی است که وظیفه شناسایی کودکان کار و خیابان را برعهده دارد و تعداد این کودکان بیش از این آمار است.
در شش ماه اول سال 1392 تعداد 100 کودک کار و 60 کودک خیابان شناسایی شده است که بیشتر این کودکان در کار دست فروشی و تعداد کمی از این کودکان در شغل جمع آوری ضایعات مشغول به کار بوده اند.
از این تعداد کودک شناسایی شده 81 تن دختر و مابقی پسر بوده اند که بیشترین آن ها در گروه سنی 12 تا 14 سال بوده اند و البته در این آمار کودک زیر 6 سال هم وجود داشته است.
50 نفر از این کودکان بی سواد و 93 نفر از این کودکان تحصیلات ابتدایی دارند یا مشغول به تحصیل بوده اند.آماری که در مقایسه با تهران و خیلی از شهرهای کشور بسیار کمتر است ولی هست.
کارفرمایانی که تنها کودک استخدام می کنند
عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان، معتقد است: کودکان محروم از محبت خانواده وارد بازار کار می شوند تا آن ها در یک شرایط نابرابر به عنوان نیروی کار ارزان قیمت استفاده شوند.
بگفته مسعود کیان پور، هر کودک کار ممکن است خانواده داشته یا از داشتن آن محروم باشد، می افزاید: در بعضی خانواده ها، کودک به خاطر فشار اقتصادی، فقر و کمک به خانواده مجبور به کار است.
کودکان کار و خیابان به صورت های مختلفی در جامعه دیده می شوند. برخی از داشتن خانواده سالم محرومند. تعدادی از آن ها قیم دارند یا کودک از خانه به دلایل مختلف فرار کرده است. همچنین کودکانی هستندکه به اجبار خانواده مجبور به کار می شوند.
این جامعه شناس از حضور کودکان کار در کلان شهرهایی چون اصفهان و تهران سخن می گوید و ادامه می دهد: گاهی کودک بی سرپرست و بدسرپرست در شبکه های زیرزمینی گرفتار و از او ها در بازار کار سوءاستفاده می شود.
وی، تصریح می کند: گاهی والدین یا یکی از افراد خانواده کودک معتاد است و همین مسئله باعث غفلت از آینده کودک می شود. کودک، نقش نان آور را در این خانواده ها دارد تا خانواده خود را تامین کند.
کودکانی که ناز می خرند و جنس می فروشند
عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان،
” نه فقط کودکان بی بضاعت، بد سرپرست و بی سرپرست، آزار دیده، مبتلا به اعتیاد، توانخواه ذهنی یا جسمی فقط یک جمله: حقوق کودک مخصوص همه کودکان است. مجموعه ای از قوانین و مقررات تا بزرگ ترها بدانند برای به رسمیت شناختن حقوق انسان ها نیازی به شرط سنی نیست. "
مهاجری که از روستاهای محروم به شهر می آید به دلیل گران بودن زندگی به حاشیه نشینی روی می آورد.
کیان پور در همین رابطه می افزاید: کودکان این خانواده ها برای داشتن هر شغلی در تلاشند به همین دلیل در حاشیه شهر کار پیدا می کنند یا داخل شهر دست فروش می شوند.
این جامعه شناس در ادامه سخنان خود تعداد کودک کار و خیابان را در میان پسران بیش از دختران می داند و می گوید: محرومیت از آموزش و مدرسه مهم ترین مشکل کودکان کار و خیابان است. این کودکان به خاطر مشکلاتی که با آن درگیرند با فقر فرهنگی و اجتماعی روبه رو می شوند.
وی، اضافه می کند: کودکان کار و خیابان معمولا از داشتن خانواده منسجم و سالم محرومند به همین دلیل به جای کسب آموزش برای آینده درخشان و دریافت محبت از خانواده مشغول کار می شوند.
عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان از کمبود محبت پدر و مادر در کودکان کار و خیابان سخن می گوید و خاطر نشان می کند: کودک کار و خیابان برای فروش یک کالای ارزان قیمت تمام غرور خود را زیر پا
می گذارد و با التماس کالای خود را به فروش می رساند.
کیانپور با بیان اینکه بیشتر کودکان کار و خیابان در آینده شخصیتی ضد اجتماعی پیدا می کنند، تصریح می کند: کودک کار وخیابان با دیدن همسن و سالان خود که به مدرسه می روند و در رفاه و آرامش با خانواده زندگی می کنند با جامعه تناقض پیدا می کند.
این کودک از خود می پرسد، چرا باید در سرما و گرما برای فروش کالایش ناز مردم را بخرد؟!!
قربانی امروز، قربانی خواهد گرفت
کیان پور، حضور زودهنگام کودک در جامعه ای که مناسب سن اش نیست را سبب ناهنجاری در بزرگسالی می داند و اضافه می کند: کودک کار و خیابان هنگامی که وارد جامعه ای می شود که مناسب سن اش نیست روحیه، اخلاق و شخصیت اش دچار تغییر می شود.
لطافت دوران کودکی با حضور زود هنگام کودک در جامعه تبدیل به سختی و نگرش منفی خواهد شد همچنین فرهنگ جامعه پذیری از بین می رود.
عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان، ادامه می دهد: حضورکودک در محیطی که کنترل خانواده در آن وجود ندارد آسیب هایی به همراه دارد.
کودکی که در دوران کودکی آسیب های روحی و روانی می بیند در آینده به دنبال گرفتن انتقام از جامعه و مردم می شود. به عنوان مثال برخی مجرمین یا قاتلان، بزهکاری در دوران کودکی و انتقام از جامعه را مهم ترین دلیل کار خود می دانند.
باری که سازمان های مردم نهاد از دوش دولت برمی دارند
این جامعه شناس، معتقد است: سازمان بهزیستی به تنهایی قادر به حمایت و ساماندهی کودکان کار و خیابان نیست و حمایت از سازمان های مردم نهاد و نهادهای مردمی راهگشای مشکلات این حوزه است.
ساماندهی و حمایت نهادهای مردمی باعث گسترش و هدفمندتر شدن فعالیت ها در جهت شناسایی کودکان آسیب پذیر خواهد شد. علاوه بر آن توانمند
” کشور ایران از سال 1373 به پیمان حقوق کودک پیوسته که در این پیمان تاکید شده که دوران کودکی، مستلزم مراقبت و مساعدت ویژه است. به موجب ماده قانون حمایت از کودکان و نوجوانان، پایان کودکی عبور از 18 سال تمام هجری قمری می باشد. "
عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه کودکان کار و خیابان از نظر اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در شرایط مناسبی به سر نمی برند، می گوید: پوشش مادی و معنوی توسط سازمان های مردم نهاد بهترین راه حمایت از کودکانی است که به هر دلیل از سن خود لذت نمی برند و قربانی تقدیر ناخواسته خود شده اند.
کودک کار ایرانی در حاشیه های شهر
مدیرعامل انجمن حمایت از کودکان کار و خیابان سفیر نور با بیان اینکه بچه های کار بیشتر در خانواده های طلاق، معتاد، بی سرپرست و بدسرپرست که مشکلات خانوادگی و اجتماعی فراوان دارند، دیده می شوند، می افزاید: یک کودک به دلیل مشکلات خانوادگی ناشی از فقر فرهنگی، بهداشتی، تغذیه، آموزشی و بهداشتی مجبور به کار می شود.
سمیه تیموری، بیش فعال بودن گروهی از کودکان را دلیل محروم ماندن از آموزش و اشتغال می داند و تصریح می کند: در مناطق محروم وضعیت بهداشت، آموزش، فرهنگ و تغذیه ضعیف است پس لازم است در این محله ها کودکان کار شناسایی و حمایت شوند.
کودکان کار افغانی به صورت آشکار در سطح شهر فعالیت انجام می دهند اما کودکان کار ایرانی در حاشیه های اصفهان مشغول کار زیرزمینی هستند. به عنوان مثال دخترها در شغل هایی پنهانی مانند سبزی پاک کردن و مرغ پاک کنی مشغول به کار هستند.
وی با اشاره به اینکه کودکان کار افغانی محدودیت کودکان کار ایرانی را ندارند، می گوید: شیوه کار کودکان ایرانی با کودکان اتباع و افاغنه تفاوت دارد. کودک کار ایرانی بیشتر در حاشیه های شهر است و کمتر در مراکز شهر دیده می شود.
تیموری، خاطر نشان می کند: یکی از مناطق محروم در حاشیه شهر که تنها 40 دقیقه تا اصفهان فاصله دارد اما در این محل زاغه نشینی دیده می شود و قریب به اتفاق کودکان این محله پسران کار هستند و ممکن است اسیر دام اعتیاد شوند.
معمولا در این منطقه، دختران با رسیدن به سن ده سالگی ترک تحصیل کرده، شوهر می کنند و در 16 سالگی بچه دار می شوند. این دخترکان کوچک با سن کم درگیر مسایل خانوادگی می شوند و ممکن است مُهر طلاق بر پیشانی آن ها بخورد.
کودک کار خیر، کار پنهان آری!
مدیرعامل انجمن حمایت از کودکان کار و خیابان سفیر نور، اعتقاد دارد، ورود زودهنگام به جامعه بزرگترها، کودک را دچار بحران می کند و می افزاید: ما در کشور فرزند کار نداریم اما کار پنهان داریم. بارها شاهد کودکانی هستیم که در شغل های پنهان مشغول کار هستند اما متاسفانه برخی مسئولان این مسئله را نمی پذیرند.
وی با بیان اینکه هیچ ارگان یا دولتی نمی تواند سرپرستی و تامین خانوارها را برعهده بگیرد، اذعان می کند: باید واقع نگرانه مسئله کار کودکان را بررسی کرد. بسیاری از کودکان کار، سرپرست خانواده هستند در نتیجه حذف کار معنایی نمی دهد.
تیموری در همین رابطه اضافه می کند: کودک برای گذران زندگی خود و خانواده
” محرومیت از آموزش و مدرسه مهم ترین مشکل کودکان کار و خیابان است. این کودکان به خاطر مشکلاتی که با آن درگیرند با فقر فرهنگی و اجتماعی روبه رو می شوند. "
بهتر است به کودک آموزش داده شود تا مهارت لازم برای کار سالم را بیاموزد. تا به عنوان مثال کودک به سراغ شغل های کاذب مانند سیگار فروشی روی نیاورد به جای آن بسته بندی مواد غذایی را بیاموزد.
ایست! حق کودکان را فراموش کرده اید
روزی در یکی از خیابان های پر رفت و آمد شهر قدم می زدم. صدای فریادهای مردی مرا وادار به ایستادن کرد. کمی آن سوتر، پسرکی نه ساله را دیدم که در زیر مشت و لگدهای پدرش سکوت کرده بود و در خود می پیچید.
مردم طبق معمول در حال ثبت لحظه ها توسط گوشی های همراه، نگاه بدون کلام و عکس العمل بودند. حتی یک تَن از زنان و مردان حاضر در جمع برای کمک به پسرک پیشقدم نشد!
به میان جمع زدم، پسرک را از پدر جدا و آرام کردم. مرد همچنان فریاد می زد... پسرک همچنان آرام گریه می کرد و با چشمانش از محبت گمشده پدر سخن می گفت.
کمی بعد از آنجا دور شدم، صدای فریاد می آمد و ... دیگر برنگشتم چون کاری از من ساخته نبود.
آستانه تحمل ما بالا رفته است؟ یا مُهر حریم خصوصی بر زبان ما خورده است؟
شاید آستانه تحمل مردم و مسئولین بالا رفته است تا در سرمای زمستان پسرک گل فروشی را ببینیم که از درد بیچارگی دوان دوان به دنبال مردم برای فروش گل هایش می دود یا تَن دخترکان یکی از شهرستان ها انگ کاری اجباری بخورد.
نه فقط کودکان بی بضاعت، بد سرپرست و بی سرپرست، آزار دیده، مبتلا به اعتیاد، توانخواه ذهنی یا جسمی فقط یک جمله: حقوق کودک مخصوص همه کودکان است. مجموعه ای از قوانین و مقررات تا بزرگ ترها بدانند برای به رسمیت شناختن حقوق انسان ها نیازی به شرط سنی نیست.
باید نسبت به حقوق کودک حساس شد و به او از کودکی یاد داد تا از حق خود دفاع کند. به جای منزوی کردن کودکان به آن ها ارزش و شخصیت بخشید.
کودک کار، فاجعه ای که در گوشه گوشه دنیا دیده می شود. صحبت از یکی دومورد در دور دست ها نیست سازمان های رسمی از 400 میلیون کودک کار در سراسر جهان خبر می دهند.
شاید لازم باشد در مقابل اشک های کودکی که در ایستگاه اتوبوس برای فروش فال هایش گریه می کند، زانو زد و اشک هایش را پاک کرد. باید با دقت به دستان تب دار و گِلی دخترکی که صبح تا غروب کمر کوچکش را خم می کند تا سبزی پاک کند، نگاه کرد تا خط های عمیق درد دستانش را شمرد. باید از نگاه بی روح کودکان کار کوره آجر سوزی بترسیم. آن وقت در مقابل حقوق نه فقط کودکان خود بلکه تمام کودکان جهان حساس خواهیم شد.
امام سجاد علیه السلام می فرمایند: مهر ورزیدن، پرورش، آموزش، پرده پوشی از خطاهای کودکانه، گذشت، نرمش و کمک از حقوق کودک است که باید به آن توجه کرد.
/گزارش از نازیلا انصاری پور
