صنعت خودروسازی در ایران، پس از نفت، گاز و پتروشیمی، بزرگترین صنعت به شمار می رود به طوری که ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می دهد و حدود ۸۵۵ هزار نفر در این بخش فعالیت دارند.
 
به گزارش روز نو، شبکه خبری الجزیره در گزارشی تحت عنوان «در سایه تحریم های آمریکا..درباره صنعت خودروسازی در ایران چه می دانید؟» همچنین نوشت: براساس گزارش وب سایت سازمان بین المللی تولید کنندگان وسایل نقلیه موتوری(OICA) ایران هم اکنون در فهرست بیشترین تولیدکنندگان خودرو، در جایگاه بیستم جهان و پس از ترکیه در جایگاه دوم منطقه قرار دارد. این در حالی است که سال ۲۰۱۷ میلادی در جایگاه دوازدهم بین المللی و اول منطقه ای به شمار می رفت.
 
الجزیره با اشاره به اینکه ایران سالانه بیش از یک میلیون خودرو تولید می کند و ظرفیت تولید این کشور در سال ۲۰۱۷م به دو میلیون و ۵۴۳ هزار خودرو رسید که شامل اتوبوس  وکامیون نیز می شد، افزود: تولید خودرو در ایران در سال ۲۰۱۸ میلادی به دلیل تحریم های تحمیلی آمریکا علیه این کشور کاهش یافت و به ۹۵۵ هزار خودرو رسید اما انتظار می رود که تولید خودرو در سال جاری به یک میلیون خودرو برسد.
پیکان اولین خودروی ملی ایران
 
اولین خودرو
 
ایران در سال ۱۹۶۷ میلادی و به موجب مجوز شرکت انگلیسی «تالبوت»، اولین خودروی ملی خود را تحت عنوان «پیکان»(peykan) در شرکت «ایران ناسیونال» یا آنچه امروز به نام «ایران خودرو» شناخته می شود، تولید کرد و در همان سال چندین اتوبوس مسافربری و کامیون نیز تولید کرد.
 
تا به امروز «ایران خودرو»در کنار «سایپا» بزرگترین شرکت های سازنده خودرو در ایران به شمار می روند به طوری که این دو شرکت حدود ۹۰ درصد از کل خودروهای این کشور را تولید می کنند و دولت به ترتیب ۱۴ و ۱۶ درصد از سهام این دو شرکت را در اختیار دارد.
 
علاوه بر این، شرکت های سازنده دیگری نظیر پارس خودرو، کرمان موتور، زامیاد، بهمن و مدیران خودرو نیز حضور دارند.
 
چالش های پیش روی صعنت خودروسازی در ایران
 
بخش خودرو سازی در ایران بویژه در این اواخر و پس از تجدید تحریم های آمریکا بر این بخش و خروج شرکت های خارجی بزرگی نظیر «پژو»، «رنو»، «مزدا» «هیوندای»، با مشکلات متعددی نظیر افزایش قیمت مواد اولیه، کاهش تولید، کاهش کیفیت و عدم توسعه مدل ها دست و پنجه نرم می کند.
 
علاوه بر این تحریم های آمریکا باعث توقف یا کاهش صادرات خودروهای ایرانی به برخی کشورهای منطقه نظیر روسیه، اوکراین، ترکمنستان، قزاقستان، موریتانی و لبنان شده است اما با این وجود، کارخانه های خودروسازی ایران همچنان نمایندگانی در کشورهایی نظیر عراق، سوریه، آذربایجان، ونزوئلا، بلاروس و سنگال دارد.
«دنا» جدیدترین اتومبیل ایران خودرو حدود ۱۰ هزار دلار در بازار ایران قیمت گذاری می شود(الجزیره)
 
الجزیره در گزارش خود یادآور شد: «محمد حسن شجاعی فرد» رئیس دانشکده مهندسی خودرو در دانشگاه علم و صنعت ایران می گوید: بخش خودروسازی در ایران از فقدان استراتژی ویژه رنج می برد و چون دولت در بزرگترین شرکت های خودروسازی سهم دارد، برنامه و استراتژی این بخش با تغییر دولت ها به طور خودکار تغییر می کند.
 
او می گوید: علاوه بر این، شرکت های بزرگ و تاثیرگذاری در صنعت لوازم یدکی در ایران وجود دارند که اجازه تغییر مدل خودروها و توسعه آنها را نمی دهند زیرا این موضوع آنها را ملزم می کند که سازوکارهای خود را که دهه هاست فعالیت می کنند، تغییر دهند.
 
از سوی دیگر «سعید لیلاز» اقتصاددان و کارشناس بخش صنعت خودروسازی به الجزیره می گوید: بخش خودروسازی در ایران با چهار چالش روبرواست که اولین مورد آن، سیاسی و دیپلمایک است؛ تازمانی که ایران با چنین بحران های جهانی روبروست، طبیعتاً در صادرات یا جذب سرمایه خارجی با مشکل مواجه خواهد شد.
 
لیلاز ادامه می دهد: دومین چالش، تحریم های آمریکاست که باعث عدم همکاری با شرکت های بزرگ و انتقال فناوری پیشرفته به داخل کشور  می شود و هرچند که ۳۰ تا ۸۰ درصد قطعات خودرو براساس هر مدل در داخل کشور تولید می شود، اما این تحریم ها باعث دشواری واردات مواد خام در صنعت خودرو نیز می شود.
 
وی می افزاید:سومین چالش مربوط به مالکیت است؛ زیرا دولت بخشی از صنعت خودروسازی را در اختیار دارد و دارای انعطاف پذیری و کارایی بخش خصوصی نیست. اما آخرین چالش، محیط کاری، روال اداری و سیستم بانکی انعطاف ناپذیر در کشور است.
پراید ارزانترین خودروی تولیدی شرکت سایپا است که ۳۷۵۰ دلار قیمت گذاری می شود(الجزیره)
 
کاهش کیفیت، افزایش قیمت
 
الجزیره در ادامه گزارش خود با اشاره به کیفیت خودروها در ایران آورده است: ایرانی ها از پایین بودن کیفیت و قیمت گزاف خودروها بویژه پس از بازگشت تحریم های آمریکا و کاهش ارزش پول محلی در مقابل ارز خارجی شکایت می کنند به طوری که بسیاری از شهروندان این کشور برای حفظ ارزش خرید خود، به خرید مسکن، ماشین یا ارزهای خارجی متوسل می شوند به همین دلیل بازار خودرو پس از هجوم مردم به سمت خرید خودورهای محلی، به افزایش قیمت ها در مقایسه با سال گذشته منجر شده است تا جایی که قیمت ها در مقایسه با سال گذشته بین ۷۰ تا ۱۳۵ درصد با افزایش روبرو بوده و این افزایش قیمت شامل قیمت مواد اولیه نیز می شود.
 
الجزیره افزود: مثلا خودرویی نظیر پراید که ارزانترین خودرو در ایران به شمار می رود، هم اکنون ۳۷۵۰ دلار قیمت گذاری می شود این در حالی است که قیمت همین خودرو در سال گذشته ۱۷۵۰ دلار قیمت گذاری می شد البته این موضوع را نیز نباید فراموش کرد که میانگین حقوق یک کارمند دولتی در ایران، ۲۳۸ دلار در ماه است.
 
خودروهای وارداتی
 
اما در مورد خودروهای وارداتی باید گفت که دولت سایت ثبت نام خودروهای داخلی را در سال جاری بسته و در حال حاضر برای حفظ سرمایه در داخل کشور و حمایت از تولید ملی، اجازه واردات خودروهای خارجی را نمی دهد و همین موضوع هم باعث افزایش قیمت خودروهای خارجی در بازار شده است.
 
پیش از این کلیه مالیات های گمرکی که برای واردات خودروهای خارجی اعمال می شد،بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ درصد قیمت این خودروها در بازارهای جهانی و خارج از کشور بود.
 
الجزیره در پایان گزارش داد: پنج دهه از تولید اولین خودروها در ایران می گذرد و این بخش همچنان بر موج های آشفتگی سیاسی و بحرانهای پیش روی کشور، در حال تلوتلو خوردن است؛ آیا این بخش به ساحل امنیت می رسد یا روز به روز به چنگال نهنگ های سیاست نزدیک می شود؟