با وجود توافقنامه شرکتهای هواپیمایی برای تعیین دامنه کف و سقف نرخ بلیت هواپیما در سال گذشته و به روزرسانی این توافقنامه در تیرماه امسال باز هم شاهد شاهد افزایش سقف قیمتی در برخی مسیرهای هوایی هستیم.
به گزارش روز نو :با تصویب و اجرای قانون بند «ب» ماده ۱۶۱ قانون برنامه پنجم توسعه کشور مبنی بر آزادسازی نرخ بلیت هواپیما و ابلاغ آن در آذر ۹۳ از سوی علی عابدزاده رئیس سازمان هواپیمایی کشوری، یکی از مشکلاتی که همواره برای مردم وجود داشته، افزایش چشمگیر بلیت هواپیما در ایام پیک سفرها بوده است.
 
> قرار بود قیمتها پایین بیاید
قرار بود با آزادسازی نرخ بلیت هواپیما، شرکت‌های هواپیمایی نرخ خدمات‌شان را خودشان تعیین کنند تا این مسئله موجب ایجاد رقابت میان آن‌ها شود. قرار بود با رقابتی که با آزادسازی نرخ بلیت پروازها میان شرکت‌های هواپیمایی به وجود می‌آید، این امر موجب کاهش نرخ بلیت شود.
اما در 4 سال اخیر و از تاریخ آزادسازی نرخ پروازهای داخلی، حمل‌ونقل هوایی مسافری کشور نابسامانی‌های متعددی را تجربه کرده که در زمان پیک سفرها و تعطیلی‌ها حادتر بوده است. در این مدت هیچ‌کدام از وعده‌های مدیران سابق و کنونی در حوزه حمل‌ونقل هوایی محقق نشده؛ نه خبر از افزایش رضایتمندی مردم بوده، نه کاهش قیمت و نه رقابت بین ایرلاین‌ها. خروجی آزادسازی نرخ‌ها در کنار نظارت‌های ضعیف باعث آشفته‌تر شدن مسافرت‌های هوایی بوده است.
 
> محاسبه با ریال یا دلار؟
آزاد سازی قیمت بلیت هواپیمار کلیدواژه‌ای است که در سایه آن، قیمت‌ها تا هر میزان که جا داشته باشد، گران می‌شود، این در حالی است که به نظر می‌رسد با وجود اینکه بهای تمام شده هزینه پرواز‌های داخلی بر اساس ریال است، شرکت‌های هوایی به مانند پرواز‌های خارجی آن را دلاری حساب می‌کنند و به همین خاطر است که قیمت‌ها سر به فلک کشیده است.
مردم می‌گویند با آزاد سازی نرخ بلیت هواپیما خدمات ایرلاین‌ها‌ بهتر نشده است و تنها خاصیت آن محروم شدن مردم از سفرهای هوایی به خاطر گرانی سرسام آور قیمتها بوده است.به گفته آنها سفر با هواپیما برای بیشتر مردم پس از آزاد سازی نرخ بلیت‌ها‌ دیگر یک آرزو شده و به خاطر گرانی قیمتها مردم دیگر توان مسافرت با هواپیما را ندارند.
اعتراضات مردم و مسئولان برخی دستگاه‌ها‌ از جمله سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و نمایندگان مجلس سبب شد تا از آذر سال گذشته شرکت‌ها‌ی هواپیمایی توافقنامه‌ای میان خود امضا و دامنه کف و سقف نرخ بلیت را تعیین کنند.این توافقنامه در تیرماه امسال بار دیگر به روز رسانی شد و در برخی مسیرها شاهد افزایش سقف قیمتی بودیم اما در مسیر تهران - مشهد به دلیل وجود تقاضای بسیار بالا، سقف نرخ پروازی از ۸۵۰ به ۷۵۰ هزار تومان کاهش یافت.
به معنای دیگر، شرکت‌ها‌ی هواپیمایی حتی در ایام پیک مسافرتی نیز حق ندارند بلیت مسیرهای مختلف پروازی از جمله تهران - مشهد را بالاتر از نرخ مصوب در این توافقنامه (مثلاً برای مسیر تهران - مشهد، ۷۵۰ هزار تومان) به فروش برسانند.با این حال هستند آژانس‌ها‌ یا سایت‌ها‌ی فروش اینترنتی بلیت هواپیما که این دامنه و سقف قیمت پروازی را رعایت نمی‌کنند.
 
> دفاع رئیس سازمان هواپیمایی
از گرانی نرخ بلیت
علی عابدزاده رئیس سازمان هواپیمایی کشوری درباره افزایش قیمت بلیت هواپیما در ماه‌های اخیر گفت: یک ساعت پرواز برای خطوط هوایی ما بیش از ۴۰ دلار هزینه دارد که البته این رقم بستگی به مسیر پروازی ممکن است متفاوت باشد.
عابدزاده افزود: در مسیری مانند تهران- مشهد هزینه شرکت هواپیمایی بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان است خطوط هوایی مجاز هستند برای پرواز‌های خود حداکثر و حداقل قیمت تعیین کنند و ما هم به عنوان سازمان هواپیمایی بر این نرخ‌ها نظارت کنیم.
 
> تخلف آژانس‌ها‌ و سایت‌ها‌ی فروش اینترنتی
بلیت هواپیما
مسئولان صنعت هوانوردی می‌گویند متخلفان را به نهادهای مربوطه از جمله سازمان هواپیمایی کشور در مراحل اولیه و سپس مراجع قضایی در مراحل بعدی معرفی می‌کنند.
مقصود اسعدی سامانی دبیر انجمن شرکت‌ها‌ی هواپیمایی در خصوص عدم رعایت رقم کف و سقف نرخ بلیت برخی پروازها از سوی سایت‌ها‌ی فروش آنلاین بلیت هواپیما گفت: متاسفانه برخی سایت‌ها‌ی فروش آنلاین بلیت هواپیما، تفاهم نامه شرکت‌ها‌ی هواپیمایی برای فروش بلیت هواپیما در دامنه قیمتی مصوب در انجمن شرکت‌ها‌ی هواپیمایی را رعایت نمی‌کنند و بلیت هواپیما را بالاتر از نرخ مصوب به فروش می‌رسانند.
وی افزود: به همه سایت‌ها‌ی فروش اینترنتی بلیت هواپیما تاکید می‌کنیم که باید این دامنه قیمتی را رعایت کنند و در غیر این صورت تخلف محسوب شده و این تخلفات به مراجع قضایی ارسال خواهد شد تا برخورد لازم با آن صورت گیرد.اسعدی سامانی ادامه داد: برخی سایت‌ها‌ی فروش اینترنتی، بلیت هواپیما را بالاتر از نرخ مندرج در سایت خود شرکت‌ها‌ی هواپیمایی می‌فروشند که اگر این مابه‌التفاوت بیشتر از نرخ مصوب در نرخ نامه انجمن شرکت‌ها‌ی هواپیمایی باشد، قطعاً تخلف بوده و با متخلفان برخورد خواهد شد.
رضا جعفرزاده سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری نیز درباره تخلفات برخی آژانس‌ها‌ی مسافرتی و سایت‌ها‌ی فروش اینترنتی بلیت هواپیما اظهار داشت: نظارت سازمان هواپیمایی کشوری به صورت مستمر ادامه دارد و رسیدگی به تخلفات به این صورت است که در مرحله اول تذکر داده شده و در مراحل بعدی به لغو مجوز منجر می‌شود.وی ادامه داد: درباره آژانس‌ها‌ی خدمات مسافرتی که زیر نظر سازمان هواپیمایی نیستند و مجوز بند «ب» دارند، تخلفات را به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ارجاع می‌دهیم؛ سایت‌ها‌ی متخلف نیز به پلیس فتا یا دستگاه قضایی ارجاع داده می‌شوند.
سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری تصریح کرد: آژانس‌ها‌ی خدمات مسافرتی دارای بند «ب» حق فروش تک بلیت را ندارند و باید به صورت پکیج سفر (تورهای گردشگری) اقدام به فروش بلیت هواپیما کنند. اما اگر تک فروشی بلیت هواپیما از سوی آژانس‌ها‌ی دارای مجوز بند «ب» به صورت نمایندگی از آژانس‌ها‌ی مسافرتی دارای بند «الف» باشد، تخلف نیست. ولی آژانس‌ها‌ی دارای بند «ب» حق امضای قرارداد مستقیم با شرکت‌ها‌ی هواپیمایی را ندارند.
وی افزود: سازمان هواپیمایی اعلام کرده است که دفاتر خدمات مسافرتی و سایت‌ها‌ حق فروش بلیت چارتری غیر قابل استرداد را ندارند و در صورت فروش بلیت چارتری، باید مانند سایر بلیت‌ها‌، امکان استرداد آنها وجود داشته باشد.
این مقام مسئول در سازمان هواپیمایی کشوری یادآور شد: برخی رسانه‌ها‌ در زمان پیک مسافرت که شرکت‌ها‌ی هواپیمایی کشوری اقدام به فروش بلیت با سقف نرخی مورد توافق ایرلاین‌ها‌ می‌کنند، از چند برابر شدن قیمت بلیت هواپیما انتقاد می‌کنند؛ در حالی که این موضوع، چند برابر شدن نرخ بلیت پرواز نیست بلکه در دامنه قیمتی قرار دارد و سقف قیمتی همواره رعایت می‌شود.
وی تاکید کرد: اما اگر هر مرکز فروش بلیت هواپیما اعم از آژانس‌ها‌ی مسافرتی یا سایت‌ها‌ی فروش بلیت هواپیما اقدام به فروش بالاتر از نرخ توافقنامه کنند، از سوی شرکت‌ها‌ی هواپیمایی به سازمان هواپیمایی کشوری معرفی شده و سازمان بدون ملاحظه با آنها برخورد خواهد کرد.
 
> کوچک شدن حجم صنعت حمل ونقل
و دوبرابر شدن نرخ بلیت‌ها‌
در عین حال آرمان بیات، کارشناس حمل و نقل هوایی با بیان این که طی یک سال اخیر حجم صنعت حمل و نقل هوایی کشور کوچکتر شده، اما نرخ‌ها نیز حداقل دوبرابر شده، اظهار داشت: از این حیث شرکت‌های هواپیمایی متحمل ضرر نمی‌شوند به خاطر اینکه ابعاد بازار کوچک شده و این سیر صعودی قیمت‌های بلیت جبران این موضوع را کرده است.
وی با تاکید بر اینکه مهم‌ترین توجیه شرکت‌های هواپیمایی برای گران کردن نرخ بلیت، افزایش هزینه‌های ارزی است، گفت: درست است که آن‌ها به سختی ارز نیمایی دریافت می‌کنند و در مواقعی نیز به جای یورو و دلار، ارز‌های دیگری می‌گیرند و هزینه تبدیل و نقل و انتقال این مبالغ زیاد می‌شود، اما باز هم با این ‌همه قیمت‌ها به هیچ وجه منطقی نیست.
بیات گفت: اگر با این هزینه‌های ارزی که شرکت‌ها هم می‌گویند نرخ بلیت را محاسبه کنیم، قیمت‌ها باید خیلی کمتر از نرخ‌های فعلی باشد، اما آقایان برای جبران زیان‌های انباشته و بدهی‌های خود که به جای مانده از قبل و مدیریت‌های غلط است، می‌خواهند این هزینه‌ها را از جیب مردم و مسافران خود در بیاورند.
این کارشناس صنعت هوانوردی اضافه کرد: همچنین آن‌ها هزینه‌هایی که در فصل کم‌تقاضا متحمل شده‌اند، این روز‌ها می‌خواهند از مسیر‌های پرتردد کسب کنند و با توجه به اینکه تابستان فصل سفر است و تقاضا برای پرواز زیاد است، شاهد نرخ‌گذاری‌های غیرکارشناسی و دل‌بخواهی در این زمینه هستیم. وی با اشاره به اینکه هزینه پرواز‌های داخلی ریالی است، اما شرکت‌های هواپیمایی نرخ بلیت را ارزی محاسبه می‌کنند، گفت: این‌کار باید برای پرواز‌های خارجی انجام شود، نه پرواز‌های داخلی، این درحالیست که ساختار شرکت‌ها نیاز به اصلاح دارد و هزینه‌زاست، اما هزینه این عدم اصلاح را در حال حاضر مردم پرداخت می‌کنند.
این کارشناس صنعت هوایی با بیان اینکه بر اساس اعلام سازمان هواپیمایی کشور هزینه یک صندلی در پرواز‌های داخلی ساعتی ۱۰ دلار است، اظهار داشت: این آمار بسیار دارای تناقض است، اول اینکه در چه سایز هواپیمایی این عدد گفته شده، هزینه در ایرباس ۳۲۰ با بوئینگ ام دی بسیار متفاوت است.بیات افزود: دوم هم اینکه در چه شرکتی، هزینه هر ساعت پرواز در شرکت ایران ایر با زاگرس خیلی متفاوت است و دست آخر نیز نرخ تسعیر ارز چه مقدار است، اینها همه ابهاماتی است که باید مسئولان به آن پاسخ دهند.
وی گفت: این که سازمان هواپیمایی کشوری بیاید اینطور آمار دهد و بعد هم بر اساس اینگونه آمارها، نرخ بلیت تعیین شود، این کار پنهان کردن حقیقت ماجرا و در اصل عوام فریبی است.
این کارشناس حمل و نقل هوایی بیان کرد: در عمل با شناورسازی نرخ بلیت هواپیما، بازار حمل و نقل هوایی رها شده و این دامنه قیمتی که انجمن شرکت‌های هواپیمایی نیز اعلام کرده بسیار بالاست و عملا خود این انجمن، دست شرکت‌ها را برای افزایش نرخ‌ها باز گذاشته است.
بیات با اشاره به اینکه به گفته مسئولان سازمان هواپیمایی کشوری، بلیت‌های چارتری در مسیر‌های پرتردد خیلی کم شده است، بیان کرد: اما در عمل پرواز چارتری اگر هم حذف شده، بلیت چارتری جایگزین شده، به عنوان مثال یک هواپیما اگر ۱۰۰ صندلی شده باشد، این تعداد بین دو نفر تقسیم می‌شود و اینگونه تبدیل به چارتر می‌شود. این کارشناس صنعت هوانوردی در پاسخ به این پرسش که الان سایت‌هایی هستند که به طور مثال بلیت تهران- کیش را ۲۵۰ هزار تومان می‌فروشند، در حالی که آژانس‌ها همین بلیت را تا ۸۰۰ هزار تومان قیمت می‌دهند، ماجرا از چه قرار است، گفت: به لحاظ زمانی‌ هر چه به موعد پرواز نزدیک می‌شویم، تقاضا برای بلیت افزایش پیدا می‌کنند و به همین خاطر است که آژانس‌ها اینقدر بلیت را گران عرضه می‌کنند.
وی راه‌حل کاهش قیمت پرواز‌ها را افزایش عرضه دانست و گفت: در حال حاضر حجم پرواز‌ها بسیار کم است و در مقابل، تقاضا برای آن بسیار بیشتر، بنابراین در چنین حالتی قیمت‌ها افزایش می‌یابد.