فضای سیاسی کشور نسبت به سال‌های گذشته در همین زمان مشابه اصلا انتخاباتی نیست به گونه‌ای که حتی از آن به عنوان خواب سنگین احزاب نام می‌برند. هر دو جریان سیاسی ریشه‌دار کشور گویی در یک بلاتکلیفی به سر می‌برند و تاکنون هیچ برنامه و استراتژی مدونی در رابطه با انتخابات ارائه نداده‌اند. اصلاح‌طلبان که در سه انتخابات اخیر موفق و پیروز میدان بوده‌اند در حال حاضر در یک فضای تقریبا سردرگم به سر می‌برند و تاکنون به یک اجماع کلی در رابطه با استراتژی و رویکرد انتخاباتی خود نرسیده‌اند. برخی از نخبگان و فعالان سیاسی بر انتخابات مشروط تاکید دارند و برخی نیز معتقدند تنها راه حیات سیاسی این جریان حضور در انتخابات است حتی اگر نتوانیم در آن سهمی داشته باشیم. در مقابل جناح اصولگرا همچنان در ابتدای راه مانده و سال‌ها است برای رسیدن به یک ائتلاف درون جناحی و طیفی تلاش می‌کنند اما موفق نشده‌اند. در این میان ظهور یک «جریان سوم» در فضای سیاسی کشور نیز مطرح است. جریان سومی که برخی از فعالان سیاسی معتقدند می‌تواند کشور را در چنین شرایطی نجات دهد و سطح مشارکت را بالا ببرد. اما کدام جریان سوم و از چه جنسی؟
به گزارش روز نو :این روزها بسیاری از تحلیلگران نسبت به تکرار تجربه احمدی‌نژاد هشدار و انذار می‌دهند. آنها می‌گویند ظهور احمدی‌نژاد جدید محتمل است اما باید تدبیر شود تا از یک چنین اتفاقی جلوگیری به عمل آید چون این اتفاق واقعا کشور را دچار عدم ثبات و تشتت در تصمیم‌گیری‌ها خواهد کرد. اما سوال اینجا است آیا واقعا محمود احمدی‌نژاد می‌تواند دوباره با آن تفکرات و عملکرد خود وارد فضای سیاسی کشور شود و آیا جامعه پذیرای تفکرات احمدی‌نژادی خواهد بود؟ چه اتفاقی در فضای سیاسی کشور و جامعه مدنی رخ داده است که فعالان و نخبگان سیاسی از ظهور چنین تفکراتی نگرانند و در رابطه با آن هشدار می‌دهند. محسن رهامی فعال سیاسی در همین رابطه با «ابتکار» گفت‌وگو کرده است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
این فعال سیاسی با بیان اینکه نمی‌شود جریان احمدی‌نژاد را یک تفکر دانست بلکه یک جریان پوپولیستی بود، می‌گوید: وقتی مردم از جریان‌های اصلی ناامید می‌شوند و آنها قادر نیستند پاسخگوی مطالبات و مشکلات کشور باشند، زمینه برای ظهور چنین افرادی با تفکرات پوپولیستی و عوام‌گرایی فراهم می‌شود. البته باید توجه داشت این امر فقط مختص کشور ما نیست و در هر جامعه و کشوری خطر پدید آمدن عوام‌گرایی در فضای سیاسی کشور وجود دارد. برای نمونه مشابه همین امر در کشور آمریکا رخ داد و بعد از پایان ریاست‌جمهوری باراک اوباما فردی با گرایشات پوپولیستی بر جایگاه ریاست‌جمهوری این کشور تکیه کرد.
این فعال سیاسی تصریح می‌کند: تفکرات بیشتر در یک فضای بی‌شکل و در نبود تحزب به وجود می‌آید. عدم توسعه احزاب قوی که بتواند مردم را در یک چارچوبی شکل بدهند موجب پدید آمدن چنین حرکت‌های بی‌شکل و ژله‌ای می‌شود. بنابراین راه‌حل برای جلوگیری از به وجود آمدن و رشد چنین افراد و تفکراتی این است که جریان‌های اصیل سیاسی فعال باشند و تحزب به معنای واقعی در کشور وجود داشته باشد. وعده‌هایی که در زمان انتخابات داده می‌شود به آن عمل شود و در کنار آن جناح‌های سیاسی پیگیر مطالبات مردمی باشند. یعنی مردم از روندهای قانونی و ریشه‌دار انقلاب مایوس نشوند.
محسن رهامی با بیان اینکه خطر ظهور و پیدایش تفکرات پوپولیستی همیشه وجود دارد، می‌گوید: آنچه که باید بدان توجه داشت این است که پوپولیست و تفکرات مربوط به آن در سردرگمی و یاس مردم ظهور پیدا می‌کند. همچنین دل‌زدگی مردم از قوانین اصولی انقلاب و نظام رشد می‌کند. در چنین شرایطی این تفکر می‌تواند توده مردم را با خود همراه کند و مانند یک طوفان مردم را به یک سمت نامعلوم ببرد. آینده‌ای که سرنوشتی نامشخص دارد و معلوم نمی‌شود که چه اتفاقاتی رخ خواهد داد، امری که ما قبلا در زمان ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد تجربه کردیم و می‌بینیم که همچنان مردم و کشور تاوان این تفکرات را پس می‌دهند. باید توجه داشت که در چنین فضایی است که فساد بیش از حد و اختلاس‌های کلان رخ می‌دهد.
وی در پاسخ به این سوال که در حال حاضر فضای کشور را برای ظهور چنین تفکری چقدر فراهم می‌بینید، می‌گوید: خطر آن زیاد نیست چرا که این اتفاق یک بار در تاریخ سیاسی کشور ما ظهور کرده است و فاصله زیادی هم از آن نگذشته است و نتیجه آن را همچنان مردم مشاهده می‌کنند. بنابراین بعید به نظر می‌رسد که در حال حاضر این تفکر امکان ظهور داشته باشد. شاید مردم از اینکه هیچ‌کدام از جریان‌های سیاسی موجود در کشور نتواسته‌اند به وعده‌های خود عمل کنند و پاسخگوی مطالبات آنها باشند، به سمت تفکر عوام‌گرایی سوق پیدا کنند، اما چون ما فاصله زیادی با این تفکر نداریم و هنوز تبعات و حاصل آن را داریم مشاهده می‌کنیم، بعید می‌دانم فعلا چنین گرایشی دوباره بتواند مردم را به سمت خود بکشاند. هر‌چند جریان‌های سیاسی باید خیلی جدی به آن فکر کنند و فضای سیاسی کشور را ارزیابی کنند تا دوباره شاهد ظهور تفکرات پوپولیستی نباشیم.
محسن رهامی همچنین در پاسخ به این سوال که با توجه به مشکلات اقتصادی و به‌خصوص معیشتی مردم طی سال‌های اخیر چقدر احتمال دارد دوباره به سمت تفکراتی از نوع احمدی‌نژاد سوق پیدا کنند، می‌گوید: انتخابات اقتضایی است و در زمان خودش باید ارزیابی شود. ما نمی‌توانیم بگوییم که در آینده چه تحولاتی روی می‌دهد. فاکتورهای تاثیرگذار مهمی در این رابطه وجود دارد. آیا دولت در این 2 سال باقی مانده می‌تواند به بخشی از وعده‌های خودش عمل کند؟ آیا موفق می‌شود دوباره برجام را احیا کند؟ همه اینها در انتخابات آینده نقش تاثیرگذاری خواهند داشت. به نظر من اگر دولت در این مدت باقی مانده بتواند به بخشی از وعده‌های خود عمل کند زمینه ظهور چنین تفکراتی فراهم نخواهد بود و مردم به آن سمت حرکت نمی‌کنند.
این فعال سیاسی در ادامه تصریح می‌کند: انتخابات مجلس نیز می‌تواند در این امر دخیل باشد و درواقع می‌تواند محکی باشد برای پوپولیست‌ها و عوام‌گرایان. یعنی اگر نمایندگانی از این دست وارد مجلس شوند مشخص می‌شود که زمینه ظهور آن فراهم شده است و می‌توان ارزیابی جدی‌تری صورت گیرد.
وی می‌افزاید: درواقع مردم از روی حساب و کتابی که ما می‌سنجیم رای نمی‌دهند، گاهی می‌بینیم با یک مصاحبه رای مردم عوض می‌شود و با رفتاری به ظاهر مردم‌گرایانه و طرفدار محرومیت، مردم را به سمت خود می‌کشانند. بنابراین شعارهای عوام‌گرایانه تاثیرگذار است و نمی‌شود از آن غفلت کرد.