چند مقام بلند پایه اتحادیه اروپا از موافقت فرانسه، ایتالیا و دانمارک از طرح تشکیل ناوگان اروپایی برای تامین امنیت کشتیرانی در خلیج فارس و تنگه هرمز خبر دادند. البته از قرار معلوم این طرح، طرح جرمیهانت،
وزیر خارجه بریتانیاست. آنها درباره این طرح گفته اند
که این طرح برای تضمین آزادی دریانوردی است و ارتباطی با برنامه «فشار حداکثری» آمریکا به ایران ندارد.
به گزارش روز نو :بریتانیا پیشنهاد داده استتا در این طرح علاوه بر کشتیهای جنگی، جنگندهها نیز حضور داشته باشند. بر اساس این گزارش فرانسه، ایتالیا و اسپانیا کشورهایی خواهند بود که در بخش پشتیبانی هوایی شرکت خواهند کرد .این در حالی است کههایکو ماس، وزیر خارجه آلمان درباره امنیت خلیج فارس باهانت تماسهای متعددی داشته است و درباره راههای تامیت امنیت تنگه هرمز گفتوگو کرده است. اینها نشان میدهد که برلین نیز آماده همکاری برای آنچه که حفظ امنیت خلیج فارس خوانده میشود است. در میان این کشورها از هلند نیز به عنوان کشورهای موافق ناوگان دریایی یاد میشود.
بدیهی است که تهران نسبت به این موضوع واکنش نشان دهد و نیروهای فرامنطقه ای خلیج فارس را برنتابد تا حدی که ظریف در توئیتی که ظاهرا بی ارتباط با تشکیل این ائتلاف ناوگان دریایی نیست نوشته است : ایران در پی تحریک و رویارویی نیست. اما ما ۱۵۰۰ مایل ساحل در خلیج فارس داریم و اینها آبهای ما است و از آنها حفاظت خواهیم کرد.
بیتردید این ائتلاف را نمیتوان بی معنا تعبیر کرد به ویژه آنکه این اتفاق بعد از ماجرای توقیف کشتی انگلیسی صورت گرفته است.
اما توقیف کشتی انگلیسی همه ماجرا برای تشکیل این ائتلاف نیست، ماجرای تشکیل ائتلاف اروپایی در حالی مطرح میشود که چند روز قبلتر، خبر ارائه طرح ضدایرانی آمریکا مبنی بر ایجاد یک ائتلاف برای برقراری امنیت در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز، را نیز روی خبرگزاریها شاهد بودیم. ائتلافی که بنا بود کشورهای منطقه نیز به آن بپیوندند، بسیاری از کارشناسان از این ائتلاف آمریکایی با عنوان زنگ خطری برای افزایش تنشها در خلیج فارس یاد میکردند. موضوع ائتلاف آمریکایی را نخستین بار یک ژنرال ارتش آمریکا مطرح و ایران با آن طرح به شدت مخالفت کرد. اکنون اما پرسش اینجاست که آیا اروپا نیز به دنبال طرحی مشابه با تشکیل آن ائتلاف است
و اساسا این ائتلافها در چنین برهه ای چه نتیجه ای
را به همراه خواهد داشت؟
> در امتداد ائتلاف آمریکایی
صباح زنگنه کارشناس مسائل بین المللی با بیان اینکه این ائتلافها مصلحتی است و معمولا با اهداف خاصی تشکیل میشود به آفتاب یزد میگوید: «هدف اصلی فشار وارد کردن به ایران است. متاسفانه این کشورها به جای یافتن راه حل مشکل به سمت پیچیدهتر کردن مشکلات میروند. مشکل خیلی ساده و واضح است و آن اقدام آمریکا در تحریم فروش نفت ایران است. کشورهای اروپایی امکانات یا قدرتی که دارند را باید علیه ترامپ به کار ببرند که اوضاع منطقه، خلیج فارس و حتی اروپا را به هم ریخته است.»
وی ادامه میدهد: «این نوع اقدامات صرفا اقدامات تحریک آمیز و افزایش دهنده تنش خواهد بود. طبیعی است ایران که نصف مسیر خلیج فارس را در اختیار و تنگه هرمز را در ید دارد از وجود این امکانات وسیع دریایی صرفنظر نخواهد کرد.»
وی ادامه میدهد: «تغییردادن مسیرهای رفت و آمد کشتیها یک امر ساده نیست، آنها در برابر شرایط خاص جفرافیایی و پستی بلندیها مسائل گوناگون قرار دارند، با تصمیمگیریهای عجولانه اروپا تنها رفت و آمد این کشتیها مشکل تر و دشوارتر خواهد شد. به نظر میآید این کشورها از چنین راه حلیهایی که عملیاتی نیست و بسیار پرهزینه است به جایی نمیرسند. بهتر است که به فکر راه حل مشکل اصلی باشند و با ترامپ و آمریکا چالش کنند تا مشکل اصلی را به نحو متمدنانه ای حل کنند و از یک جنگ به جنگ دیگری وارد نشوند.»
وی درباره اینکه آیا ائتلاف اروپایی را هم در همان خط ائتلاف آمریکایی در خلیج فارس باید دانست؟ میگوید: «همین طور است. البته ترامپ به دنبال دوشیدن همه این کشورها چه عربی ، چه اروپایی، چه ژاپن و چه کره جنوبی است. حجم تردد نفتکشها از این منطقه نسبت به سایر تنگهها و مناطق عبور جغرافیایی جهان شصت درصد است.»
> در حد شعار باقی خواهد ماند
جعفر قناد باشی کارشناس مسائل بین المللی نیز در این باره به آفتاب یزد میگوید: «به نظر میرسد آنچه که در حال حاضر در قالب ائتلاف صورت میگیرد بازهم در حد یک شعار باقی خواهد ماند این همراهی که کشورهایی دیگر با انگلیس دراین ائتلاف کردند به نوعی همگرایی که در اتحادیه اروپا وجود دارد برمیگردد. به هر حال درمورد این مسائل که همکاریهای تبلیغاتی محسوب میشود کشورهای اروپایی پشت یکدیگر قرار میگیرند. طبیعی است کشورهایی که حتی یک پارلمان مشترک دارند،این کارهای تبلیغاتی را بکنند اما این ائتلاف هیچ ارزش سیاسی ندارد.»
وی در مورد این که چه قدر این ائتلاف جنبه عملیاتی خواهد داشت میگوید: «حتی اروپاییها وقتی در عضویت ناتو هم هستند ، در عمل حتی با آمریکا نیز در افغانستان و ... همکاری نمیکنند. بنابراین آنچه معلوم است اینکه این اقدام ائتلافی هم بیشتر یک اقدام تبلیغاتی و غیرعملی است.»
قنادباشی ادامه میدهد: «این ائتلاف البته پوششی برای ادامه خصومت با ایران و همسویی با آمریکاست.»
وی در مورد اینکه واکنش ایران نسبت به این ائتلاف باید چه باشد میگوید: «طبیعتا ایران هم باید مسیر جنگ روانی را از جهتی دیگر ادامه دهد و به کمکاریهای اروپا در جریان برجام اشاره کند و اینکه ای کاش در آن قضیه چنین ائتلافهایی تشکیل شود.»
قنادباشی میگوید: «اگر این ائتلاف به دلیل توقیف کشتی انگلیسی توسط ایران شکل گرفته باشد باید آن را حمایت اروپا از یک دزدی دریایی دانست .چرا که ایران معتقد است که آنچه در باره کشتی انگلیسی رخ داد، یک دزدی دریایی توسط این کشتی محسوب میشود و ایران مانع از این موضوع شده است.» وی افزود: «بهتر است کشورهای اروپایی برای تغییر بهتر چهره اروپا تشکیل ائتلاف بدهند. کشورهایی که باید کار نظارت انجام دهند و حتی ایران را در خلیج فارس تحسین کنند اما میبینیم اکنون از یک کشتی که چراغ خاموش در دریا حرکت میکند تخلف انجام داده و معلوم است که از سوی ایران توقیف باید بشود ، حمایت میکنند.»
> تشکیل جلسه امروز
همه اینها در حالی است که یک شبکه خبری انگلیسی از برگزاری جلسه امروز نمایندگان نظامیآمریکا، انگلیس و برخی کشورهای دیگر در ستاد سنتکام واقع در «تامپا» و در زمینه آخرین تحولات خلیج فارس و طرح تشکیل ائتلاف دریایی خبر داد.
آنطور که وبگاه شبکه خبری «اسکای نیوز» در این زمینه نوشت، هدف از برگزاری این نشست تشکیل همان ائتلاف دریایی در خلیج فارس است. به گفته دو مقام مطلع انگلیسی، این نشست بخشی از اقدام آمریکا در ایجاد ائتلاف دریایی برای همراهی نفتکشها در تنگه هرمز و دیگر مسیرهای دریایی مهم در خاورمیانه و همچنین افزایش نظارت است.
بر اساس این گزارش، کشورهای شرکت کننده در این نشست احتمالا در زمینه نوع کشتیهای جنگی، هواپیماهای تجسسی و تعداد پرسنلی اعزامیپیشنهادهای خود را ارائه میدهند.
آن طور که فارس در این باره مینویسد یک مقام مطلع انگلیسی در این زمینه به اسکای نیوز گفت: هنوز هیچکس نمیداند که یک ائتلاف دریایی اروپایی چگونه میتواند شکل بگیرد. مگر آن که امروز به ریاست آمریکا، آنها در زمینه توانایی کافی برای تشکیل نیرو و ارائه آن به اتحادیه اروپا برای فرماندهی و هماهنگی مذاکره کنند. اما چرا آنها این کار را میکنند؟ آیا برای اینکه فضای دیپلماتیک برای آمریکا جهت ادامه دادن به ادبیاتش علیه ایران، تداوم یابد؟
موضوعی که نشان میدهد ائتلاف اروپایی تنها بخشی از همان ائتلاف آمریکایی است.