سرفه یک عمل عمدی یا غیرعمدی بوده که به واسطه خارج کردن ذرات، میکروب‌ها، مواد تحریک‌زا، مایعات و مخاط باعث باز شدن راه تنفس می‌شود؛ سرفه را می‌توان خروج سریع هوا از ریه‌ها هم دانست. همانطور که گفته شد، سرفه‌ها می‌توانند به صورت عمدی یا به عنوان بخشی از یک رفلاکس ایجاد شوند، با این که سرفه می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشد، اما در اغلب موارد، بدون نیاز به مراقبت‌های پزشکی بهبود می‌یابد. در این مقاله قصد داریم اطلاعات کاملی از دلایل سرفه و روش های درمان آن، ارائه دهیم. بد نیست اطلاعات کوتاه زیر را هم در رابطه با این مشکل بدانید، از جمله:

میکروب‌ها از سرفه برای گسترش به سایر نقاط بدن استفاده می‌کنند.

دلایل بسیار زیادی برای ایجاد این مشکل وجود دارد.

برخی سرفه‌ها در شب رخ می‌دهند.

در صورتی که تشخیص علت سرفه دشوار باشد، ممکن است اشعه ایکس قفسه سینه انجام شود.

اکثر سرفه‌ها با درمان خانگی بهبود خواهند یافت.

سرفه چیست؟

در صورتی که بخواهیم مراحل ایجاد این مشکل را توضیح دهیم، می‌توان آن را به سه بخش تقسیم کرد، از جمله:

نفس کشیدن

افزایش فشار در گلو و ریه‌ها به همراه مسدود شدن تارهای صوتی

انتشار انفجاری هوا به هنگام باز شدن تارهای صوتی

سرفه می‌تواند نشانه‌ای از بیماری باشد؛ بسیاری از سرفه‌ها ناشی از بیماری‌ های عفونی همانند سرماخوردگی هستند، اما دلایل  غیرعفونی هم می‌توانند منجر به ایجاد این وضعیت شوند. در ادامه به معرفی برخی دلایل احتمالی این شرایط خواهیم پرداخت.

علل ایجاد سرفه حاد (کوتاه مدت)

در اکثر موارد، عفونت ایجادشده در دستگاه تنفسی فوقانی می‌تواند بر روی گلو تاثیرگذار باشد؛ این وضعیت به عنوان URTI یا URI (عفونت دستگاه تنفسی فوقانی) شناخته شده و موارد زیر هم نمونه‌هایی از آن به شمار می‌روند:

آنفولانزا

سرماخوردگی

لارنژیت

در صورتی که علت ایجاد سرفه LRTI یا عفونت دستگاه تنفسی، تحتانی باشد، ریه‌ها آلوده شده و مسیرهای هوایی از کار خواهند افتاد؛ نمونه‌های این حالت هم شامل موارد زیر می‌شوند:

برونشیت

ذات الریه

توجه داشته باشید که سرفه حاد می‌تواند ناشی از تب یونجه باشد.

علل ایجاد سرفه مزمن (طولانی مدت)

یکی دیگر از انواع سرفه را می‌توان سرفه مزمن معرفی کرد که ممکن است دلایل زیر در ایجاد آن نقش داشته باشند:

سیگار کشیدن

وجود خلط در گلو از پشت بینی

بیماری ریفلاکس گوارشی

آسم

مصرف داروهایی همانند ACE

معمولا ایجاد سرفه مزمن در کودکان به دلیل آسم است، اما ممکن است به علت شرایطی همانند خلط یا بیماری ریفلاکس گوارشی هم ایجاد شود. رایج‌ترین علت سرفه مزمن در بزرگسالان می‌تواند سل، عفونت‌های قارچی ریه و سرطان ریه باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که این مشکل تا 3 هفته ادامه داشته باشد و در طول این مدت بهبود پیدا نکند، باید به پزشک مراجعه کرد. در اکثر موارد، وجود سرفه نشانه‌ای از یک بیماری جدی نیست، اما سرفه طولانی مدت در موارد نادر ممکن است به شرایطی همانند سرطان ریه و نارسایی قلبی مربوط باشد. برخی عواملی که می‌توانند باعث حساسیت موضوع شوند و نیاز به مراجعه پزشک داشته باشند، عبارتند از:

داشتن تداوم و بدتر شدن این مشکل به مرور زمان

وجود التهاب یا توده در ناحیه گردن

کاهش وزن

سرفه شدید

دشواری به هنگام بلعیدن

تغییر دائمی در صدا

سرفه خونی

دشواری در تنفس

درد قفسه سینه

برخی تب‌های طولانی مدت

روش‌های تشخیص

در صورتی که وجود بیماری سرماخوردگی یا آنفلوآنزا توسط پزشکان تشخیص داده شود، استراحت کردن، نوشیدن مایعات زیاد و سپری کردن یک دوره مشخص به بیمار توصیه خواهد شد. در اکثر موارد، این سرفه‌ها پس از گذشت یک الی دو هفته بهبود خواهند یافت. در صورتی که سرفه‌ ناشی از عفونت ویروسی باشد و بیش از چند هفته ادامه پیدا کند، احتمالا به مراقبت پزشکی نیاز خواهد داشت.

ممکن است پزشکان برای تشخیص دقیق مشکل، آزمایش‌هایی همانند اشعه ایکس قفسه سینه یا یک نمونه از خلط را به منظور تجزیه و تحلیل برای تعیین علت عفونت به آزمایشگاه ارسال کنند. همچنین امکان دارد برای تعیین مسدود شدن راه‌های هوایی بیمار از او بخواهند تا از یک لوله متصل به دستگاه نفس بکشد؛ این آزمایش، اسپیرومتری نامیده می‌شود و در تشخیص بیماری آسم یا آمفیزم کاربرد دارد. در صورتی که بیماری آسم توسط پزشکان تشخیص داده شود، قطعا داروهای مرتبط با آسم را تجویز خواهند کرد. این احتمال وجود دارد که بیماران توسط پزشکان به یک متخصص ریه یا گوش، حلق و بینی ارجاع داده شوند.

روش های درمان سرفه

بهترین راه برای درمان سرفه ناشی از عفونت ویروسی را می‌توان دفاع و مقابله سیستم ایمنی بدن دانست. در حالت کلی، سرفه‌ها بدون نیاز به درمان بهبود خواهند یافت. در صورتی که علت بروز سرفه در افراد، استفاده از مهارکننده‌های ACE باشد، پزشکان ممکن است مصرف آن توسط بیمار را قطع کنند. معمولا کدئین، دکسترومتورفان و سایر سرکوب‌کننده‌ها برای درمان این مشکل استفاده می‌شوند، اما با این حال، هنوز هم تحقیقات زیادی در زمینه داروهای مرتبط با این مشکل و میزان کاهش علائم آن وجود دارد.

درمان‌های خانگی

بر اساس اعلام سازمان سلامت ملی (NHS) در بریتانیا، تاثیر عسل و لیمو بر روی سرفه به مراتب بهتر از داروهایی‌ست که در داروخانه‌ها وجود دارند؛ به طور کلی این روش‌های درمانی به منظور بهبودی و کاهش علائم بیمار مورد استفاده قرار خواهند گرفت و طول دوره آن را کاهش نمی‌دهند.

عسل

یکی از محصولات طبیعی که باعث آرامش گلو می‌شود، عسل بوده و می‌تواند موجب کاهش تحریک و سرفه در افراد شود. برخی داروها می‌توانند در کاهش علائمی همانند تب یا گرفتگی بینی موثر باشند، اما با این حال، شواهد معتبری وجود ندارند که این داروها در بهبود سرفه‌های طولانی مدت هم موثر هستند. قبل از آن که داروهای OTC را جهت مصرف به کودکان بدهید، حتما با پزشک مشورت کنید، زیرا برخی مواد تشکیل‌دهنده این داروها همانند کدئین، می‌توانند برای کودکان خطرناک باشند. هیچ شواهدی مبنی بر تاثیر این داروها بر روی کودکان وجود ندارد و به دلیل داشتن عوارض جانبی، واقعا می‌توانند خطرآفرین باشند.

مهار کننده‌های سرفه

فولکودین، دکسترومتورفان و آنتی هیستامین‌ها نمونه‌هایی از مهار کننده‌های سرفه هستند؛ آن‌ها می‌توانند باعث بهبود سرفه شوند و معمولا برای سرفه‌های خشک تجویز می‌شوند.

اکسپکتورانت

این دارو در رفع خلط و سایر مواد از نای، نایژه و ریه‌ها موثر است؛ گایافنزین نمونه‌ای از این دارو بوده که خلط آور بوده و منجر به باز شدن مسیرهای هوایی می‌شود.

جمع‌بندی

سرفه‌ها می‌توانند آزاردهنده و ناراحت کننده باشند، اما در اغلب موارد بدون نیاز به دارو بهبود خواهند یافت، اما با این حال، در صورتی که سرفه به مرور زمان بدتر شود و تداوم داشته باشد، باید به پزشک مراجعه کرد.