چرا ایران ممکن است از برجام خارج شود؟ | روزنو

Roozno | پایگاه خبری تحلیلی روزنو

به روز شده در: ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ - ۱۹:۱۱
کد خبر: ۳۷۰۳۳۴
تاریخ انتشار: ۱۳:۰۰ - ۲۲ ارديبهشت ۱۳۹۸
عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران به صراحت اعلام کرده "در دستور کار ایران "قرار گرفته است.
عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران به صراحت اعلام کرده "در دستور کار ایران "قرار گرفته است.
 
به گزارش روز نو ؛، جلیل بیات - چهارشنبه گذشته، ایران با توجه به نقض برجام از سوی امریکا و عدم انتفاع از مزایای (اقتصادی) برجام و انفعال سایر اعضای توافق، برخی تعهدات خود ذیل این توافق را تعلیق کرد.
 
ایران همچنین مهلت 60 روزه ای به سایر اعضای توافق داد که به جبران ضررهای ناشی از خروج امریکا از برجام بپردازند، در غیر این صورت برخی دیگر از تعهدات خود را نیز تعلیق خواهد کرد و این روند ادامه یافته تا به خروج کامل ایران از برجام بیانجامد؛ موضوعی که عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران به صراحت اعلام کرده "در دستور کار ایران "قرار گرفته است.
 
اینکه برجام بعد از اقدامات دونالد ترامپ از لحاظ اقتصادی به توافقی بی خاصیت برای ایران تبدیل شد شکی نیست. اما اولا برجام صرفا یک توافق اقتصادی نبود و جنبه های سیاسی و امنیتی آن برای ایران بسیار مهمتر بود و دوم اینکه خروج ایران از برجام نه تنها شرایط بهتری برای این کشور رقم نمی زند، بلکه فشارهای اقتصادی و امنیتی را افزایش هم خواهد داد. بنابراین مسوولان ایران با علم به این موضوع قطعا به دنبال افزایش تنش ها و پیچیده کردن موضوع نیستند.
 
شرح عکس: نیروگاه اتمی بوشهر - ایسنا
 
چرا ایران ممکن است از برجام خارج شود؟
 
 
پس چرا ایران چنین تصمیمی گرفت؟
 
تحریم های شدید و بی سابقه اقتصادی دولت ترامپ شرایط سختی به ایران تحمیل کرده است. اگرچه در دوره قبل نیز دولت اوباما تحریم های شدیدی علیه ایران وضع کرده بود، اما با تحریم های کنونی دو تفاوت عمده داشت. اول آنکه اوباما حدی از تنفس را برای ایران نگاه داشته بود و صرفا به تضعیف ایران پرداخت. اما ترامپ هیچ فرجه ای برای ایران قائل نیست و با تصمیم به صفر کردن صادرات نفت ایران به دنبال مرگ و نه تضعیف ایران است. دوم آنکه تیم سیاست خارجی و امنیتی اوباما از یک عقلانیتی برخوردار بودند که مانع از برخورد نظامی (اتفاقی یا غیراتفاقی) میان امریکا و ایران می شد؛ در حالی که در دولت ترامپ اتفاقا تلاش ها در راستای شکل دادن به چنین برخوردی است.
 
لذا در چنین شرایطی که احتمال بروز نارضایتی های عمومی در داخل و امکان برخورد نظامی اتفاقی در خارج وجود دارد و از سوی دیگر برجام نیز کارکردهای اقتصادی خود را از دست داده و اتحادیه اروپا به طور خاص و نظام بین الملل به طور عام در مقابل سیاست های ترامپ واکنشی نشان نمی دهند، ایران به این نتیجه رسیده است که باید سیاست جدیدی را در پیش گیرد.
 
طبق این سیاست ایران قصد دارد در مرحله نخست با تهدید به خروج از برجام و از سر گیری برنامه هسته ای با قدرت بیشتر از قبل (و شاید غنی سازی بالاتر از 20 درصد)، سایر اعضای این توافق و به خصوص اتحادیه اروپا را وا دارد که قاطعیت بیشتری از خود در برابر اقدامات امریکا نشان داده و خواسته های ایران را اجابت کنند. اگر این اتفاق بیافتد و ایران از مزایای اقتصادی برجام منتفع شود، احتمالا این سیاست در همین مرحله متوقف خواهد شد. اما احتمال دومی هم وجود دارد.
 
اگر تهدیدات و اقدامات ایران به جایی نرسد و شرایط به همین منوال یک سال گذشته پیش رود، آنگاه ممکن است ایران وارد مرحله دوم سیاست خود شود. در این مرحله ایران از برجام (و شاید حتی ان پی تی) خارج شده و غنی سازی را با شدت و حدت بیشتری انجام می دهد. در مقابل قطعنامه های شورای امنیت و تحریم های بین المللی هم بازگشته و وضعیت مشابه سال های 90 تا 92 خواهد شد. در این شرایط احتمالا ایران برای مذاکره با همه طرف ها (از جمله امریکا) اعلام آمادگی خواهد کرد.
 
از این جهت می توان گفت ایران برجام را قربانی مذاکرات جدید خواهد کرد. به عبارت دیگر ایران اکنون به این نتیجه رسیده است که اگر بخواهد شرایط سخت کنونی را تغییر دهد و در عین حال پرستیژ خود را در صحنه بین المللی حفظ کند و برای مذاکرات آتی هم دستش پُر باشد، باید ساختمانی (برجام) را خراب کند، تا ساختمان جدیدی را ایجاد نماید. در واقع سیاست جدید ایران از این منطق پیروی می کند که برای ایجاد نظم جدید، باید نظم قدیم (که برخی کارکردهای خود را هم از دست داده) از بین برود. سفر ظریف به نیویورک و طرح تبادل زندانیان هم در همین راستا صورت گرفت تا استارت این مذاکرات کلید بخورد، هرچند با واکنش سرد امریکا روبرو شد.
 
یکی از انتقادات ترامپ و تیم او به اوباما این بود که با توافق برجام، ایران را که در گوشه رینگ گیر کرده بود دوباره احیا کرد. امریکا می داند ایران اکنون نیز تحت فشار است. حال باید دید ترامپ چه تصمیمی خواهد گرفت؟ آیا او با توجه به انتخابات ریاست جمهوری 2020 فورا پیشنهاد مذاکره را می پذیرد تا با توافقی (حتی شبیه برجام) بتواند در تبلیغات انتخاباتی از آن بهره ببرد؟ یا آنقدر فشار می آورد و صبر می کند که ایران یا تمام خواسته های او را بپذیرد یا شاهد اتفاقات بدتری باشد.
پژوهشگر روابط بین الملل
برچسب ها: ایران ، برجام
نظر شما
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
نام:
ایمیل:
* نظر:
ویژه روز
عکس روز
خبر های روز