پنجشنبه گذشته وزرای امورخارجه آلمان، فرانسه و انگلیس از راه‌اندازی سازوکاری که ماه‌ها پیش وعده آن را داده بودند تحت عنوان INSTEX خبر دادند. INSTEX به معنای «ابزاری برای حمایت از تبادلات تجاری» است. با توجه به این سازوکار همان‌طور که این سه کشور اروپایی مطرح کردند کالاهای وارداتی که شامل اقلام دارویی و غذایی به ایران وارد خواهد شد. سه کشور اروپایی از ایران درخواست کردند که برای دستیابی به INSTEX باید وارد FATF شود. در این میان برخی از رسانه‌‌های مخالف این موضوع مانند همیشه دست به مخالفت زده و حتی این موضوع را به خرید و فروش نفت در ایران مرتبط دانستند. در راستای شفاف‌سازی این موضوع گفت‌وگویی با محسن مهرعلیزاده، عضو اتاق بازرگانی ایران و معاون رئیس‌جمهور در دولت اصلاحات داشته که می‌خوانید.
 
به گزارش روز نو :تا چه اندازه موضوع ارتباط خرید و فروش نفت به INSTEX ارتباط دارد؟
 
INSTEX ارتباطی به خرید نفت از ایران ندارد. این ‌سازوکار مالی در حقیقت سازوکاری است که حتی فروش نفت و فروش هر کالای دیگر را توسط صادرکنندگان ایرانی به بازار اروپا و برعکس از صادرکنندگان اروپایی به بازار ایران را بدون آنکه نیازی به انتقال وجه و یا حواله یورو و دلار باشد، بین دو بانک در کشورها ایجاد می‌کند. درحقیقت نقش، نقش ارتباط دو شرکتی است که با یکدیگر ایجاد می‌کنند و بدون اینکه هیچ پولی رد و بدل شود تا روابط مالی را که سیستم ارزی بین‌المللی آمریکا آن را ایجاد کرده دور بزنند.
 
با توجه به شرایط کشور INSTEX تا چه اندازه برای کشور مفید است؟
 
اهمیت این کار آن است که راه تبادلات بین بانکی که با توجه به تحریم‌های آمریکا بسته شده بود باز شود. نکته دیگر آن است که اروپا باید بداند که INSTEX تنها به نفع ایران نیست و به نفع اروپا هم هست. ایران با توجه به قرار گرفتن در شرایط تحریم از INSTEX سود خواهد برد، اما باید دانست که اروپا هم از این موضوع به دنبال منافع خود است.
 
چه منافعی برای اروپا خواهد داشت؟
 
منفعت بسیار کوچکش آن است که اروپا بازارهایش را در ایران از دست نمی‌دهد و خرید و فروشش ادامه خواهد داشت، اما منفعت اصلی و بزرگتر اروپا در این میان باید گفت که اروپا دنبال فرصتی بود تا روزی بتواند احساس استقلال در زمینه‌های اقتصادی و سیاسی از آمریکا داشته باشد. واقعیت آن است که پس از جنگ جهانی دوم به نحوی تمام مسائل اروپا تحت تاثیر آمریکا قرار گرفت و تئوری ایجاد اتحادیه اروپا که حدود سه دهه گذشته کلید خورد، در واقع کل اروپا در مقابل آمریکا قصد داشت تا استقلال داشته باشد و اروپا از این فرصت استفاده کرد تا به یک فرصت تاریخی دست یابد. اروپا با وجود فردی مانند ترامپ و خروج آمریکا از برجام فرصتی پیدا کرد که وجهه بین‌المللی برای خود ایجاد کند که همچنان پای تعهدات بین‌المللی هستم و ایستاده‌ام و می‌ایستم. با تمام محافظه‌کاری‌هایی که اروپاییان دارند این کار با کمترین ضرر به اروپا مقدمه را ایجاد کرد تا بتواند به یک استقلال اقتصادی دست یابد. این موضوع کار عاقلانه‌ای بود که انجام شد و امیدواریم که فعال شود و کار خود را انجام دهد.
 
رابطه INSTEX و FATF در چیست؟
 
درباره ارتباط INSTEX با FATF دقیق گفته نشده که این موضوعات چگونه به یکدیگر منوط شده است، چرا که اصولا به یکدیگر منوط نیست ولی کار کردن در فضای بین‌المللی برای هر کشوری از جمله کشور ما مستلزم آن است تا قواعد و قوانین بین‌المللی را به اندازه‌ای که به منافع ملی کشور ضرر وارد نشود‌، بپذیریم. به هر حال قواعدی به صورت کلی وجود دارد و به هیچ وجه در هیچ صورتی برای کشورهایی که مانند کشورهای ایران قصد سالم کار کردن را دارند ضرر نخواهد زد. نباید تلاش چندین ماهه تحت عنوان FATF یا INSTEX را نادیده گرفت و بر سر راهشان موانعی قرار داد.
 
مخالفت‌ها با برجام، FATF و حال INSTEX همیشه وجود داشته است. دلیل مخالفت‌های تند با این گونه موضوعات را در چه چیزی می‌بینید؟