استانی شدن انتخابات روندهای مشارکت را افزایش میدهد وقتی انتخابات استانی باشد نمایندگان راهیافته به مجلس، ناگزیر هستند رفتار و گفتار خود را در راستای برنامههای حزبی تنظیم کنند
به گزارش روز نو : طرح اصلاح قانون انتخابات مجلس با محوریت استانی شدن هفته گذشته با رأی 186 نماینده برای بررسی بیشتر به کمیسیون شورا و امور داخلی ارجاع داده شد. قرار است این طرح با جرحوتعدیل در جزئیات به صحن علنی بیاید. این طرح واکنشهای زیادی شامل موافق و مخالف دارد. بیشتر کنشگران ایرانی بر این عقیدهاند که استانی شدن انتخابات زمینه ورود چهرههای ملی به مجلس را فراهم خواهد کرد.
* در انتخابات استانی، نامزدها برای پیروزی در انتخابات، ناگزیر از فعالیت در چارچوب احزاب هستند * استانی شدن انتخابات، رقابتهای انتخاباتی و کنشهای سیاسی را برنامه محور و منسجمتر کرده و کارآمدی مجلس را افزایش خواهد داد
پیشینه
دغدغه احیای شأن و ارتقای کارکردهای مجلس، از مجلس چهارم تاکنون نمایندگان را به ارائه طرحهایی برای تغییر ساختار انتخابات در حوزههای انتخابیه مجلس واداشته و طرحهایی در ادوار مختلف ارائهشده است. در مجلس چهار نظریه استصوابی که مغایر روح حاکم بر اصل 99 قانون اساسی است به قانون تبدیل شد. طرح استانی شدن انتخابات در مجلس هفتم و نهم مطرح شد، موجب شد که این بار مجلس دهم به موضوع ورود پیدا کند. پروانه مافی، عضو هیئترئیسه کمیسیون شوراها در این دوره سعی کرد ایراداتی که در طرحهای قبلی وجود داشته را برطرف کرده و خوشبختانه طرح آمادهشده هم در کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها و هم در صحن علنی مجلس رأی آورد؛ به همین دلیل برای اصلاح جزئیاتی به کمیسیون بازگشت که در آینده نزدیک، طرح با اصلاحاتی به صحن مجلس خواهد آمد.ایجاد تبعیض میان نامزدها، کاهش مشارکت، افزایش هزینههای انتخابات و.. از ایراداتی است که به این طرح وارد میشود. در برابر موافقان تقویت تحزب، توانمندی مجلس و ... دلایلی است که برای حمایت از آن مطرح میکنند.
مخالفان
از دید این گروه، با استانی شدن انتخابات، نمایندگان بومی و کمتر شناختهشده محلی در رقابت با چهرههای شناختهشده استانی، فارغ از بحث کارآمدی و توانمندی، رقابت را واگذار خواهند کرد. این مسئله حتی پای باندهای قدرت و ثروت را به رقابتهای انتخاباتی باز خواهد کرد و با تشدید لابیگریهای سیاسی، کارکردهای مجلس را مختل خواهد کرد.
منتقدان همچنین تعریف نشدن سازوکاری مؤثر برای ضایع نشدن حقوق اقلیتهای مذهبی و قومی در این شیوه انتخاباتی را دلیلی برای مخالفت خود معرفی میکنند. از دید آنها استانی شدن انتخابات موجب میشود اقلیتها از حق برخورداری از نماینده در خانه ملت بیبهره بمانند. این مسئله در بلندمدت به احساس تعلق، انسجام و وحدت ملی آسیب خواهد زد.همچنین این عده معتقدند نمایندگانی که از سطح شهرستانها و روستاها انتخاب میشوند، به خاطر ارتباط با مردم حوزه انتخابیه خود، میتوانند بهطور مؤثرتری روزنه ارتباطی میان مردم و حاکمیت را باز نگهدارند.کاهش سطح مشارکت سیاسی، از دیگر پیامدهای منفی است که برای این طرح مطرح شده است.
موافقان چه میگویند؟
موافقان تجمیع حوزههای انتخاباتی، با رویکردی کلانتر از طرح استانی شدن انتخابات حمایت میکنند. این گروه بر این باورند که مشکلات کنونی مردم محصول ناکارآمدیهای امروز است که نمونهای از آن را میتوان در «نگاه خرد» و «غیر ملی» نمایندگان مجلس جستجو کرد.موافقان دغدغه «کارآمدتر شدن» مجلس را دلیلی برای حمایت خود از استانی شدن انتخابات معرفی میکنند. از دید این افراد، غلبه «بخشی نگری» در نظر نمایندگان مجلس، اکنون وظیفه نمایندگی را به تلاش برای جلب اعتبار و اجرای پروژههای محلی و مجلس را به کانونی برای رقابتهای محلی تقلیل داده است. این در حالی است که وظایف اینچنینی، نه بر عهده مجلس ملی، بلکه بر عهده شوراهای شهر و روستا است که متأسفانه از کار ویژههای خود بازماندهاند.
حرکت نماینده در چارچوب برنامه
استانی شدن انتخابات، به تقویت تحزب منجر میشود. در انتخابات استانی، نامزدها برای پیروزی در انتخابات، ناگزیر از فعالیت در چارچوب احزاب هستند. وقتی انتخابات استانی باشد نمایندگان راهیافته به مجلس، ناگزیر هستند رفتار و گفتار خود را در راستای برنامههای حزبی تنظیم کنند. بهاینترتیب استانی شدن انتخابات، رقابتهای انتخاباتی و کنشهای سیاسی را برنامه محور و منسجمتر کرده و کارآمدی مجلس را افزایش خواهد داد. این مسئله از دید ناظران نهتنها به کاهش مشارکت نخواهد انجامید، بلکه به افزایش حضور مردم در روندهای سیاسی جامعه از طریق سازوکارهای حزبی و جامعه مدنی منجر خواهد شد.
تقویت احزاب
به عبارتی این افراد استانی شدن انتخابات را موجب تقویت تحزب، مردمسالاری و دموکراسی میدانند که توسعه سیاسی را به دنبال خواهد آورد. مجموع این تغییرات، میتواند کارکردهای واقعی و ملی مجلس شورای اسلامی را احیا کند.درمجموع اصلاح ساختار انتخاباتی کشور، ضرورتی گریزناپذیر برای احیای این نهاد دموکراتیک در ساختار سیاسی کشور است. امروز دولت، مجلس و شورای نگهبان با درک این ضرورت، بازنگری در قانون انتخابات را در دستور کار خود قرار دادهاند.دولت این روزها مشغول تهیه لایحه جامع قانون انتخابات است. مجلس به طرح استانی شدن انتخابات ورود پیداکرده و «عباسعلی کدخدایی» سخنگوی شورای نگهبان در توییتر خود از انکارناپذیری ضرورت اصلاح قانون انتخابات سخن میگوید تا ارکان نظام دست در دست یکدیگر خلأهای قانونی در این حوزه را پرکرده و نظامی جامع و ساختاری متقن و شفاف برای انتخابات در کشور پایهگذاری کنند.
ستاره صبح