دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در خلال سفر یک روزهای که با همراهی هیأتی از مقامات عالی سیاسی، نظامی و امنیتی به افغانستان داشت و دیدارهایی که با مقامهای بلندپایه این کشور از سر گذراند، از گفتوگوهای جاری میان ایران و طالبان خبر داد و تأکید کرد که دولت افغانستان از مجموعه ارتباطات و گفتوگوهای ایران با طالبان اطلاع داشته و این روند همچنان ادامه خواهد یافت. مذاکره ایران با طالبان و ادعای حمایت کشورمان از این گروه تروریستی موضوعی بوده که پیشتر از سوی شماری از مقامهای امریکایی و سران نهادهای امنیتی افغانستان مطرح شده بود. ادعایی که حمیدرضا بهرامی، سفیر ایران در کابل آن را رد کرده و گفته بود: «با طالبان تماس داریم و حتی این تماس را تبدیل به ارتباط نکردیم زیرا نخواستیم برای طالبان مشروعیتزایی شود.» بهرامی برقراری این تماسها را با هدف ترغیب کردن گروه طالبان به پیوستن به روند مذاکرات صلح با دولت افغانستان دانسته بود. حالا دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در تأیید چنین موضعی، گفتوگوهای جاری بین ایران و طالبان را راهی برای کمک به رفع مشکلات امنیتی موجود در افغانستان میداند. شمخانی این اظهارات را در دیدار روز گذشته خود با «حمدالله محب»، همتای افغانستانی خود مطرح کرد. او همچنین گفت که مجموعه ارتباطات و گفت وگوهای انجام شده با گروه طالبان با اطلاع دولت افغانستان بوده و این روند همچنان ادامه خواهد یافت. تأیید مذاکره ایران و طالبان از سوی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در حالی است که نمایندگان گروه طالبان هفته گذشته در امارات، گفت وگوهای سه روزهای را با مقامهای امریکایی از سر گذراندهاند. دراین مذاکرات نمایندگانی از دفتر سیاسی و نظامی طالبان در قطر، نمایندگان امریکا و نمایندگانی از کشورهای پاکستان، عربستان و امارات شرکت داشتند. در حالی که مقامهایی هم به نمایندگی از دولت افغانستان در این نشست حضور یافته بودند، طالبان در چند روز گذشته با انتشار بیانیههایی تأکید کردند که حاضر نیستند با هیأت دولت افغانستان گفتوگو کنند. این در حالی است که یکی از مهمترین اهدافی که مقامهای کشورمان در مذاکره با این گروه جستجو میکنند، هدایت کردن آنها به مشارکت جدی در فرایند صلح داخلی افغانستان و با حضور همه گروههای مؤثر از جمله طالبان است.
تأکید بر ساز و کارهای مبتنی بر گفتوگوی مستمر
شمخانی در دیدار حمدالله محب، همتای افغان خود به توافقات سازنده نشست امنیتی منطقهای که با حضور دبیران و مشاوران امنیت ملی ایران، افغانستان، روسیه، چین و هند در تهران برگزار شد، اشاره کرد و ایجاد ساز و کارهای مبتنی بر گفتوگوی مستمر و مشارکت فعال کشورهای منطقه در فرآیندهای امنیتی را تضمین کننده ثبات و توسعه پایدار برای ملتهای منطقه دانست. دبیر شورای عالی امنیت ملی با اعلام حمایت از برگزاری دومین نشست امنیتی منطقهای در کابل ابراز امیدواری کرد که دو طرف در نشست آتی با حضور مؤثر کشورهای دیگر شاهد همگرایی و هم افزایی بیشتر در مسیر مقابله با تروریسم و افراطیگری باشند. او با جدی ارزیابی کردن خطر گسترش دامنه نفوذ داعش در افغانستان بر ضرورت اتخاذ اقدامات عملی برای مقابله با این نقشه شوم که توسط امریکا و ارتجاع منطقه حمایت میشود، تأکید کرد. شمخانی، همچنین حفظ، تقویت و گسترش پاسگاههای مرزی را برای حفظ امنیت مرزها بسیار ضروری دانست و خواستار همکاری بیش از بیش دو کشور در این زمینه شد. بازگشایی بازارچههای مرزی، تسریع در حل و فصل اختلافات مرزی و برگزاری نشست مشترک مرزی بین کشورهای ایران، افغانستان، پاکستان، ترکیه و ترکمنستان از دیگر عوامل مورد اشاره دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران بود که بنا به گفته او میتواند به افزایش ضریب امنیتی مرزها منتهی شود. مشاور امنیت ملی رئیس جمهوری افغانستان نیز در جریان این دیدار، جمهوری اسلامی ایران را یکی از اصلیترین پایههای برقراری امنیت در منطقه دانست و تأکید کرد که همکاریهای مشترک دو کشور در رفع مشکلات امنیتی امروز افغانستان بسیار کارگشا خواهد بود. او ابراز امیدواری کرد که سفر شمخانی به کابل، روند نهایی سازی اسناد سیاسی، دفاعی، امنیتی و اقتصادی بین دو کشور را تسریع کرده و برای امضای رؤسای جمهوری دو کشور آماده شود.
هشدار به ناامن سازی مرزهای مشترک
شمخانی همچنین در دیدار اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان هشدار داد که دشمنان امنیت و آرامش منطقه در اقدامی سازمان یافته به دنبال ناامن سازی مرزهای مشترک به منظور انتقال عناصر شکست خورده داعش به افغانستان و حمایت از توسعه تروریسم تکفیری در این کشور هستند. دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان با بیان اینکه امنیت و پیشرفت افغانستان را امنیت و پیشرفت ایران میدانیم، بر لزوم تسریع در نهایی سازی و امضای سند جامع روابط دو کشور تأکید کرد.
شمخانی با تأکید بر ضرورت تلاش مستمر دو کشور در برقراری کامل امنیت در مرزهای مشترک برای مقابله با تحرکات اشرار، قاچاقچیان مواد مخدر و گروههای تروریستی، هوشیاری و آمادگی کشورهای منطقه برای مقابله با تهدیدات جدید تروریسم تکفیری را اجتناب ناپذیر و حیاتی دانست و تصریح کرد: «هرگونه غفلت و بی توجهی به این تهدیدات میتواند حوداث تلخ و دهشت باری، مشابه آنچه که در عراق و سوریه رخ داد را تکرار کند.»
شمخانی خروج نیروهای امریکایی از افغانستان را فرصتی طلایی برای تقویت توانمندیهای دفاعی و نظامی این کشور با اتکا به ظرفیتهای داخلی و درون منطقهای دانست و افزود: «ملتهای منطقه برای خروج کامل نیروهای امریکایی که حضورشان جز جنگ و ناامنی حاصلی نداشته، لحظه شماری میکنند.»
تأکید اشرف غنی بر ساز و کار مشترک دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی
رئیس جمهور افغانستان نیز در این دیدار ضرورت ایجاد سازوکارهای مشترک و فعال بین دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی دو کشور برای افزایش تحرک در حوزه مقابله با تروریسم، جرایم سازمان یافته و مبارزه با قاچاق مواد مخدر را مورد تأکید قرار داد و افزود: «امنیت پایدار در مرزهای مشترک، اصلیترین اولویت دولت افغانستان است.» او رویکرد افغانستان به جمهوری اسلامی ایران را برگرفته از سیاستی راهبردی و در چارچوب تداوم و ارتقای مناسبات در افقی بلندمدت عنوان کرد و افزود: «فعالسازی ظرفیتهای اقتصادی قابل مبادله بویژه در حوزه ترانزیت کالا، تجارت و مبادلات مرزی تضمین کننده شکلگیری مناسبات پایدار و مبتنی بر منافع بلندمدت دو کشور است.»
حمایت ایران از روند صلح درون افغانی
دبیر شورای عالی امنیت ملی همچنین در ادامه برنامه سفر یک روزه خود با عبدالله عبدالله، رئیس هیأت اجرایی افغانستان دیدار و پیرامون مسائل مورد علاقه دو کشور گفتوگو کرد. شمخانی در این دیدار بر حمایت جمهوری اسلامی از روند صلح در افغانستان با رویکرد درون افغانی تأکید کرد و هرگونه اقدام بر خلاف این روند را آسیب زدن به امنیت و ثبات افغانستان خواند. عبدالله عبدالله رئیس هیأت اجرایی افغانستان نیز در این ملاقات، مهمترین چالش امروز افغانستان را وجود چالشهای امنیتی نگران کننده دانست که غلبه بر آن نیازمند همکاری مشترک و مساعی سازنده مجموعه همسایگان برای ایجاد ثبات و امنیت در افغانستان است. او با اشاره به تلاش گروههای تروریستی شناخته شده در افغانستان برای استفاده از ابزار خشونت و خونریزی به منظور تحمیل اراده خود به دولت قانونی این کشور گفت: «انتخابات پارلمانی افغانستان نشان داد که اراده سیاسی مردم ما تنها باید از طریق صندوقهای رأی و بدون فشار و تهدیدات تروریستی بروز و ظهور پیدا کند.»