خبری فضای رسانه‌ای را تحت تاثیر قرار داد که کمتر کسی انتظارش را داشت؛ برگزاری نشست اضطراری هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی با دستور کار عزل رئیس این دانشگاه. عزل فرهاد رهبر، فردی که یک سال پیش انتصابش به این سمت بسیاری را شگفت زده کرده بود. علی‌اکبر ولایتی در مراسم معارفه محمدمهدی طهرانچی به مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی گفت: دانشگاه آزاد، بزرگ‌ترین دانشگاه حضوری جهان است. اگر چنین باشد، بزرگترین دانشگاه حضوری در جهان می‌تواند در همه بخش‌های داخلی موثر باشد و چه بسا تاثیری منطقه‌ای داشته باشد. دانشگاهی که در دورترین نقاط کشور زمینه تحصیلات عالی را فراهم کرد. بزرگترین دانشگاه در جهان می‌تواند به این مفهوم هم اشاره داشته باشد که اعوجاج و انحراف از مسیر طراحی شده ممکن است تاثیری کاهنده در جامعه داشته باشد، همچنان که تاثیر مثبت آن قطعی خواهد بود. از زمانی که دکتر ولایتی در راس دانشگاه قرار گرفت، انتظار این بود که دامنه تغییرات مثبت وجوه متعدد را در بر گیرد. دکتر ولایتی نشان داده بود که به دکتر نوریان تمایل داشته است. این تمایل به نتیجه نرسید و فرهاد رهبر با سابقه ریاست بر دانشگاه تهران انتخاب شد. انتخاب رهبر به مثابه چهره‌ای نزدیک به طیفی که برادران دانشجو آن را نمایندگی می‌کردند، وقتی در سابقه امنیتی فرهاد رهبر ضرب شد، نتیجه آن شکل گیری فضایی در دانشگاه آزاد بود که کمتر کسی انتظارش را داشت. هر چند دانشجویانی که دوره مدیریت فرهاد رهبر بر دانشگاه تهران را تجربه کرده بودند، می‌توانستند انتظار داشته باشند. فرهاد رهبر نشان داد که در استفاده از امکانات دانشگاه آزاد برای دیگر موارد غیر مربوط دستی قدرتمند دارد. او انتظار داشت سیاست‌هایش مورد وثوق و تایید هیات امنا هم باشد اما گذر زمان کم‌کم نشان داد که دلخوری‌هایی در کار آمده است. این دلخوری‌ها را می‌شد در برنامه روز گذشته دید؛ جایی که تنها برنامه معارفه دکتر محمدمهدی طهرانچی برگزار شد و نه تودیع فرهاد رهبر؛ او غایب سرشناس مراسم بود، هر چند که خبرنگارها هم غایب بودند اما داستان خبرنگارها چیز دیگری است.
 
فرهاد رهبر و جنبه‌های نیک
 
به گزارش روز نو : زمانی که فرهاد رهبر با آرامش خاطر تیم خود را انتخاب می‌کرد، دکتر طهرانچی را برای واحد تهران مرکز انتخاب کرد. واحد تهران مرکز در میان دیگر مراکز دانشگاه آزاد وجاهت و شأن ویژه‌ای داشته است. دکتر طهرانچی این شأن را با رویکرد صرفا علمی و نه امنیتی در انتخاب همکارانش حفظ کرد و در حالی که اغلب ناظران انتظار تغییر و تحول گسترده داشتند، چنین نشد و نیروهای کارآمد از نظر طهرانچی، حتی با وجود اختلاف دیدگاه‌ها، به کار خود ادامه دادند. به بیان صریح می‌شود گفت دکتر طهرانچی عملکرد مثبتی از خود نشان داد و اگر انتخاب فرهاد رهبر به‌خاطر نوع خاص نگاه و جنس تصمیم‌هایش شیرین نبود، انتخاب دکتر طهرانچی بر واحد تهران مرکز و اتفاقا به دلیل نوع نگاه و جنس تصمیم‌هایش بسیار شیرین به نظر می‌رسید. فرهاد رهبر از همان ابتدای کار دست به تغییر و تحولاتی زد که شائبه‌های وسیعی ایجاد کرد و به سرعت به اختلافات دامن زد. اختلافاتی که گاه وضوح غیر قابل انکاری داشتند. تصمیم‌های مدیریتی فرهاد رهبر خیلی سریع مخاطبان را به دو گروه موافق و مخالف تقسیم کرد. بدیهی است تصمیمی که ناظران را به دو گروه موافق و مخالف تقسیم می‌کند و کسی رای میانه و ممتنع ندارد، لامحاله به معنی تصمیمی رادیکال خواهد بود هر چند رفتارهای رادیکال می‌توانند منشأ تحولات سترگ باشند اما دانشگاه آزاد اسلامی بنا به ماهیت علمی که داشته است، باید از رفتارهای سخت و تصمیم‌های سیاسی دور بوده باشد.
 
جنبه‌های دیونیزوسی یک مقام
 
دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان بزرگترین دانشگاه حضوری جهان تا دورترین نقاط کشور امتداد یافته است. مجموعه‌ای سترگ که میانگین تحصیلات دانشگاهی را در کشور بسیار بالا برد. این مجموعه چنان که می‌توان به آسانی تصور کرد، صاحب استعداد و امکانات گسترده‌ای شده که می‌تواند مانند شمشیری دو لبه عمل کند. می‌توان گفت ریاست دانشگاه آزاد شباهت چندانی با دیگر پست‌های مدیریتی در آموزش عالی ندارد چراکه این مجموعه، به نوعی بنگاهی اقتصادی به شمار می‌آید که می‌بایست سکاندارش آشنا به مسائل اقتصادی هم باشد. ویژگی‌ای که در کارنامه فرهاد رهبر در کنار نگرش امنیتی که داشت، به چشم نمی‌خورد و چه بسا همین موضوع یکی از مهم‌ترین دلایل برکناری او باشد. اگر مدیریت دانشگاه آزاد بتواند با نگاه صرفا علمی به اساس‌نامه اولیه آن متعهد بماند، چهارگوشه کشور از این امکان وسیع بهره‌مند خواهند شد اما اگر مدیریت آن از امکانات وسیع دانشگاه آزاد برای موارد و خواسته‌های غیرعلمی و نافی اساس‌نامه استفاده کند، در آن صورت چیزی جز حیف و میل بیت‌المال نخواهد بود. برای مثال جهت دهی امکانات این دانشگاه برای پاره‌ای اهداف مقطعی و غیرعلمی می‌تواند موازنه سیاسی و اجتماعی را بهم بزند. شائبه‌ای که در مدیریت فرهاد رهبر وجود داشت و او نتوانست خود را از این شائبه رها کند. در صورتی که ماندگاری مدیریت به معنی مسلط شدن بر این مجموعه بزرگ می‌تواند به فعال کردن همه بخش‌ها و ظرفیت‌های آن منجر شود. فرهاد رهبر هر چه بود به چنین ثباتی نظر نداشت و رسیدن به اهداف نزدیک را دوست‌تر می‌داست. یاسر هاشمی هم به همین ثبات اشاره کرده است. رئیس دفتر پیشین هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: نخستین ضربه عدم ثبات مدیریتی، به مدیران میانی باز می‌گردد، چرا که مدیران با توجه به احساس عدم ثبات در موقعیت مستقر، نمی‌توانند برنامه‌ریزی مدون، مناسب و طولانی‌مدتی را در دستور کار خود داشته باشند.
 
جنگ قدیمی بر سر آب
 
می‌گویند دانش مانند آب است، زندگی بخش و طراوت‌افزا. به نظر می‌رسد کشمکش قدیمی که گاهی بین وزارت علوم و دانشگاه آزاد اسلامی برجسته می‌شود، بسیار تحت تاثیر مدیریت این هر دو باشد؛ وزیر علوم و رئیس دانشگاه آزاد. مواردی مانند گسترش مراکز و چگونگی جذب دانشجو و فعالیت‌هایی که هر یک در حوزه‌های کاربردی داشته‌اند می‌تواند بستر تغایر و یا همراهی باشد. مدیر دانشگاه آزاد باید دامن مجموعه بزرگ دانشگاه آزاد را آغشته شدن به سیاست دور نگه دارد هر چند مدیری در این مجموعه کارایی موثری خواهد داشت که علاوه بر توانمندی‌های مدیریتی در سطوح مختلف علمی و اقتصادی، بتواند به خواسته‌های هیات امنای این دانشگاه جامه عمل بپوشاند و در نهایت انسجامی را در این مجموعه فراهم آورد که نتیجه آن، رسیدن از تشتت به وحدت رویه در این مجموعه بزرگ باشد. تشتتی که در دوران فرهادرهبر مشاهده و در نهایت به عزل وی کشیده شد.
 
یاسر هاشمی و عزل فرهاد رهبر
 
یاسر هاشمی به عزل فرهاد رهبر واکنش نشان داد. پس از مدت‌ها حواشی پیش آمده پیرامون مدیریت دانشگاه آزاد که البته مورد کتمان قرار می‌گرفت، سرانجام هیات امنای این دانشگاه طی جلسه فوق‌العاده‌ای با حضور ولایتی، رای به عزل فرهاد رهبر داد. پیرو این تصمیم، همچنین محمدمهدی طهرانچی، رئیس کنونی واحد تهران مرکز دانشگاه آزاد به عنوان سرپرست معرفی و جایگزین رهبر شد. در همین رابطه یاسر هاشمی رفسنجانی، رئیس دفتر اسبق هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با امتداد اظهار داشت: اگر دانشگاه آزاد در زمان حضور مرحوم آیت‌ا... هاشمی توانست به پیشرفت و موفقیت چشم‌گیری دست پیدا کند، جدای از تلاش بی‌وقفه مدیران، کارکنان و اعضای محترم هیات علمی، این موفقیت را باید مرهون ثبات مدیریتی دانست. وی گفت: مرحوم آیت‌ا... هاشمی همواره بر ثبات و برنامه‌ریزی هدفمند و بلندمدت مدیران تاکید داشت و هیچ‌گاه اجازه غلبه حواشی بر متن را در شئونات مدیریتی و راهبری دانشگاه نداد. چرا که نگاه ایشان اساسا بر طرح ریزی و اجرای صحیح اهداف بلند مدت برای دانشگاه استوار بود. یاسر هاشمی افزود: مرحوم آیت‌ا... هاشمی الگوی موفق و بزرگی را در این زمینه از خود بر جای گذاشت که چه در دانشگاه و چه در سایر حوزه‌ها می‌تواند برای ترقی و پیشرفت یک مجموعه تاثیرگذار باشد. به طور مثال ایشان همواره بر کارایی و توانمندی نیروها و مدیران در دانشگاه تاکید داشتند و حتی در سال‌های حضور خود در مجموعه دانشگاه آزاد، با مخالفان و منتقدانی که از توانمندی بالایی برخوردار بودند، به خوبی تعامل و همکاری کردند. البته در حال حاضر در جریان ریز اتفاقات حاکم بر دانشگاه نیستم ولی بی‌تردید، این دست اختلافات می‌تواند در نهایت به راندمان و عملکرد کلی مجموعه آسیب بزند. وی گفت: اختلافاتی که امروز وجود دارد، بدون شک جز ضربه به اهداف طولانی مدت دانشگاه، خروجی دیگری نخواهد داشت. نخستین ضربه این دست اختلافات و عدم ثبات مدیریتی، به مدیران میانی باز می‌گردد، چرا که مدیران با توجه به احساس عدم ثبات در موقعیت مستقر، نمی‌توانند برنامه‌ریزی مدون و مناسب طولانی مدتی را در دستور کار خود داشته باشند.