اصلاحات نه تنها می‌تواند کاستی‌های حاکم در ایران را برطرف کند بلکه می‌تواند جلوی خطر ناامنی یا جنگ در منطقه را نیز بگیرد. به منظور بهبود روند اصلاحات در ایران و ترسیم یک چشم‌انداز مثبت‌تر، جامعه بین‌المللی باید منطق تعامل را که طی چهار دهه آن را کنار گذاشته دوباره از سر بگیرد.
 سه گزینه تغییر رژیم، انقلاب و اصلاحات سناریو هایی هستند که درباره آینده ایران مطرح می‌شود. در این بین وقتی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، پیشنها مذاکره با ایران را مطرح می‌کند به احتمال زیاد نگاهی به دو گزینه اول ندارد.
 
به گزارش روز نو ، میدل ایست مانیتور در مقاله ای با بررسی سه سناریو دولت ترامپ درباره آینده ایران نوشت: اکنون ایده تغییر رژیم از طریق کمپین‌های ارتقاء دموکراسی، به ویژه با حمایت‌های دولت ترامپ باز هم امری بعید است. خروج از معاهده هسته‌ای، ممنوعیت ورود مسلمانان به خاک آمریکا، حمایت از گروه خائنی مثل مجاهدین خلق، تحریم‌های سختگیرانِ و تهدید به جنگ باعث شده که بسیاری از ایرانیان از جمله مخالفان حکومت، آمریکا را یک متحد غیر قابل اعتماد بدانند. به عنوان مثال اخیراً خروج ترامپ از معامله هسته‌ای فقط موجب ضرری بزرگ به صنعت فرش مشهور ایران و بیکاری بیش از 50 درصد از مردم فعال در این حوزه شد.
 
جمهوری اسلامی، از زمان تأسیس خودش در سال 57 تا امروز وضعیت جنگی را تحمل کرده است. ایران بلافاصله بعد از انقلاب یک انقلاب فرهنگی همراه با جنگ هشت ساله علیه عراق را پشت سر گذاشته است.  همه این اتفاقات در کنار فشار‌های ناشی از تحریم سال‌های متمادی ایران را تحت تأثیر قرار داد.
 
اگر رژیم فرو نپاشیده تا انداره‌ای به خاطر همبستگی مردم بوده و با عدم ادامه این همبستگی نظام در خطر خواهد بود. همان‌طور که حمید دباشی توضیح می‌دهد، از زمان حمله اسکندر کبیر در 330 سال قبل از میلاد، ایرانی‌ها همواره در برابر مداخلات خارجی در سرزمین خود دفاع می‌کنند. در واقع، به گفته دباشی ایرانی‌ها به طور دائمی برای حقوق و ترجیحات سیاسی خود بدون اتکا به قدرت‌های خارجی جنگیدند.
 
یک عقیده دیگری نیز وجود دارد که می‌گوید تهدیدات تغییر رژیم صرفاً تاکتیکی است تا رژیم را مجبور به تغییر رفتار خویش کند. مطمئناً این تئوری‌ای قابل قبول‌تر است چرا که دولت ترامپ باید بداند که در عرصه عمل از پشتیبانی لازم برای تغییر رژیم جمهوری اسلامی برخوردار نیست. اصل اتحاد دموکراتیک اعلام شده توسط آمریکا به دلیل اتفاقاتی که طی این سال‌ها در منطقه رخ داده دیگر برای هیچ کس قابل قبول نیست.
 
با مطرح شدن گزینه انقلاب و تغییر رژیم آینده اصلاحات چه خواهد بود؟ آیا آن طور که علیرضا نادر می‌گوید جنبش اصلاحات کاملاً مرده است؟
 
در ایران، یک رکود دائمی به جان اصلاحات افتاده است. رکودی که اتفاقاً از طریق مجوعه‌ای از روند‌ها تداوم پیدا کرده است. با این وجود مردم ایران به وضوح نشان داده‌اند که به دنبال اصلاحات هستند. در واقع مردم از طریق اصلاحات به دنبال ایجاد نوعی مدرنیته هستند، مدرنیته‌ای که اتفاقاً از سطوح پایین به سمت بالا آغاز می‌شود. به عنوان مثال، تصمیم گرفتن در مورد صدور اجازه ورود زنان به استادیوم‌های فوتبال ممکن است برای رژیم اولویت نداشته باشد یا موضوعی ساده انگاشته شود، اما رفع این معیار تبعیض‌آمیز خود گامی مهم و بزرگ است.
 
به طور کلی تغییرات سیاسی کوچک اما قابل توجه ایران معمولاً در رسانه‌های غربی نادیده گرفته می‌شود. به عنوان مثال، در ماه دی امسال قوه قضائیه با معلق کردن حکم اعدام 5000 زندانی دست به اصلاح قانون قاچاق مواد مخدر زد. سپس در ماه فروردین مجلس اصلاحیه را درباره این قانون جدید مبارزه با مواد مخدر تصویب کرد. حسن نوروزی، سخنگوی کمیسیون قضایی مجلس نیز درباره این قانون گفت که تصویب آن می‌تواند جلوی اعدام نزدیک به 5000 نفر را بگیرد.
 
علاوه بر این ایران اخیراً شاهد یک نقطه عطف برای حقوق اقلیت‌ها نیز بوده است. در تاریخ 30 تیر، سپنتا نیکنام، عضو زردشتی شورای شهر یزد پس از یک تعلیق 9 ماهه، دوباره به کار خود بازگشت. طبق قوانین جدید تصویب شده توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام، اقلیت‌های مذهبی چون زرتشتیان، یهودیان و مسیحیان در حال حاضر واجد شرایط حضور در انتخابات شهرداری و شورای شهر‌ها هستند. این لایحه تصویب شده توسط مجمع تشخیص در واقع حکم شورای نگهبان را رد می‌کند. شورای نگهبان چندی پیش در لایحه‌ای اعلام کرده بود که غیرمسلمانان نمی‌توانند در مناطقی که اکثریت مسلمانان حضور دارند به عنوان نماینده انتخاب شوند.
 
اکنون نشانه‌های بسیاری از تغییر نگرش موجود و حاکم شدن اندیشه‌های مترقی نسبت به زنان وجود دارد؛ مثلاً ایران ایر، شرکت هواپیمایی ملی کشور، برای اولین بار یک زن به نام فرزانه شرفبافی را به سمت مدیرعاملی برگزید. یکی دیگر از اقدامات پیشرو را می‌توان در حوزه اعتیاد به الکل مشاهده کرد. در ایران هرگونه استفاده از الکل بنا بر قانون شرع ممنوع است، اما اخیراً دولت به مسئله اعتیاد به الکل نه از جنبه صرفاً اخلاقی یا قانونی که به عنوان یک بحران بهداشت عمومی توجه نموده است. دو سال قبل وزارت بهداشت اعلام کرد که 150 واحد توان‌بخشی درمان اعتیاد به الکل در کشور دایر می‌کند.
 
اصلاحات نه تنها می‌تواند کاستی‌های حاکم در ایران را برطرف کند بلکه می‌تواند جلوی خطر ناامنی یا جنگ در منطقه را نیز بگیرد.  
 
به منظور بهبود روند اصلاحات در ایران و ترسیم یک چشم‌انداز مثبت‌تر، جامعه بین‌المللی باید منطق تعامل را که طی چهار دهه آن را کنار گذاشته دوباره از سر بگیرد. در واقع جهان برای تقویت اصلاحات در ایران نباید همه چیز را سیاه و سفید و تیره و تار ببیند. آنچه مسلم است انقلاب ایران در خلأ رخ نداد و واقعیت‌های اجتماعی بسیاری بر آن تأثیر داشت.
 
آینده ایران در نهایت از این جهت مهم است که می‌تواند بر آینده‌ی تمام بشریت تأثیر گذارد. رویکرد دموکراتیک تکاملی بدون خشونت ممکن است به ایران اجازه دهد که از روبرو شدن با روابط بین‌الملل و غلبه بر تحول در امور داخلی، دست بردارد.
مخاطبان گرامی : به شما عزیزان پيشنهاد مى كنيم "مطالب پیشنهادی" زير را هم مطالعه كنيد: