بقای برجام در صورت عدم کاهش صادرات نفت ایران/آیا اروپایی ها می توانند توافق هسته ای با ایران را نجات دهند؟ | روزنو

Roozno | پایگاه خبری تحلیلی روزنو

به روز شده در: ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ - ۱۳:۴۴
کد خبر: ۳۱۷۶۷۹
تاریخ انتشار: ۰۹:۰۱ - ۲۶ ارديبهشت ۱۳۹۷
نشریه اماراتی «گلف نیوز» مطرح کرد
تا زمانی که صادرات نفت ایران کاهش قابل توجهی نداشه باشد تهران در توافق هسته ای باقی خواهند ماند تا از اصطکاک غیر ضروری در رابطه اش با اتحادیه اروپا و انزوای احتمالی جلوگیری کند.
تا زمانی که صادرات نفت ایران کاهش قابل توجهی نداشه باشد تهران در توافق هسته ای باقی خواهند ماند تا از اصطکاک غیر ضروری در رابطه اش با اتحادیه اروپا و انزوای احتمالی جلوگیری کند.

به گزارش سایت روزنو ، «شهیر شهید ثالث» تحلیلگر مسائل ایران در مقاله ای تحلیلی در نشریه «گلف نیوز» درباره توان اروپایی ها برای حفظ برجام می نویسد:«با تصمیم ترامپ رییس جمهوری امریکا در تاریخ  ۸ مه مبنی بر خروج امریکا از برجام که در سال ۲۰۱۵ میلادی حاصل شده بود سرنوشت این توافق نامه در معرض ابهام قرار گرفته است. چرا؟ از زمانی که ترامپ به قدرت رسیده و تهدید به خروج از برجام کرده است مقام های ارشد ایرانی از جمله رهبر ایران بارها و بارها با این موضوع مخالفت کردند که اگر امریکا توافق را ترک کند ایران نیز این اقدام را انجام خواهد داد. 
با این حال، رهبران اروپا به خصوص کشورهای بریتانیا، فرانسه و آلمان برای حفظ برجام پس از اعلام تصمیم ترامپ تقلا می کنند.  مقام عالی رهبری ایران در سخنرانی خود پس از خروج امریکا از برجام گفتند که بدون دریافت تضمین قوی از سه کشور اروپایی ایران نیز به توافق هسته ای پایبند نخواهد ماند. 
«محمد جواد ظریف» وزیر خارجه ایران نیز اعلام کرد که ایران به دنبال مواجهه و رویارویی نیست بلکه دیپلماسی را ترجیح می دهد. او گفت که خروج امریکا از برجام اقدامی غیر قانونی پس از نقض مستمر مفاد برجام توسط آن کشور بوده است. روحانی رییس جمهوری ایران نیز گفت که تلاش دیپلماتیک برای ارزیابی این موضوع که آیا اعضای توافق هسته ای هنوز می توانند مزایای کامل توافق را برای ایران تضمین کنند یا خیر ادامه خواهد داشت».

این نشریه در ادامه می نویسد که یک سوال مهم کماکان پابرجاست این که آیا اروپا اساسا می تواند توافق هسته ای را نجات دهد یا خیر؟ او می افزاید:«براساس قوانین امریکا، شرکت های خارجی بین ۹۰ تا ۱۸۰ روز برای لغو قراردادهای خود با ایران و متوقف ساختن هرگونه توافق اقتصادی با آن کشور وقت دارند در غیر این صورت با مجازات تحریمی امریکا مواجه خواهند شد. تحریم های سخت گیرانه علیه نظام بانکی ایران بخش انرژی آن کشور از تاریخ ۴ نوامبر به اجرا در خواهند آمد. اروپایی ها احتمالا گلایه مند و شاکی از مجازات های تحریمی امریکا و قوانین تحریمی خارج از مرز آن کشور خواهند بود. برای مثال، در تاریخ ۹ مه  وزیر خارجه فرانسه از خروج امریکا از برجام انتقاد کرد و آن را یک خطا خواند و گفت که امریکا می خواهد نقش پلیس اقتصادی سیاره زمین را بازی کند».

شهید ثالث در ادامه می نویسد در عالم تئوری یا نظری اروپایی ها می توانند از طریق سه مکانیسم برای نجات برجام تلاش کنند. او می نویسد:«نخست اروپایی ها می توانند یورو را جایگزین دلار برای معامله با ایران کنند. 
در نتیجه، اروپایی ها می توانند فشارهای اقتصادی امریکایی ها را دور بزنند. در ماه ژانویه بانک سرمایه گذاری دولتی فرانسه Bpifrance اعلام کرد که برنامه ای شامل تضمین های صادراتی یورو برای شرکت های فرانسوی که کالا و خدمات به ایران می فروشند در نظر گرفته است.
 این سیاست می تواند قوانین مجازات تحریمی امریکا را خنثی کند. مقام های ایتالیایی نیز از توافق مشابهی با تهران برای سرمایه گذاری در ایران به ارزش ۵ میلیارد یورو از طریق شرکت سرمایه گذاری دولتی ایتالیایی Initalia خبر داده اند. 
این اقدامات می توانند برای کسب و کار شرکت های کوچک اروپایی با ایران کارامد باشند اما غول های چند ملیتی اروپایی دارای منافع در معامله با امریکا هستند و احتمالا متقاعد نخواهند شد. برای مثال، شرکت هواپیمایی «ایرباس» سفارش ۲۰.۸ میلیارد دلار گرفته از ایران را از دست خواهد داد. 
هم چنین شرکت عظیم نفتی «توتال» فرانسه نیز که با همکاری شرکت ملی نفت چین قراردادی را برای سرمایه گذاری ۵ میلیارد دلاری به منظور توسعه میدان گاز طبیعی پارس جنوبی امضا کرده بود نیز احتمالا از ایران خارج خواهد شد. 
حتی شرکت های کوچک تر نیز نمی توانند منع شدن از حضور در بازار امریکا را به دلیل مشارکت در تجارت با ایران بپذیرند. واقعیت آن است که کاخ سفید در این زمینه یعنی محروم سازی شرکت ها از مشارکت در بازارهای خود دارای ابزار بسیار قدرتمندی است. 
دومین راهکار اروپا می توانند فعال سازی مجدد قوانین موسوم به بلوکه سازی سال ۱۹۹۶ میلادی باشد که طبق آن شرکت های اروپایی را در برابر مجازات های تحریمی امریکایی ها مصون نگه می دارد. این موضوع که در حال حاضر موضوع بحث در اتحادیه اروپا است هرگز در دستور کار قرار نگرفته و بعید به نظر می رسد که در رابطه با تجارت با ایران به اجرا گذاشته شود دلیل آن ساده است: در صورت اجرای این قانون اتحادیه اروپا تمام تجارت خود با امریکا را برای حفاظت روابط اقتصادی خود با ایران به خطر خواهد انداخت.
 از نظر اقتصادی این گزینه عاقلانه ای نیست. گزینه سوم اروپا آن است که ترامپ را در شش ماه آینده متقاعد سازد تا شرکت های اروپایی را از مجازات تحریمی و خود معاف سازد. چنین معافیتی به گفته کارشناسان عمدتا می تواند به بخش های استراتژیک مانند انرژی، بانکداری و حمل و نقل هوایی تعمیم یابد.
 این گزینه سوم اما دست کم به دو دلیل نقص دارد. نخست آن که این موضوع را نادیده می گیرد که استراتژی دولت ترامپ اعمال فشار بر ایران به منظور وادار کردن آن کشور به پذیرش خواست امریکا از جمله محدودیت غنی سازی اورانیوم و سایر فعالیت های ایران پس از پایان مدت زمان تعیین شده در برجام و اعمال محدودیت بر توسعه برنامه موشکی آن کشور است. 
در صورتی که ترامپ با معافیت شرکت های اروپایی در قبال تحریم های ایران موافقت کند تمام هدف اش درباره تاثیر بازگرداندن تحریم های خرد کننده علیه ایران به هم می خورد و طرح با شکست مواجه می شود چیزی که قطعا دولت امریکا نمی خواهد. 
نکته دوم آن که حتی اگر دولت ترامپ شرکت های اروپایی را از قوانین تحریمی هسته ای ایران معاف سازد ایران یکی از دو کشوری است (دیگری کره شمالی است)‌ که تحت نظارت شدید و فشار برای انطباق خود با قوانین مبارزه با پولشویی و مبارزه با تامین مالی اقدامات تروریستی قرار دارد. دولت امریکا تنها نهاد ناظر بر اجرای این قوانین نیست. وزارت دادگستری امریکا مستقل از کاخ سفید عمل می کند و یکی دیگر از نهادهای مهم است که دارای اختیارات قانونی برای بررسی و شناسایی اشخاصی است که ظن ارتباط آنان با نهادهای دولتی ایران می رود که متهم به پولشویی و فعالیت های مرتبط با تروریسم هستند».

شهید ثالث در ادامه می نیوسد:«به طور خلاصه سه کشور اروپایی قادر نخواهند بود آن تضمین قوی ای که مقام عالی رهبری ایران می خواهند یعنی عدم پیروی کامل از تحریم های امریکا را به ایران ارائه دهند. حتی اگر سناریوهای نامحتمل را نیز در دستور کار قرار دهند هیچ تضمینی نیست که این سناریوها اجرایی شوند. اروپا بعید است که بخواهد خود را در جنگی تمام عیار با امریکا برای حفظ روابط با ایران قرار دهد چرا که وابستگی های قابل توجهی میان اقتصاد امریکا و اروپا به عنوان دو قطب سرمایه داری جهان با یکدیگر وجود دارند که اروپا نمی خواهد آن را به خطر اندازد».

او در بخش پایانی مقاله خود می نویسد:«آیا شکست اروپایی ها در برخورد با اقدامات ترامپ تهران را مجبور به خروج از برجام خواهد کرد؟ اقتصاد ایران به گفته «مسعود نیلی» مشاور اقتصادی رییس جمهوری ایران با چندین چالش مواجه است.
اولویت نخست ایران حفظ سطح فعلی صادرات نفت و حفظ درآمد حاصل از آن است. صادرات نفت ایران در ماه اوریل به میزان ۲.۶ میلیون بشکه در روز بود در حالی که این میزان در حدود ۱.۱ میلیون بشکه در سال ۲۰۱۴ میلادی در جریان پابرجا بودن تحریم ها بود. 
با این حال، توانایی ترامپ برای خفه کردن بازار نفت ایران محدود است. بخش ۱۲۴۵ قانون صدور مجوز دفاع ملی برای سال مالی ۲۰۱۲ میلادی که اجرای تحریم های نفتی بر ایران را مدنظر قرار داده است نشان می دهد که اجرای تحریم ها نیازمند ارزیابی این موضوع است که آیا قیمت و میزان عرضه نفت و فراورده های نفتی تولید کشورهای غیر از ایران به آن میزان کافی خواهد بود تا به خریدارانی که به میزان قابل توجهی از خرید خود از ایران می کاهند اجازه جبران کاهش خریدشان را بدهد. 
قیمت نفت پس از اعلام نظر ترامپ با افزایش همراه بوده است. واقعیت آن است که حفظ برجام تا زمانی که صادرات نفت ایران به طور قابل توجهی کاهش نیافته امکان پذیر خواهد بود. ایران در آن صورت در برجام باقی می ماند تا از اصطکاک غیر ضروری در رابطه با اروپا و انزوای احتمالی جلوگیری کند. با این حال، در صورت کاهش امکان صادرات نفت، ایران توافق هسته ای را ترک خواهد کرد».

نظر شما
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
نام:
ایمیل:
* نظر:
عکس روز
خبر های روز