پس از اعتراضات دی‌ماه سال گذشته، برخی فعالان سیاسی آن اتفاقات را برآمده از فقدان گفت‌وگو و رایزنی گروه‌های سیاسی دانستند و تاکید داشتند اگر مجال گفت‌وگو در سطح ملی فراهم باشد، هرگز شاهد حرکات اعتراضی از سوی جامعه نخواهیم بود. به‌عنوان نمونه رئیس دولت اصلاحات در وانفسای اتفاقات دی‌ماه سال گذشته و با نظر به رویدادهای تلخ آن ابراز داشت که «امروز بیش از هر زمان دیگری لزوم رسیدن به آشتی ملی احساس می‌شود». این سخنان حکایت از ضرورت رایزنی و تبادل نظر در سطح ملی دارد چرا که بدون گفت و شنود در سطح ملی و انباشته شدن مطالبات، حرکات غیرمتعارف امری گریزناپذیر می‌نماید.

ضرورت گفت‌وگوی ملی

به گزارش روز نو : با خروج رئیس‌جمهوری ایالات متحده از برجام، امروز در گوشه‌و‌کنار، ضرورت گفت‌وگوی ملی و اشتراک نظر درباره موضوعات مهم کشور بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. ضرورتی که در میان دو گروه اصلی سیاست‌ورزی کشور دیده می‌شود. خروج آمریکا از برجام و شرایط جدید بین‌المللی اهمیت اتحاد میان طیف‌های سیاسی کشور را بار دیگر برجسته کرده است. به عبارت دیگر، بدون اتحاد و همراهی در مورد منافع ملی و اشتراک نظر درباره منافع ملی نمی‌توان با هیچ ‌دشمنی مقابله کرد. به بیان دیگر، لزوم پاسخ‌های قاطع به رقیبان سیاسی تنها در شرایط اشتراک نظر گروه‌های سیاسی در مورد منافع ملی امکانپذیر است. امری که به‌نظر می‌رسد در میان بزرگان اصلاح‌طلب و اصولگرا امری پذیرفته باشد. محمدرضا باهنر نماینده پیشین مجلس و از فعالان سیاسی اصولگرا با تاکید بر اختلافات میان گروه‌های سیاسی گفت: «راه برون‌رفت از شرایط فعلی گفت‌وگوی ملی است»

ضرورت رفع اختلاف‌ها

علی‌اکبر ناطق نوری از بزرگان اصولگرایی و یکی از پیشگامان بحث گفت‌وگوی ملی است. وی در مراسم چهلم آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی گروه‌های سیاسی را به وحدت نظر حول مسائل اساسی جامعه دعوت کرد و گفت: «من از برادران و خواهران ایرانی‌ام به‌عنوان یک طلبه کوچک خواهش می‌کنم از چپ و راست تا اصلاح‌طلب، اصولگرا و اعتدالگرا، این اجتماعی که کردید را همچنان داشته باشید و این اجتماع با تفکرات و عقاید و گروه‌ها منافاتی ندارد. در مشترکات با هم باشید و در جایی که اختلاف نظر وجود دارد بنشینید و اختلاف‌ها را حل کنید».

الزامات گفت‌وگوی ملی

گفت‌وگوی ملی از ضروریات امروز کشور است و بسیاری بزرگان بر آن تاکید دارند. اما به‌نظر می‌رسد تا دستیابی به گفت‌وگوی ملی راه دور و درازی در پیش رو داشته باشیم. گفت‌وگو و رایزنی در دنیای کنونی جزو مطالبات مدرن به شمار می‌روند که بدون به‌کارگیری ابزار مدرن یعنی احزاب، سندیکاها و نهادهای مدنی نمی‌توان به‌طور کامل گفت‌وگوی ملی دست یافت. به عبارت دیگر گفت‌وگو در سطح ملی نیازمند به کار گرفتن ابزاری است که باید مهیا شود.

احزاب، ابزار گفت‌وگو

از زمان یونان باستان که مردم در میدان بزرگ شهر (آگورا) گرد هم جمع می‌شدند و به رایزنی و انتقاد از هم می‌پرداختند تا امروز که احزاب و سندیکاها نقش مهمی یافته‌اند، بر لزوم گفت‌وگو میان اقشار گوناگون جامعه تاکید شده است. امروز بسیاری از فعالان سیاسی با نظر به شرایط جدید که در موضوع برجام پیش آمده، بر لزوم گفت‌وگوی ملی و اجماع نظر بر منافع ملی تاکید می‌ورزند. بی‌آنکه اشاره‌ای به ابزار رایزنی در جهان امروز داشته باشند. امروز رسیدن به گفت‌وگوی ملی بدون اشاره به نقش احزاب و نهادهای مدنی که امکان گفت‌وگو را برای اقشار مختلف مردم فراهم می‌آورند، اگر هم ممکن باشد، بسیار سخت خواهد بود.

چه باید کرد؟

اینکه بسیاری از فعالان دو طیف سیاسی بر ضرورت گفت‌وگوی ملی آگاه هستند را می‌توان به فال نیک گرفت اما گفت‌وگوی ملی بدون پر و بال دادن به احزاب، سندیکاها و به‌طور کلی نهادهایی که محل رایزنی شهروندان در دنیای مدرن به شمار می‌روند، کامل نمی‌شود. نهادهای مدنی، احزاب و رسانه‌ها محل اصلی گفت‌وگوی مردم به شمار می‌روند و برای شکل‌گیری گفت‌وگوی ملی راهی جز تقویت نهادهای مدنی و نیرومند ساختن ابزار گفت‌وگوی مردم در دوران جدید نداریم.