شاید قدرتمندترین تیم‌هایی که در دیدارهای دوستانه مقابل ایران قرار گرفته‌اند تیم‌های ملی شیلی و سوئد بوده‌اند. در بقیه اوقات با تیم‌هایی بازی کرده‌ایم که در بهترین حالت در رنکینگ فیفا چند پله پایین‌تر از فوتبال ما هستند. اما آیا واقعا این طور است؟ نگاهی به همین دو بازی با شیلی و سوئد شاید جواب متفاوتی برای ما داشته باشد. ایران در فروردین سال 1394 شیلی را دو بر صفر شکست داد و به سوئد دو بر یک باخت. نمایش‌های تیم ملی در این دو بازی تحسین همه حتی منتقدان را هم برانگیخته بود. تیم کی‌روش در این دو بازی با شجاعت و جسارتی کمتر دیده شده مقابل دو تیم مطرح و قدرتمند جهان ظاهر شد. بنابراین پذیرفتن این که کی‌روش ترسو است کمی غیر منصفانه به نظر می‌رسد. این بحث این روزها دوباره داغ شده است. تیم ملی در آستانه حضور در جام جهانی 2018 روسیه است اما بازی تدارکاتی مهمی انجام نداده. البته طبق برنامه‌ای که فدراسیون اعلام کرده قرار است تیم ایران تا قبل از شروع جام جهانی 8 بازی دوستانه برگزار کند. بازی‌هایی که باید به آماده سازی این تیم برای حضور در جام جهانی کمک کند. نگاهی به لیست بازی‌های تیم ملی ابتدائا  ناامید کننده است. ایران قرار است به ترتیب با تیم‌های سیرالئون، تونس، الجزایر، سوریه، ازبکستان، ترکیه، یونان و لیتوانی بازی کند. اولین مسابقه روز 26 اسفند با سیرالئون و آخرین مسابقه 18 خرداد با لیتوانی است. بیشترین انتقادها به ضعف این تیم‌ها برمی‌گردد. منتقدان می‌گویند این تیم‌ها نمی‌توانند در باری‌های دوستانه تیم ملی را به چالش بکشند. فدراسیون هم صرفا برای این که بازی تدارکاتی برگزار کرده باشد این بازی‌ها را برنامه ریزی کرده است.

تونس و الجزایر؛ برادرهای مراکش

از این 8 تیم فقط تونس است که به جام جهانی صعود کرده و بقیه جایی در روسیه 2018 ندارند. اولین بازی ایران در جام جهانی هم روز 25 خرداد در مقابل مراکش برگزار خواهد شد. به نظر می‌رسد کارلوس کی‌روش مسابقه با مراکش را کلیدی‌ترین مسابقه تیم ملی در جام جهانی می‌داند. ایران اگر بتواند در اولین مسابقه مراکش را شکست بدهد می‌تواند به خلق شگفتی و صعود به مرحله دوم امیدوار باشد. به همین دلیل مسابقه با مراکش، بخش عمده‌ای از دغدغه‌های کی‌روش را به خودش اختصاص داده است. برای همین هم هست که تعداد زیادی از مسابقات دوستانه قرار است بازی با مراکش را برای ما شبیه سازی کند. سیرالئون (که جای لیبی را در بازی‌های دوستانه ایران گرفته است)، تونس و الجزایر حریفان اول تیم ملی هستند. سبک بازی این 3 تیم به خصوص تونس و الجزایر شباهت زیادی به بازی‌های مراکش دارد. تونس که خودش در جام جهانی است و الجزایر هم در جام جهانی قبلی بازی‌های درخشانی به نمایش گذاشت. بنابراین فرضیه ضعیف بودن این تیم‌ها درست نیست. ضمن اینکه مهم‌ترین نکته در بازی‌های تدارکاتی این است که فضای بازی‌های جام جهانی شبیه سازی شود. برای بازی با مراکش این اتفاق با بازی با تونس و الجزایر می‌افتد.

«اسپانیای بی نظیر شبیه ندارد»

بازی دوم تیم ملی در مقابل اسپانیا برگزار می‌شود. فراهم کردن یک حریف تدارکاتی که بتواند فضای بازی با این تیم را برای ما شبیه سازی کند کار بسیار سختی است. چرا که اصولا هیچ تیمی نیست که سبک بازی‌اش به سبک بازی اسپانیا شبیه باشد. برزیل، آرژانتین، آلمان، ایتالیا، هلند و ... تیم‌های قدرتمندی هستند اما هیچ کدام شبیه به اسپانیا فوتبال بازی نمی‌کنند. بنابراین کی‌روش باید فکر دیگری برای مقابله با «لاروخا» کند. حقیقت این است که شاید بازی با تیم‌های قدرتمند فوتبال جهان بتواند تیم ملی را با بازی تحت فشار آشنا کند اما ما را به هدف اصلی که همان شبیه سازی بازی با اسپانیاست نمی‌رساند و این چیزی است که کی‌روش به آن فکر کرده است. برای همین هم اصراری به برگزاری بازی قدرت‌های بزرگ جهان در برهه کنونی ندارد. به عقیده سرمربی پرتغالی برگزاری چنین مسابقاتی در این زمان کمکی به تیم ملی نمی‌کند. شاید به همین دلیل هم بوده که تیم ملی بعد از برگزاری جام جهانی 2014 با تیم‌های قدرتمندی مثل سوئد و شیلی بازی کرد نه قبل از آن.

اساتید «دفاع -ضد حمله» برای بازی با پرتغال

تیم ملی در سومین بازی مقابل تیمی قرار می‌گیرد که یک بار در جام جهانی 2006 با آن روبرو شده است: «تیم ملی پرتغال» پرتغال از قضا تیم کشور سرمربی ما هم هست. به همین دلیل این مسابقه هم در ذهن کی‌روش اهمیت ویژه‌ای دارد. به نظر می‌رسد امتیاز گرفتن از این تیم آسان‌تر از گرفتن امتیاز از اسپانیا باشد. ایران در سال 2006 هم به سختی مغلوب پرتغال شد. این در حالی است که تیم سال 2006 پرتغال به مراتب قدرتمندتر از تیم فعلی آن‌ها بود. هر چند پرتغالی‌ها آخرین جام ملت‌های اروپا را فتح کرده‌اند و این نشان می‌دهد نباید آن‌ها را ضعیف‌تر از چیزی که هستند تصور کرد. کی‌روش برای شبیه سازی بازی مقابل پرتغال دو بازی با ترکیه و یونان را در نظر گرفته است. تیم‌هایی که سبک بازی‌شان شباهت زیادی به سبک «دفاع – ضد حمله» پرتغال دارد. حتی سوریه و ازبکستان هم که تیم‌های ضعیف‌تری به نظر می‌رسند با همین سبک «دفاع – ضد حمله بازی» می‌کنند. سوریه و ازبکستان قطعا با پرتغال قابل مقایسه نیستند اما می‌توانند تیم ملی ایران را در مقیاسی کوچکتر با آنچه که در جام جهانی با آن روبرو خواهد شد مواجه کنند.

کی‌روش ایده دارد

این بررسی‌ها نشان می‌دهد که پشت بازی‌های تدارکاتی تیم ملی «فکر» وجود دارد و این بازی‌ها صرفا به خاطر ناتوانی فدراسیون از فراهم کردن بازی‌های تدارکاتی با تیم‌های بزرگ‌تر، در دستور کار تیم ملی قرار نگرفته‌اند. به عبارت دیگر حتی اگر فدراسیون مشکلات مالی و دیپلماسی ورزشی هم نداشت بازی‌های تدارکاتی تیم ملی فرق زیادی با آنچه الان در پیش داریم نداشت. ضمن اینکه اگر این بازی‌ها رضایت کی‌روش را جلب نمی‌کرد قطعا صدای اعتراض او را هم می‌شنیدیم. از طرفی اکثر قریب به اتفاق تصمیمات کی‌روش در این سال‌ها به نفع تیم ملی تمام شده است. بهتر است در این مورد هم به تجربیات مرد پرتغالی اعتماد کنیم. او همیشه حساب چیزهای خیلی جزئی‌تر را هم کرده است. یعنی باور کنیم که او ایده مناسبی برای بازی‌های تدارکاتی ندارد؟