استيضاح وزراي كار و راه، اتفاقي مبارك است كه بايد در آن نمايندگان از مشكلات مردم سخن بگويند و اگر پشت‌پرده‌اي براي فشارآوردن بر وزيران وجود دارد، آخوندي و ربيعي از تريبون مجلس آن را بيان كنند

استيضاح عباس‌آخوندي و علي‌ربيعي به عنوان وزراي راه و شهرسازي و تعاون، كار و رفاه اجتماعي اتفاق مباركي است كه توسط مجلس انجام خواهد شد؛ رويدادي كه پس از هفته‌ها هياهو و لابي‌گري سرانجام به نتيجه رسيد.اين خبر را اکبر رنجبرزاده، عضو هیات ريیسه مجلس شورای اسلامی بيان كرد و گفت كه صبح ديروز سه‌شنبه ۱۵ اسفند و در نشست علنی پارلمان، طرح استیضاح علی ربیعی وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی طبق نامه مورخ ۱۳اسفند کمیسیون اجتماعی با ۲۴ امضا و همچنین طرح اسیتضاح عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی نیز طبق نامه ۱۴ اسفند کمیسیون عمران با تعداد ۲۴ امضا اعلام وصول شد. به گفته رنجبرزاده وزرای کار و راه ظرف ۱۰ روز موظف به حضور در مجلس جهت دفاع از خود هستند.

واكنش‌هاي وزرا

اما اين خبر شوك خاصي به وزرا وارد نكرد و هر دو وزير به نظر آماده بودند تا اين خبر را بشنوند زيرا بلافاصله بعد از اعلام خبر، ربيعي و آخوندي نامه‌هايي را صادر كردند و در آن از اعلام آمادگي براي پاسخگويي خبر دادند. در همين راستا عباس‌آخوندي، وزیر راه‌و شهرسازی طی ارسال نامه‌ای به ريیس مجلس شورای اسلامی با توجه به اعلام وصول طرح استیضاح، آمادگی خود برای حضور در صحن علنی و پاسخ به موارد استیضاح را اعلام کرد و گفت:« پیرو اعلام وصول طرح استیضاح اینجانب از سوی جنابعالی در جلسه علنی امروز(ديروز سه شنبه) مجلس شورای اسلامی، به اين وسیله آمادگی خود را برای حضور در صحن علنی مجلس و پاسخگویی به موارد استیضاح از هم‌اکنون اعلام مي‌كنم. هر زمانی که شما مشخص کردید در جلسه حضور خواهم یافت و توضیح‌های خود را خدمت نمایندگان محترم مجلس اعلام خواهم داشت. از طرفي ديگر علي‌ربيعي، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نيز سوال و استیضاح را حق نمایندگان مجلس دانست و گفت که آمادگی دارد همین هفته و حتی فردا برای پاسخ به استیضاح به صحن مجلس شورای اسلامی برود و انتظار دارد استیضاح کنندگان مطابق سوگندی که یاد کرده اند، استیضاح را به همان دلیلی انجام دهند که می‌گویند. ربیعی در جریان حضورش در خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران درباره اعلام وصول استیضاحش در مجلس گفت: مجلس حق دارد قضاوت کند و بگوید من تشخیص می دهم این فرد امروز صلاحیت اداره این کار را دارد یا ندارد؛ این کار جزو حقوق مجلس است. وی افزود: «من هم نه به عنوان وزیر بلکه به عنوان یک کنشگر سیاسی و اجتماعی دیرین که کسی نمی‌تواند سابقه من را در عرصه سیاسی و اجتماعی نادیده بگیرد، انتظارم این است که نمایندگان مطابق قانون اساسی و سوگندی که در مجلس قرائت کرده‌اند، هر آنچه را (در طرح استیضاح) مطرح می‌شود، به همان دلایل استیضاح کنند». ربیعی با استقبال از طرح استیضاح در مجلس گفت: «مایلم همین هفته به صحن بروم. تمایل دارم اگر مجلس باز باشد، فردا به صحن بروم. من هیچ مشکلی برای به صحن رفتن ندارم؛ هم مجلس قضاوت می‌کند و هم افکار عمومی قضاوت خواهند کرد».وی افزود: امیدوارم در این موضوع با عدل و انصاف سخن گفته شود و من هم با خلوص و با آنچه مصلحت می دانم سخنان خود را مطرح خواهم کرد. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی خاطرنشان کرد: این وزارتخانه بزرگ‌ترین وزارتخانه اجتماعی کشور است؛ بدنه جامعه از لحاظ اجتماعی با این وزارتخانه بیشترین تماس را دارند و طبق محاسبات انجام شده سالی ۳۰۰ میلیون بار مراجعه مردمی داریم. ربیعی تاکید کرد: این بدان معنی است که هر ایرانی اولین تماسش در زمان تولد با ما آغاز می‌شود و این تماس برای درمان و پوشش‌های تامین اجتماعی ادامه می‌یابد. وی افزود: فرد اگر تحت پوشش تامین اجتماعی باشد یا در گروه معلول، بازنشسته یا کارمند باشد، سالانه پنج تا شش بار به این وزارتخانه مراجعه می‌کند. ربیعی یادآورشد: «البته برخی نمایندگان به مناطق خود می روند و مشکلات را می بینند، آن‌ها حق و انتظار دارند به این مشکلات رسیدگی شود. امیدوارم مقدورات من را هم ببینند. من برای این دسته از نمایندگان که برای مشکلات مردم اقدام می‌کنند احترام قائل هستم و در مجموع این عمل (استیضاح) را به نفع ثبات و دموکراسی و مردم سالاری دینی کشور می دانم».

دلايل و فشار نمايندگان براي استيضاح

در اين روزهاي اخير نمايندگان پافشاري فراواني بر استيضاح اين دو وزير داشتند و در همين راستا سايت اعتدال در گزارشي با عنوان«نمایندگان بر استیضاح «ربیعی» و «آخوندی» اصرار دارند» نوشته بود كه نمایندگان به هیچ‌یک از وزرا چک سفید امضا نداده‌اند، به همین دلیل سعی می‌کنند تا به وظایف خود که یکی از آن‌ها استیضاح است، عمل کنند، که طبق بررسی‌ها و آنچه در صحن مشخص است به نظر می‌رسد که نمایندگان استیضاح کننده، اصرار دارند تا هر دو وزیر را به صحن علنی کشانده و تا انتهای بحث استیضاح بروند. کمیسیون‌های تخصصی مجلس، این هفته میزبان دو وزیر کار و رفاه خواهند بود؛ وزرایی که نه تنها در چند ماه اخیر بلکه در دوران ریاست‌جمهوری یازدهم نیز زمینه ساز حواشی بسیاری بودند.بحث استیضاح آخوندی (وزیرراه،مسکن و شهرسازی) و علی ربیعی (وزیرکار) هر چندماه یکبار در صحن علنی و در میان نمایندگان مطرح می‌شود، اما بعد از مدتی با رایزنی‌های وزیر و گفت‌وگوهایی که صورت می‌گیرد، بحث استیضاح منتفی می‌شود. این اقدام برای استیضاح و کنسل شدن مداوم آن‌ها تا جایی پیش رفت که شایعاتی در خصوص امتیاز گرفتن برخی از نمایندگان از وزرای مربوطه نیز مطرح شد.مشکلات سازمان تامین‌اجتماعی، بحث اشتغال، مسدود شدن جاده‌ها بر اثر بارش برف، سقوط هواپیمای تهران-یاسوج و ... همه و همه تنها بخشی از مشکلاتی است که باعث شد تا نمایندگان خواهان استیضاح و برکناری وزرای راه و کار شوند. اين سايت به نقل از برخي نمايندگان كه پيگير استيضاح بودند نيز نوشت:« در همین رابطه، رضایی کوچی نماینده مردم جهرم در سخنانی، گفته است كه فارغ از این، نمایندگان به‌طور کلی به عملکرد یک سیستم اعتراض دارند و معتقدند وزیر به‌عنوان مسئول تصدی کلیه امور مربوط به حوزه راه و شهرسازی عامل وقوع این حادثه بوده و ادامه حضورش در راس امور به صلاح نیست. حال باید دید که با توجه به اتفاقات اخیر و بحرانی شدن برخی از مشکلات، آیا نمایندگان بازهم همانند قبل از سخنان وزیر اقناع می‌شوند یا آن‌ها را به صحن علنی کشانده و استیضاح می‌کنند». فرج‌ا... رجبی، نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی نيز در گفت‎وگو بارویداد۲۴، با اشاره به بحث استیضاح وزرای کار و راه، گفته بود:« ما در زمان رای اعتماد به کابینه چک سفید امضا دست کسی نداده‌ایم. ما مقید بودیم که کابینه تشکیل و کار دولت هرچه سریع‌تر شروع شود. اکنون هم در خصوص استیضاح،در حال انجام وظیفه و متعهد به انجام مسئولیت‌های‌مان هستیم.

عضوکمیسیون عمران، با اشاره به استیضاح علی‌ربیعی وزیر کار و رفاه و اجتماعی، گفت كه در خصوص این وزارتخانه، ما اکنون با شرکت‌هایی مواجه هستیم که زیان‌ده هستند و در واقع میزان درآمدی که می‌توانستند به دست بیاورند به اندازه کافی نبوده است. در بسیاری از حوزه‌ها مانند تعاون، کار، رفاه و ... سوالات بسیار زیادی برای نمایندگان ایجاد شده است. در گذشته نمایندگان برخی از این موارد را در قالب سوال، از وزیر پرسیدند اما این موضوعات نیازمند بررسی و دقت بیشتری است. رجبی با بیان اینکه ما باید شعار سال رهبر انقلاب، یعنی کار و تولید را مد نظر قرار دهیم، تصریح کرده بود كه یکی از موثرترین وزارتخانه‌ها، در باب ایجاد اشتغال، کار و تعاون است. علاوه بر تامین اجتماعی تعداد زیادی از شرکت‌ها و هولدینگ‌ها تحت پوشش این وزارتخانه قرار دارد. وزارت کار، یک وزارتخانه بسیار مهم و عریض و طویل است و نیازمند یک مدیریت کار آمد و توانمند است. نه فقط وزیر، بلکه نیازمند معاونان و مشاوران توانمند دیگری نيز هست. این نماینده مجلس با تاکید بر اینکه وزارت کار دچار یک اختلال روشن است، خاطرنشان کرده است كه این اختلال منجر به این شده که تبعات آن به سایر بخش‌ها نیز سرایت کند. در زمانی که جلسات رای اعتماد برگزار می‌شد، برخی از نمایندگان نیز به شرکت‌های تابعه ایراد و انتقاد داشتند. همین مباحث باعث شد تا نمایندگان رای به استیضاح وزیر کار بدهند. البته وزیر در هفته جاری به کمیسیون‌های مربوطه می‌آیند و به گفت‎وگو با نمایندگان استیضاح کننده خواهند پرداخت و ابهامات آن‌ها را برطرف خواهند کرد. فرجی در ادامه مي‌گويد مشکلاتی که در زمان رای اعتماد به وزیر وجود داشت نه تنها همچنان وجود دارد، بلکه بر مشکلات پیشین هم افزوده شده است. البته من طرح استیضاح را امضا نکردم اما سوالاتی را همانند سایر نمایندگان دارم. نمایندگان امضا کننده طرح استیضاح آن‌گونه که به نظر می‌رسد، بسیار مصر هستند تا وزیر را استیضاح کنند، به همین دلیل به نظر می‌رسد این بحث به صحن علنی هم برسد. عضوکمیسیون عمران، با اشاره به بحث مطرح بودن استیضاح آخوندی وزیر راه و شهرسازی، گفته بود بحث استیضاح آقای آخوندی، ترکیبی است از اتفاقات جاری مانند سانحه هوایی، برف اخیر و مسدود شدن جاده‌ها و ... است. یک گزارشی را هم مرکزپژوهش ها در حوزه مسکن و بافت‌های فرسوده منتشر کرد که به نظر نمی‌رسد گزارش مطلوبی باشد، به همین دلیل جمیع این موارد باعث شد تا طرح استیضاح وزیر راه هم مطرح شود. استيضاح کنندگان آخوندی هم بسیار مصر هستند که تا انتهای این راه را بروند».

پيشينه يك نمايش

عباس‌آخوندي بنا به دلايل مختلفي بيشترين ناكارآمدي را داشت و بارها مورد انتقاد نمايندگان واقع و حتي استيضاح شده‌است. سال 94 نيز نمايندگان به دنبال استيضاح وزير بودند و در همان زمان روزنامه ایران نوشت بود« استیضاح وزیر راه و شهرسازی بعد از حرف و حدیث‌‌های چندین ماهه سرانجام روز گذشته(يك‌شنبه 5 مهر 1394)از سوی هیات ريیسه مجلس اعلام وصول شد. روح‌ا... حسینیان، مهدی کوچک‌زاده، حمید رسائی، حسینعلی حاجی دلیگانی، جواد کریمی قدوسی، زهره طیب‌زاده، فاطمه آلیا، موسی‌الرضا ثروتی، محمود نبویان، مجتبی رحماندوست، بهرام بیرانوند، حسن کامران و نیره اخوان 13 نماینده‌ای هستند که بر استیضاح آخوندی اصرار دارند. به جز کامران و اخوان دیگر نامبردگان عضو یا همسو با جبهه پایداری هستند. امضای استیضاح آخوندی توسط 13 نفر از مجموع 290 نماینده مجلس، نشان از شکننده بودن این طرح دارد به‌خصوص که در فاصله چند هفته گذشته و در جلسات مشترک بین استیضاح کنندگان و وزیر راه، تعدادی از آن‌ها انصراف داده‌اند. عبدالکریم حسین‌زاده، عضو کمیسیون عمران مجلس کاهش تعداد امضاها را به توضیحات مبسوط وزیر در نشست‌های مشترک مرتبط دانست و گفته بود كه جلسات متعددی در کمیسیون عمران برگزار و همه بندهای مطرح شده در طرح استیضاح از سوی آقای آخوندی پاسخ داده شد. بسیاری از همکاران من صداقت را در کلام وزیر دیدند و بنابراين قانع شدند و از پیگیری استیضاح انصراف داده‌اند. دوستان استیضاح کننده بیش از 60 بند را مطرح کرده‌اند که بخش زیادی از این‌ها مربوط به سال‌های گذشته است و ارتباطی با آقای آخوندی پیدا نمی‌کند به‌خصوص ماجرای مسکن مهر که مورد انتقاد قرار گرفته میراث به جای مانده از دولت قبل است. وی در پیش‌بینی خود از فرجام این طرح گفت که استیضاح رای نمی‌آورد و آخوندی دوباره رای اعتماد می‌گیرد. مهرداد لاهوتی، دیگر عضو کمیسیون عمران هم توضیحات آخوندی در کمیسیون و در جمع استیضاح کنندگان را قانع کننده خواند و گفته بود كه ریشه این استیضاح در نگاه‌ها و توقعات محلی است حال آنکه ما نمایندگان باید نگاه ملی داشته باشیم. به گفته نماینده لنگرود، در این شرایط بی‌پولی، باید قدردان مسئولان بود که اوضاع را مدیریت می‌کنند تا کارها زمین نماند. لاهوتی افزوده بود اگر وزیر را برکنار کردیم، چه اتفاقی می‌افتد، وزارتخانه‌ای با این حوزه‌های متعدد برای سه ماه بلاتکلیف می‌شود که بي‌شك مشکلات را مضاعف هم می‌کند. وی پیش‌بینی کرد که استیضاح در صحن رای نمی‌آورد چون نمایندگان بيشتر از امکانات و ظرفیت‌های وزارتخانه‌ها اطلاع دارند و بی وزیر کردن وزارتخانه را به صلاح نمی‌دانند. حمیدرضا عزیزی فارسانی، دیگر نماینده‌ای است که استیضاح وزیر راه و شهرسازی را حل کننده برخی مشکلات موجود در این وزارتخانه نمی‌داند. او یادآور شد که دولت به لحاظ مالی شرایط خوبی ندارد و این را همه نمایندگان می‌دانند، بنابراین دمیدن بر طبل توقعات خیلی درست به نظر نمی‌رسد. به گفته وی، مضاف بر این عملکرد آقای آخوندی به‌خصوص در حوزه راه خوب بوده و مشکل مسکن مهر نيز بسيار به او ارتباط پیدا نمی‌کند. این نماینده مجلس تاکید کرده بود كه با این حال استیضاح راهکار خوبی برای حل مشکلات نیست و بهتر است با همفکری و همکاری نمایندگان و وزیر موضوعات محل اختلاف حل و فصل شود». بعد از اين همه هياهو نمایندگان مجلس شورای اسلامی با 175 رای با استیضاح وزیر راه و شهرسازی مخالفت کردند و در نتیجه عباس آخوندی وزیر باقی ماند. این در حالی است که آخوندی در سال 92 از مجلس شورای اسلامی 159 رای اعتماد گرفته بود. موافقان استیضاح وزیر راه و شهرسازی در آن سال یکی از اشکلات به عباس آخوندی را مزخرف دانستن مسکن مهر از سوی وی عنوان کردند و همچنین آخوندی را سیاسی‌ترین فرد کابینه دانسته بودند. در آن زمان آخوندی، سومین وزیر استیضاحی دولت یازدهم بود. پیش از او، فرجی‌دانا وزیر علوم و علی‌اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش استیضاح شده بودند. نمایندگان مجلس نهم،‌ بعد از استیضاح فرجی‌دانا به او رای اعتماد ندادند ولی فانی توانست رای اعتماد دوباره مجلس را کسب کند.

زشت و زيباي استيضاح

بي‌شك اگر قرار است نمايندگان با اين همه هزينه و سروصدا، وزراي دولت را به مجلس بكشانند و در ادامه اين افراد سربلند و بدون هيچ هزينه‌اي از در خانه‌ملت خارج شوند آب در هاون كوبيدن است. اميدواريم اين تصميم نمايندگان براي استيضاح وزراي كار و راه براي رسيدگي به مشكلات مردم باشد و اهداف ديگري در ميان نباشد. از طرف ديگر وزرا نيز اگر ابهامي در نيت اين استيضاح مي‌دانند بايد فرصت به دست آمده را مبارك دانسته و از تريبون مجلس پشت پرده احتمالي را فرياد بزنند و نگذارند تا ابرازنظارتي- قانوني استيضاح، به آلت دستي براي باج‌گيري تبديل شود. البته اين دو نكته در حد فرضيه است و مشخص نيست كه دلايل اصلي اين استيضاح‌ چيست و بايد منتظربمانيم و نتيجه را مشاهده و در ادامه قضاوت كنيم.