پشت پرده پیشنهاد نظام پارلمانی در مجلس؛
آخرین نخست وزیری که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به روش نظام پارلمانی انتخاب شد، میر حسین موسوی بود. قبل از او نیز ۲ نخست وزیر دیگر هم از این روش انتخاب شدند یعنی شهید محمد علی رجایی و شهید محمد جواد باهنر. اما پس از این سه نفر دیگر کشور رنگ هیچ نخست وزیری را ندید و رئیس جمهور به عنوان شخص تام الاختیار قوه مجریه، قرار گرفت. چراکه به درخواست امام خمینی (ره) بازنگری و اصلاح قانون اساسی صورت گرفت و بر همان اساس هم با برگزاری رفراندوم مردم به قانون اساسی اصلاح شده که بر اساس آن نظام پارلمانی به ریاستی تغییر کرد، رأی داند. اکنون نیز سال‌هاست انتخابات بر همان اساس و اصول قانون اساسی برگزار می‌شود. اما در این میان عده‌ای دوباره خواستار بازگشت به نظام پارلمانی در مجلس هستند.
آخرین نخست وزیری که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به روش نظام پارلمانی انتخاب شد، میر حسین موسوی بود. قبل از او نیز ۲ نخست وزیر دیگر هم از این روش انتخاب شدند یعنی شهید محمد علی رجایی و شهید محمد جواد باهنر. اما پس از این سه نفر دیگر کشور رنگ هیچ نخست وزیری را ندید و رئیس جمهور به عنوان شخص تام الاختیار قوه مجریه، قرار گرفت. چراکه به درخواست امام خمینی (ره) بازنگری و اصلاح قانون اساسی صورت گرفت و بر همان اساس هم با برگزاری رفراندوم مردم به قانون اساسی اصلاح شده که بر اساس آن نظام پارلمانی به ریاستی تغییر کرد، رأی داند. اکنون نیز سال‌هاست انتخابات بر همان اساس و اصول قانون اساسی برگزار می‌شود. اما در این میان عده‌ای دوباره خواستار بازگشت به نظام پارلمانی در مجلس هستند. محمد حسین فرهنگی طی روزهای اخیر در صحن علنی مجلس دهم شورای اسلامی گفته است که تغییر نظام سیاسی کشور از ریاستی به پارلمانی، باید به صورت جدی پی گیری شود. اما با طرح این بحث، این سؤال ایجاد می‌شود که چرا او چنین درخواستی کرده است؟
آغاز بحث نظام پارلمانی
سال 90، رهبر انقلاب پس از سال‌ها موضوع نظام پارلمانی را مطرح و تأکید کردند که نگاهِ دوباره و نوسازی و بازسازی هم بایستی ناظر به اصول باشد؛ برگرفته و برخاسته از اصول اسلامی باشد. در آن زمان هنوز مجلس هشتم شورای اسلامی سر کار بود که حمیدرضا کاتوزیان، ر ئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی و از نمایندگان طیف اصولگرایان منتقد، نیز این موضوع را پی گیری گرد. در آن دوران حمیدرضا کاتوزیان و خیلی از موافقان این بحث اینگونه استدلال کردند که با این کار نظارت قوه مقننه بر قوه مجریه مظاعف می‌شود. اما به هر روی این بحث راه به جایی نبرد تا اینکه این روزها دوباره به لطف برخی اظهار نظرهای نمایندگان مجلس این بحث دوباره در رسانه‌ها مطرح شده است. اما مطرح شدن این بحث از سوی طیفی خاص در مجلس شورای اسلامی تا حد ز یادی اصل موضوع و نیت آن را زیر سؤال برد.
عصبانیت تندروها از نتیجه انتخابات 96
چند روزی بیشتر از 29 اردیبهشت 96 نمی‌گذرد و مردم و روحانی شاد از نتیجه انتخابات هستند. انتخاباتی که اصولگرایان همچنان ناراضی از نتیجه آن هستند. البته ریشه این نارضایتی به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری سال 92 و بعدتر انتخابات مجلس دهم شورای اسلامی برمی گردد. اما آنها این روزها آنقدر ناراضی‌اند که روی به تغییراتی اساسی برای تغییر نتایج به نفع خود گرفته‌اند. در واقع دنبال تغییراتی هستند که نظام انتخاباتی ریاست جمهوری را یا آن گونه که خود می‌خواهند اصلاح کنند یا آن را به کلی از چرخه تصمیم‌گیری کلان کشور حذف کنند. روز سه شنبه علاوه بر محمد حسین فرهنگی، عزت الله یوسفیان ملأ، نماینده آمل هم در نطق میان دستورش گفت که مردم 4 سال را برای دولت فرصت کمی می‌دانند پس چرا باید این هزینه عظیم مالی و شخصیتی را در دور دوم متحمل شویم. می‌توانیم ریاست جمهوری را 7 ساله کنیم. همچنین موضوع پارلمانی شدن آن هم قابل بحث و بررسی است. یوسفیان‌ملا با تاکید بر اینکه باید بازنگری قانون اساسی را جدی بگیریم، خاطرنشان کرد: 38 سال از انقلاب اسلامی گذشته و من با 30 سال قضاوت و دو دکترای حقوق نمی‌دانم معنی رجل سیاسی چیست، لذا باید به این موضوع توجه ویژه داشته باشیم.
مخالفان نظام پارلمانی
یکی از ایراداتی که به این بحث باز می‌گردد این است که مشارکت مردم در انتخابات کم می‌شود. بگذریم از اینکه هر زمان مشارکت در کشور کم شده است، اصولگرایان پیروز انتخابات شده‌اند و بسیاری بر این باورند که اصولگرایان به همین دلیل موضوع نظام پارلمانی را مطرح می‌کنند. اما باید این موضوع را در نظر داشت که اکنون فراکسیون قدرتمندی چون فراکسیون امید در مجلس دهم وجود دارد که با این موضوع مخالفت جدی دارد. چه آنکه محمود صادقی، نماینده تهران و عضو فراکسیون امید هم در این راستا به «امید ایرانیان» می‌گوید: «کسانی که این بحث‌ها را در مجلس مطرح می‌کنند، در اقلیت هستند و بحث اساسی این است که الان فراکسیون قدرتمندی در مجلس دهم وجود دارد که به راحتی زیر بار این بحث‌ها نمی‌رود. آن هم بحث‌هایی که با کاهش مشارکت مردم در تصمیم گیری‌های مهم و اساسی کشور، مغایرت دارد.»
صادقی به «امید ایر انیان» تأکید می‌کند: «ضمن اینکه این بحث مربوط به قانون اساسی است. اصلاح قانون اساسی هم ساز و کار خودش را دارد. اینطور نیست که هر کسی هر تصمیمی دلش خواست در مجلس بگیرد و فکر کند، مجلس قوه مقننه است و حق هر کاری را دارد. مردم با رأیی که در اوایل انقلاب دادند و با رفراندوم، به اصلاح قانون اساسی آری گفتند. حالا چه طور مردم در مجلس، می‌خواهد به نمایندگی از مردم قانون اساسی را اصلاح کند؟» او در پایان افزود: «بازنگری در قانون اساسی نیاز به یک فرآیند طولانی دارد اما به هر روی این هم دیدگاه گروهی در مجلس است. دیدگاهی که با ذات جمهوری اسلامی مغایرت دارد.»
او در پاسخ به این سؤال که چرا این موضوع از سوی طیف اصولگرا و بعضاً نزدیک به جبهه پایداری مطرح شده است، یاد آور شد: «نمی‌دانم اما شاید به این دلیل است که آنها دیدگاه‌هایشان خیلی با جمهوریت تطبیق ندارد.» همچنین نقوی حسینی، نماینده ورامین در مجلس شورای اسلامی هم علی رغم نزدیکی‌اش به پایداری‌ها و اصولگرایان اما با این دیدگاه مخالف است. او به «امید ایرانیان» می وید: «من مخالف تغییر نظام سیاسی کشور هستم. به دلیل این که نقش مردم در نظام جمهوری اسلامی باید پررنگ باشد. نظام پارلمانی نقش مردم را کم رنگ می‌کند.»
به نظر می‌رسید که ایرادات زیادی و موانع قانونی بسیاری برابر طرح این بحث وجود دارد. در واقع هم به لحاظ قانونی و هم اختیارات نمایندگان، شاید دست گذاشتن بر ر وی موضوع نظام پارلمانی ناشی از عصبانیتی از شکست‌های پیاپی باشد. شکست‌هایی که باید برای آن راهکار پیدا کرد و نه اینکه صورت مسأله را از اساس پاک کرد.
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
