فردا نخستین مناظره انتخاباتی ریاست جمهوری برگزار می‌شود؛ با 6 نامزدی که از فیلتر شور‌ای نگهبان عبور کرده اند. در میان همه نامزدهای ریاست جمهوری؛ روحانی و قالیباف چهارسال پیش در چنین روزهایی در مناظره‌ای مشابه به مصاف هم رفته بودند و البته حسابی از خجالت یکدیگر هم در آمدند! خیلی‌ها می‌گویند یکی از دلایل اختلاف بالای آرای آن روز روحانی نسبت به قالیباف همان مناظره‌ها و جملاتی از این قبیل بود که " من سرهنگ نیستم من حقوقدانم " یا این جمله که: " می‌خواستید حمله گاز انبری کنید!"...تیکه‌پراکنی‌هایی که روحانی علیه قالیبافبه‌راه انداخت،اگر چه اصلا به مزاج شهردار تهران خوش نیامد اما به مذاق بیش از 18 میلیون نفری که بعداز آن مناظره به حسن روحانی رای دادند، خوش آمد! 

از همین روست که در میان همه برنامه‌ها‌ی تلویزیونی کاندیداهای ریاست جمهوری مناظره‌ها‌ی انتخاباتی چیز دیگری است! و می‌شود آن را مرکز ثقل همه برنامه‌ها‌ی تبلیغاتی ریاست جمهوری دانست. چرا که عیار نامزدها درهمین بگو مگوهای سیاسی علیه هم است که مشخص می‌شود ونه درساخت فیلم‌ها‌ی متملق گویانه از هر نامزد!

***

مناظره‌ای چشم به راه مدعیان 

و حالا سه مناظره چشم به راه مدعیان ریاست جمهوری ایران است. سه مناظره‌ای که در سه بخش، مناظره‌ها‌ی اقتصادی، فرهنگی – اجتماعی و سیاسی تقسیم بندی شده اند. 

و نخستین مناظره که فردا از تلویزیون راس ساعت 16پخش می‌شود مناظره اقتصادی است! مناظره‌ای که هم برای کاندیداها از اهمیت ویژه‌ای برخوداراست و هم مردم. بخصوص آنکه نامزدهای رقیب روحانی در انتخابات ریاست جمهوری طی روزهای اخیر حسابی وعده‌های اقتصادی‌شان گل کرده است و از افزایش سه برابری یارانه‌ها‌ گرفته تا تولید 1.5میلیون شغل در سال تا ماهی 250 هزارتومان به عنوان کارانه بیکاری!به بیکاران سعی دارند تا دل مردم را به دست آورند و پشت روحانی را به زمین بزنند! اما از سویی حسن روحانی نیز گفته که در زمینه اقتصادی برنامه‌های مدونی در نظر گرفته است هرچند درباره این برنامه‌ها‌ی مدون هنوز شعاری نداده است. 

مناظره اقتصادی روز جمعه که نخستین مناظره کاندیداهاست مطمئنا روز سختی برای هردوطرف خواهد بود هم جهانگیری و روحانی و هم مخالفان دولت که قرار است دراین روز به آب و آتش بزنند تا عملکرد چهارساله دولت حسن روحانی در امر اقتصاد را زیر سوال ببرند. 

***

معیشت و حمله به دولت 

ازسویی مطمئنا همه کاندیداها تلاش می‌کنند تا برنامه‌های خود را برتر از دیگری معرفی کنند. اینکه در چنین شرایطی بیشترین صحبت‌های مناظره روز جمعه درباره چه مسائلی است؟ مخالفین بر روی کدام نقطه ضعف‌ها‌ی حسن روحانی حمله می‌برند؟ و حسن روحانی باید چگونه پاسخ این حملات را بدهد؟ سوالاتی است که از‌ها‌دی حق شناس اقتصاددان سیاسی پرسیدیم. وی به آفتاب یزد گفت:" قطعا تمام کاندیداها در روز جمعه بر روی چالش‌های معیشت مردم تاکید می‌کنند، وقتی از معیشت می‌گوییم منظور هم درآمد سرانه وهم اشتغال خانوارهاست، شاخص نرخ بیکاری و تورم و همینطور شاخص سلامت دراین مناظره به چالش کشیده خواهد شد. مثلا قطعا منتقدین در مناظره خواهند گفت که اگر هزینه سلامت مردم دربحث شاخص سلامت کم شده است، اما هزینه جاری دولت بیش از اندازه افزایش یافته است، به طور کلی تمامی شاخص‌های اقتصادی، مورد حملات و نقدهای مخالفین دولت

قرار می‌گیرد. مطمئن باشید آنها در مناظره خواهند گفت که چرا نرخ بیکاری یادرآمد سرانه مردم افزایش چشمگیری پیدا نکرده است و چرا مردم آنچه را که دولت با عنوان رشد اقتصادی 6درصد از آن یاد می‌کند را در سر سفره‌هایشان احساس نمی‌کنند! اینها چالش‌هایی است که قرار است دولت، فردا به آن پاسخ دهد."

حق‌شناس درباره اینکه آیا در دفاعیات دولت بازهم ارائه آمار و ارقام رشد اقتصادی از سوی روحانی می‌تواند راهگشا باشد؟ پاسخ داد: "مطمئنا جلسه روز جمعه برای متخصصین نیست. متخصصین به مراکز آمار ایران و بانک مرکزی و بسیاری از نهادهای پژوهشی خارجی و داخلی دسترسی دارند و می‌توانند ببینند در چهارسال گذشته چه اتفاقاتی افتاده است. اما مخاطبین مناظره فردا، متخصصین نیستند! بلکه عموم مردم هستند و عموم مردم کاری با اطلاعات و آمار ندارند آنها می‌خواهند ادعایی که از سوی دولت بیان می‌شود را با تمام وجود حس کنند. "

حق‌شناس با اشاره به نقش جهانگیری در مناظره اقتصادی ریاست جمهوری اظهار کرد: "جهانگیری هم از جهت آنکه اطلاعات اقتصادی کشور را دراختیار دارد و هم از لحاظ اینکه می‌تواند اطلاعات را به طور کاربردی به مردم ارائه دهد و مهم‌تر از همه به این دلیل که قادر خواهد بود مقایسه نسبی از شرایط امروز با شرایط چهار سال قبل داشته باشد کمک بزرگی در روز مناظره به حسن روحانی است. "

حق شناس با تاکید بر اینکه نقش جهانگیری در مناظره اقتصادی بیش از دو مناظره دیگر تعیین کننده است، گفت:" برخی افراد اطلاعاتشان به دلیل مطالعه و گزارش‌هاست. اما آقای جهانگیری اطلاعات و آمار را لمس کرده است، او پروژه‌ها را شخصا بازدید می‌کند، در جریان جزئی‌ترین کارهای کشور است، از این منظر او آنچه را که می‌گوید قبلا عینا دیده است و این تفاوتی است که وی با سایر نامزدهای ریاست‌جمهوری دارد."

این اقتصاددان درباره وعده‌های اقتصادی قالیباف و رئیسی درباره افزایش سه برابری یارانه‌ها‌، افزایش چند میلیون شغل و همینطور کارانه بیکاران و تاثیرگذاری این وعده‌ها‌ برروی مردم (در روز مناظره) گفت: 

در دهه اول انقلاب بحث‌های ارزشی بیش از اقتصادی مطرح می‌شد، هرچه قدر از انقلاب فاصله گرفتیم و کشور توسعه پیدا کرد، افزایش رفاه و مسائل اقتصادی مهم تر شد، نامزدهای ریاست جمهوری ازاین روی، این روزها شعار می‌دهند که می‌خواهند سطح رفاه مردم را افزایش دهند. در حال حاضر مشکل جدی مردم بیکاری است.در نتیجه نامزدهای انتخاباتی همین نکته را هدف قرارمی‌دهند. مطمئن باشید که این شعارها نیز تاثیرگذار خواهدبود. اما میزان اثرگذاری این شعار بسته به پیشینه نامزدهای انتخاباتی که اکنون به عنوان رجل سیاسی و مذهبی هستند نیز بستگی دارد. "

حق‌شناس افزود: با علم به همین پیشینه است که می‌توان تعیین کرد چه قدر از این شعارها جنبه عملکردی دارد. "

وی گفت: در روز مناظره اقتصادی هر کاندیدایی که ادعایی مطرح می‌کند باید کاندیدای مقابل به پیشینه عملکردی او حمله کند، البته واقعیات اقتصادی ایران راهم ازیاد نبریم، به عنوان مثال وقتی ایران طی 37 سال گذشته نتوانسته رشد اقتصادی قابل توجهی پیدا کند و رقیب روحانی به یکباره شعار چند برابر آن رشد اقتصادی! را سر می‌دهد محل تامل مردم و البته مورد انتقاد کسانی چون حسن روحانی خواهد شد. "

حق شناس افزود: مطمئنا دولت حسن روحانی اقتصادی که در لبه پرتگاه بوده است را به سرخط آورده است. دولتی که توانسته اقتصاد کشور را به ریل برگرداند حتماً می‌تواند پیشنهادات جدید اقتصادی‌ مناسبی هم در چهار ساله دوم برای کشور داشته باشد. "

***

آنچه روحانی و رقیبانش می‌گویند 

ابراهیم نکو دبیر سابق کمیسیون اقتصادی مجلس نیز درباره پیش بینی‌اش پیرامون مناظره اقتصادی روز جمعه به آفتاب یزد گفت:"در اینگونه مناظره‌ها حملات، خارج از اخلاق سیاسی متوجه شخصی خواهد بود که حاکم در امور اجرایی است. مسلما در مناظره‌های آینده بیشتر حملات به حسن روحانی ابتدا در حوزه اقتصادی و سپس در حوزه سیاسی صورت می‌گیرد."

وی افزود:" طبیعی است روحانی، فردا در مناظره از دستاوردهای اقتصادی خودش چون کاهش تورم، رشد اقتصادی، ثبات در بازار و آرامش در حوزه بازرگانی و دستاوردهایی که به دنبال اجرای برجام به دست آورده بگوید و رشد تولید نفت و جایگاه ایران را به رخ رقیب می‌کشد،

او در بخش رشد صادرات غیرنفتی نیز مانورهایی خواهد داد، حضور سرمایه‌گذاران خارجی هم از برگ برنده‌های مناظره اقتصادی روحانی است."

وی ادامه داد:"اما از شعارها پیداست که رقبای روحانی حتی از تخریب‌های مرسوم گذشته پا را فراتر می‌گذارند و به دنبال آن تخریبها، وعده وعیدهای خارج از علم اقتصاد را( که از سوی دو کاندیدای رقیب روحانی شاهد بودیم) در این مناظره تداوم می‌دهند. همین وعده‌ها توقعات نابه جایی را شکل و ذهنیت‌هایی را هم علیه دولت بسیج می‌کند. "

نکو گفت:" وعده‌های اقتصادی رقبای روحانی بسیار خطرناک است؛ وعده‌هایی که بسیار مخرب‌تر از حملات جنگ تحمیلی به اقتصاد کشور ضربه می‌زند. در صورت عملی شدن وعده‌هایی چون 3 برابر کردن یارانه‌ها باید بساط علم اقتصاد را جمع کرد. تحقق این وعده‌ها ریشه‌های اشتغال در کشور را خشک می‌کند."

وی ادامه داد: اشتغال مسئله تحمیلی نیست. ما نمی‌توانیم به جایی تحمیل کنیم که فلان قدر نفر را استخدام کنید. در حال حاضر در بخش دولتی ما با مازاد نیرو روبه‌رو هستیم و در بخش خصوصی نیز با مشکلات بسیاری روبه‌روییم و توان جذب نیرو نداریم. "

نکو گفت:"اکنون اگر حسن روحانی پیروز انتخابات هم شود، طرفداران کاندیدای مقابل با آن وعده‌ها‌ی عجیب و غریب انتخاباتی شان کماکان، مشکلات زیادی را برای روحانی به وجود خواهند آورد.هم با سنگ اندازی‌ها‌ و هم با ذهنیت ایجاد کردن برای مردم که دولت می‌تواند بیش ازاینها کار ایجاد کند ولی نکرده است!"

نماینده سابق مجلس ادامه داد: روحانی توانسته ویروس‌های اقتصاد بیمار دولت سابق را از بین ببرد و نتیجه این درمان، در دوران نقاهت، به شرطی آثار بهبود خودش را نشان می‌دهد که دولت روحانی بازهم بر سر کار باشد."

وی ادامه داد:" در مناظرات، هر چند روحانی مطمئنا مطالب ارزنده‌ای درباره معیشت و بهبود زندگی مردم و طرح‌هایی در این زمینه خواهد گفت که باعث بهبود وضع مردم می‌شود اما برعکس رویه‌ای که رقبای او در پیش‌گرفته‌اند، ناشی از تزریق نقدینگی بسیار بالاست؛ تزریقی که کشور را نابود می‌کند. "نکو گفت:"آقای قالیباف از پرداخت 250 هزار تومان به بیکاران، که شامل بیکاران، کسانی که بیمه بیکاری می‌گیرند و همین طورکسانی که بیکاری‌ها‌ی پنهان و یا فصلی دارند می‌گوید، که این عده حداقل 10 میلیون نفر می‌شوند! مطمئنا او در پرداخت‌ها دچار مشکل خواهد شد چون باید یک رقم سنگین 30 هزار میلیارد تومان به طور سالانه به این افراد بپردازد که این موجب ویرانی و شکست اقتصاد است. این موضوع تورم افسارگسیختگی ایجاد می‌کند که مطمئنا کشور را فلج خواهد کرد. اگر قالیباف توانایی جذب این 30 هزار میلیارد تومان جذب سرمایه سالانه را دارد بهتر است آن را در راه تولید مصرف کند، ضمن آنکه قوانین به دولت این اجازه را 

نخواهد داد که چنین رقم‌هایی، بین مردم آن هم به این شکل تقسیم شود."نکو درباره نقش جهانگیری در مناظره اقتصادی فردا پاسخ داد: "جهانگیری و روحانی تحلیلگران خوبی در این مناظره هستند، اگر نکته‌ای از سوی روحانی از قلم بیفتد و یا به آن اشاره نشود، جهانگیری به عنوان یک مکمل برای تشریح آن‌ها اقدام خواهد کرد ضمن اینکه او (جهانگیری) یک فرد با تجربه است که در زمان‌های زیادی هنرنمایی‌های خودش را در این مناظرات به نمایش می‌گذارد تا بتواند جلو تیرهای بیشماری که به سمت دولت شلیک می‌شود را بگیرد. جهانگیری می‌تواند علاوه بر به چالش کشیدن رقبا نکاتی را بگوید که باعث شرمندگی آنها (رقبا) شود. "

نکو خاطرنشان کرد: امروز اگر کارشناسان اقتصادی درباره دستاوردهای حسن روحانی سکوت کنند همانقدر به کشور ضرر می‌زنند که وعده‌های نجومی برخی به کشور خواهد زد. "