موسم انتخابات است و نشست‌ها و میتینگ‌های چهره‌های شاخص اصلاح طلب بیش از هر زمان دیگری در معرض تعرض مخالفان و منتقدان آنها قرار دارد.

به گزارش روز نو؛ اگر تا پیش از فرارسیدن فصل انتخابات، از مجموع ۱۰ سخنرانی مجوزدار اصلاح طلبان تنها یکی از آنها، آن هم بدون برخورداری از روشنایی برق، در زیر نور شمع و با حداقل امکانات اجازه برگزاری می‌یافت، هنگام سر رسیدن زمان رای‌دهی مردم، مراسم‌های این جناح سیاسی به صورت عمده لغو و کنسل می‌شود. از همین رو، وکلای مردم در خانه ملت آستین‌ها را بالا زده و بر آن شده اند تا برای صیانت از حقوق مردم و پیشگیری از وقوع اتفاقاتی چون برهم زدن مراسم‌های سخنرانی مجوزدار یا لغو غیر قانونی آنها، طرحی را به صورت قانون درآوَرَند تا ضمن ممانعت از وقوع چنین رویدادهایی، با متخلفان و مسببان برهم خوردن میتینگ‌ها و نشست‌های افراد، برخورد قانونی صورت گیرد.
اما در یکی از شماره‌های ماده واحده این طرح دو فوریتی، آمده است: «هر کسی با هر اقدامی‌اعم از طرح سوال و یا غیر آن در مراسم سخنرانی موجب توقف یا جلب توجه به خود و یا تشنج شود، به حبس از ۶ ماه تا دو سال محکوم می‌‌گردد.» بنا به باور بسیاری از کنشگران سیاسی اعم از اصلاح طلب و اصولگرا، این بند از ماده در صورت به اجرا درآمدن، با اصل آزادی بیان مغایرت خواهد داشت چرا که هراس از برخورد و دستگیری، امکان پرسش از مخاطب و به چالش کشیدن سخنران را می‌گیرد و همواره ارتباط مونولوگی، جایگزین یک رابطه دیالوگی میان سخنران و مخاطب می‌شود.
طرحی ناقص
روز سه‌شنبه طرح دو فوریتی « تامین امنیت برگزاری مراسم رسمی، عرفی و معمولی» به‌هیئت رئیسه مجلس اعلام وصول شده و به امضای ۳۴نماینده از سه فراکسیون امید، ولایت و مستقلان ولایی رسیده است، امضای افرادی چون محمدرضا عارف، محمد کاظمی، علیرضا رحیمی، عزت الله یوسفیان‌ملا، حشمت الله فلاحت‌پیشه ، محمود صادقی، مصطفی کواکبیان، محمدرضا تابش، احمد مازنی و علی مطهری در این طرح دیده می‌شود.
در توضیح آن چنین آمده است: « مقام معظم رهبری «مدظله» در دیدار نمایندگان فرمودند: «هر کسی که در مجلس صحبت می‌کند و فریاد افرادی دو، دو، چهار کلماتی دیگر می‌گویند، این کار صحیح نیست» و یا در پی حادثه‌ای دیگر فرمودند: «اینکه یک نفر و یا چند نفر در بین سخنرانی یا اجرای برنامه، در سکوت صدها یا هزاران نفر مستمع، در جهت برهم زدن یا اخلال مراسم اقدام نمایند، جلساتی که با هزینه‌ها و زحمات تدارک می‌شود و فردی که به هر دلیل از آن خرسند نیست، اراده به هم زدن بگیرد، جلسه قانونی و بدون منع و مشکل، به هر حال باید این معضل بزرگ به نحوی حل شود.» علیهذا این ماده واحده تحت عنوان حفظ نظم و انتظام مراسم و تضمین امنیت مجالسی که مردم مدت‌ها تدارک دیده‌اند از دور و نزدیک بیایند، بعد یک یا چند نفر بخواهند آن را به هم بزنند، لذا این طرح با قید دو فوریت تقدیم می‌گردد.» مبرهن است که این طرح برای حفظ امنیت مردم و همینطور تضمین برگزاری بدون مناقشه و تنش سخنرانی‌ها مطرح شده است اما ماده واحده آن دارای شماره‌هایی است که خود، مشکلات قانونی دارد:
۱ - هر کسی با هر اقدامی‌اعم از طرح سوال و یا غیر آن در مراسم سخنرانی اعم از مراسم رسمی‌که عرفا بدون مجوز تشکیل می‌شود موجبات توقف یا جلب توجه به خود و یا تشنج شود، به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم می‌‌گردد. نیروی انتظامی‌موظف است فوری فرد یا افراد را بازداشت و با تحویل به مقامات قضایی نگهداری کنند.
۲- مسئولان در هر مقام اعم از اداری، ‌اجرایی، نظامی، انتظامی، سیاسی و غیر آن باید امنیت جلسات مذکور را تامین و از هر اقدامی‌که موجب اخلال یا توقف و تعطیلی جلسات شود، جلوگیری نمایند و در صورت تعلل حسب مورد به انفصال موقت یا دائم از خدمات دولتی محکوم می‌شوند. قوه قضائیه موظف است بدون تشریفات رسیدگی در کمتر از یک ماه حکم لازم را صادر و اعلام نماید.
۳- مجازات بند (۱) شامل کسانی که در هر مقام و مسئولیتی باشند و مانع برگزاری جلسات موصوف شوند نیز می‌گردد.
**دلواپسان در صف نخست ناراضیان
دلواپسانی که خود عامل جرقه خوردن طرح « تامین امنیت مراسم‌های سخنرانی» در اذهان نمایندگان مردم بودند، به دلیل دلواپسی‌های‌شان بسیاری از نشست‌های دارای مجوز چهره‌های شاخص نظام را برهم زده یا لغو کرده‌اند، در صف نخست ناراضیان این طرح هستند و با شماره ۱ ماده واحده آن مشکل دارند. آنها بر این باورند که آبشخور این طرح از فراکسیون امید بوده است در حالی که بنا به گفته احمد مازنی، یکی از امضاکنندگان آن، عزت‌الله یوسفیان ملا، عضو فراکسیون ولایت طراح طرح تامین امنیت مراسم‌های سخنرانی بوده است و سرمنشا این ایده‌اش هم به زمان لغو سخنرانی علی مطهری بازمی‌گردد. این در حالی است که از روز گذشته اصولگرایان و مخالفین دولت و اصلاح طلبان مترصد تخریب نمایندگان فراکسیون امید بوده‌اند و نام این طرح را «حبس سوال» گذاشته و آن را مانعی برای تحقق اصل آزادی بیان دانسته‌اند؛ به طوری که حسین شریعتمداری، در تیتر نخست روزنامه کیهان چنین نگاشته است: «در حالی این اقدام از سوی نمایندگان فراکسیون امید و با طرح جملاتی از رهبر انقلاب در ابتدای آن مطرح شده است که معظم‌له بارها بر مطالبه‌گری و پرسشگری جوانان و دانشجویان از مسئولان تاکید کرده‌اند. دیگر اینکه قشری که همواره با ویترین رنگارنگی از شعارها ظاهر شده‌اند و پیش از این بارها شعار «دانستن حق مردم است» را عنوان کرده‌اند این بار و در حالی که به انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم نزدیک می‌شویم با هدف «فرار از پاسخگویی» این طرح را تنظیم کرده و با قید دو فوریت به مجلس ارائه داده‌اند چرا که آنها از طرفی دست‌های خود را خالی می‌بینند و از طرفی دیگر وعده‌های بسیاری به مردم داده شده که بر زمین مانده است و در چنین شرایطی طرح سوال و پرسش برای آنان که باید حساب پس بدهند، بسیار پرهزینه است.»
**۳ نگاه
ایرادی که اصولگرایان به ماده واحده این طرح گرفته‌اند پر بیراه نیست، اما مبرهن است که این طرح از ذهن یک شخصیت اصولگرا نشات گرفته است.
به هر رو، این مسئله از روز گذشته واکنش‌های فراوانی را به دنبال داشته است و آفتاب یزد به بررسی آن از دریچه نگاه یک حقوقدان، یک فعال سیاسی اصلاح طلب که بیش از ۱۰ سخنرانی‌اش در شش ماه اخیر کنسل شده است و نیز یک نماینده مجلس پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:
-------------------------
این طرح نمایندگان دوباره کاری است
در قانون مجازات اسلامی‌درباره برهم زنندگان اجتماعات، مفصل صحبت شده است و انتظار می‌رود که نمایندگان براجرای این قانون تاکید کنند. این طرح دوباره‌کاری است که نمایندگان باید نظارت بیشتری اعمال کنند. قوانین مادر موجود است و ما نباید با ارائه طرحی اینچنینی، قانون اصلی را با مشکل روبرو کنیم. اینکه ما با یک متن مبهم که مجری می‌تواند تفسیر به رای داشته باشد، قانون اساسی را تحت الشعاع قرار دهیم کار درستی نیست. این طرح یک متن خام و تفسیر پذیری است که فرسنگ‌ها با شیوه قانون نویسی فاصله دارد. از فراکسیون امید که چند عضو حقوقدان شناخته شده را داراست؛ ارائه طرح حقوقی پر ابهام و چالش برانگیز این چنین انتظار نمی‌رود.
------------------------
نیت نمایندگان خیر بوده است اما...
به نظر من طرحی که نمایندگان مجلس مطرح کردند، در پاسخ به یک نیاز و ضرورت بوده است. تصور آنها بر پایه این مهم استوار بوده که تصویب چنین قانونی می‌تواند به این ضرورت و نیاز پاسخ دهد. این ضرورت هم برگرفته از رفتارهای موسوم به خودسرانه‌ای است که در برنامه‌ها و سخنرانی‌های مختلف اتفاق می‌افتد و باعث برهم خوردن این مراسم و ایجاد تشنج می‌شود. نمایندگان با نیت خیر این طرح را پیشنهاد دادند برای پایان دادن به رفتارهای خودسرانه که در چارچوب هیچ قانونی نمی‌گنجد. اما به نظر من این طرح نمی‌تواند پاسخ به این نیاز باشد و دلیلش هم روشن است. کسانی که دست به رفتارهای خودسرانه می‌زنند دقیقا این رفتارهایشان در مقابل برنامه‌های قانونی است. آنچه که بیشتر از مطرح شدن چنین طرح‌هایی، نمایندگان مجلس باید به آن بپردازند و باز می‌گردد به بعد و نقش نظارتی نمایندگان، این است که اولا این قوانین چه ضمانت اجرایی‌ای می‌تواند داشته باشد و ثانیاً هم این قانون آیا می‌تواند پاسخگوی این نیازی باشد که امروز در جامعه ما مطرح است و تقریبا باعث شده که بخش عمده‌ای از برنامه‌هایی که حامیان دولت برگزار می‌کنند، به خصوص برنامه‌هایی که اتفاقا مجوز قانونی دارند هم اجازه برگزاری پیدا نکند. نمونه‌اش سخنرانی اخیر آقای شکوری راد در استان گلستان بود که با ممانعت مواجه شد و با وجود آنکه تمام مراحل قانونی را هم طی کرده بود، اما لغو شد. از سوی دیگر، در واقع با توجه به رویکرد سلبی‌ای که این طرح دارد قاعدتا این نگرانی هم در طی تصویب آن وجود دارد که مراسم سخنرانی را به یک حالتی تبدیل کند که ازآن دیالوگ لازمی‌که باید بین سخنران و مخاطبین ایجاد شود، ممانعت گردد.
تعیین مجازات برای کسانی که سوالاتی در حین سخنرانی مطرح می‌کنند به اعتقاد من می‌تواند زمینه‌ساز وضعیتی باشد که این وضعیت در آینده نگران کننده است و می‌تواند ناقض حقوق شهروندی هم باشد. بنابراین من فکر می‌کنم شاید بهتر بود نمایندگان در فکر اجرائ همین قوانین موجود می‌بودند. همین قوانین می‌توانند از رفتارها و برنامه‌هایی که گروه‌های موسوم به خودسر تدارک می‌بینند جلوگیری کنند. این هم با تصویب قانون جدید عملی نخواهد شد. قاعدتا نمایندگان باید پیگیری‌ها و بررسی‌هایی داشته باشند و در حین این پیگیری‌ها بتوانند به نوعی مانع رفتارهای خودسرانه‌ای بشوند که در مقابل قانون قد علم کرده‌اند.
--------------------------
این طرح ربطی به فراکسیون امید ندارد
طراح این طرح دوفوریتی، عزت‌الله یوسفیان ملا بوده است و ربطی به فراکسیون امید ندارد. من از اصل و کلیات طرح مبنی بر پیشگیری از اتفاقاتی که در محافل و مجالس سخنرانی‌های سیاسی و فرهنگی انجام می‌شود، دفاع می‌کنم. منتها این طرح باید چکش‌کاری شود و در کمیسیون‌های مختلفی مثل کمیسیون امنیت و در صحن مورد بررسی بیشتری قرار گیرد. به نظر من این طرح مغایرتی با «آزادی بیان» ندارد. وقتی هنگام ایراد خطبه نمازجمعه یک نفر بلند شود و بخواهد حرف بزند این آزادی بیان است یا آزادی تشنج و ناامنی؟ یا آنکه وسط منبر یک روحانی، یک نفر بلند شود و سوال کند، آیا این درست است؟ در حین سخنرانی حرف زدن یا هنگام پرسش و پاسخ صحبت کردن، متفاوت است. مدافعان آزادی بیان و کسانی که از پرسش مردم هراسی ندارند، پس از سخنرانی اعلام می‌کنند که هرچه می‌خواهد دل تنگت بگو. اما وسط سخنرانی یک دفعه احساس تکلیف می‌کند به عنوان دفاع از انقلاب، یا تشخیص فرد این است که سخنران فتنه‌گر است و مترصد برهم زدن سخنرانی است، بلند می‌شود و چیزی می‌گوید. این آزادی بیان است یا آزادی تشنج و ناامنی؟ خود من به شخصه بر این باورم که ما در کشورمان خلا قانونی نداریم. ما با انسان‌هایی امروز مواجه هستیم که احساس بزرگی و به اصطلاح «گنده‌لاتی» می‌کنند. مثلا به من به عنوان شهروند، خانواده شهید و همین طور یک نماینده مجلس اجازه شرکت در راهپیمایی‌های ۲۲ بهمن را ندادند؛ بالاخره اینها مشکل قانون نیست. آقای یوسفیان ملا آن ایامی‌که سخنرانی آقای علی مطهری را در مشهد لغو کردند، این طرح را مطرح کرد. معمولا هم نمایندگان هنگامی‌که اتفاقی اینچنینی رخ می‌دهد چنین پیشنهاداتی را ارائه می‌دهند و تمام نمایندگانی هم که این طرح را امضا کردند درصدد آن بودند تا با اقدامات فراقانونی و غیرقانونی مدعیان مقابله کنند. من هم قبول دارم که این طرح خیلی کار دارد تا تبدیل به قانون شود.

*آفتاب يزد