در حالی که دائما گفته می شود که ایت الله هاشمی یکی از ستون های سیاسی پس از انقلاب ایران بوده است اما باید توجه داشت که میراث او و دستاوردهایش در حوزه اموزش به احتمال زیاد ماندگارتر خواهند بود.

به گزارش سايت روزنو، «المانیتور» با انتشار گزارشی درباره نقش مهم ایت الله هاشمی در ارتقای نظام اموزش ایران می نویسد:«بسیاری درباره میراث سیاسی ایت الله هاشمی رییس جمهوری سابق سخن می گویند که در تاریخ ۸ ژانویه در سن ۸۲ سالگی بر اثر حمله  قبلی درگذشت اما واقعیت آن است که ماندگارترین میراث او در حوزه اموزش عالی بود. 

ایت الله هاشمی یکی از اصلی ترین بنیانگذاران دانشگاه ازاد اسلامی بود و به عنوان رییس هیئت امنا و موسسان این دانشگاه برای بیش از سه دهه خدمت کرد. امروز جمعیت دانشجویان ایران به بیش از ۴.۵ میلیون نفر رسیده که بیش از ۵ درصد کل جمعیت ایران را تشکیل می دهند. به عبارت دیگر یک ایرانی از هر ۲۰ ایرانی پس از دریافت دیپلم در دانشگاه ثبت نام می کند. ارزیابی ها نشان می دهند که نیمی از ایرانیان ۱۸ تا ۲۴ ساله دانشجو هستند و ۸۵ درصد از آنان برای تحصیل شهریه پرداخت می کنند این موضوع جریان اصلی درآمد ثابت را برای دانشگاه آزاد اسلامی فراهم کرده است. دانشگاه ازاد اسلامی با ۴۰۰ واحد دانشگاهی نقش مهمی در کمک به اموزش کشور داشته است. در دهه ۸۰ میلادی این آیت الله هاشمی بود که با الهام گیری از حوزه های علمیه ایده ساخت دانشگاه ازاد اسلامی را مطرح کرد . 

او در یکی از  خطبه های نماز جمعه خود اشاره کرد که طلبه ها از اموزش رایگان بهره مند نمی شوند و از درامد حود برای پرداخت شهریه استفاده می کنند. در نتیجه او وضع شهریه  را برای تحصیل امری منطقی برای ارائه اموزش عالی می دانست چرا که معتقد از این طریق بر تعداد دانشجویان افزوده می شود و تعداد افراد بیش تری امکان استفاده از شرایط اموزشی را خواهند داشت. امروز دانشگاه ازاد اسلامی بیش از ۱.۶ میلیون نفر دانشجو دارد. این دانشگاه طیف گسترده ای از رشته های اصلی در هر دو سطح کارشناسی و کارشناسی ارشد را شامل می شود. دیدگاه ایت الله هاشمی و هدف او از ایجاد دانشگاه ازاد اسلامی فراهم کردن شرایط اموزش عالی برای شهرستان ها و دور افتاده ترین مناطق ایران بود. با این حال، در همان حال بسیاری از دارندگان مدرک از این دانشگاه نتوانسته اند شغل درخوری را پیدا کنند چرا که فاقد مهارت های لازم بوده اند».

این سایت در ادامه اشاره می کند که برخی منتقدان می گویند که گسترش سریع دانشگاه آزاد سبب شد تا بر کمیت بیش از کیفیت تمرکز شود. یک انتقاد دیگر نیز این است که ارتباط معناداری میان برنامه ها و سیاستگذاری های اموزشی با نیاز بازار کار ایران وجود ندارد و به همین خاطر است که ایران جزو کشورهای با بالاترین نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی در جهان است. در سال ۲۰۱۴ میلادی تخمین زده شده بود که بیش از ۱.۲ میلیون فارغ التخصیل دانشگاهی بیکار هستند. این امر منجر شده که برخی از نهادها برنامه های اموزشی دانشگاه ازاد را فاقد استانداردهای مورد نیاز اموزش عالی قلمداد کنند.

این سایت اشاره می کند که دانشگاه ازاد اسلامی  هم چنین یک موسسه کاملا و واقعا خصوصی نیست و می نویسد:«این دانشگاه با فرمان بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران تاسیس شد و در میان اعضای موسس اش اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز به چشم می خورند که قدرت نظارت بر اموزش عالی را داشتند. در آن زمان ایت الله علی خامنه ای، ميرحسين موسوي ،سيداحمد خميني ،فرزند بنیانگذار جمهوری اسلامی و ایت الله موسوی اردبیلی رییس سابق قوه قضاییه نیز در شورا حضور داشتند.

این سایت در ادامه اشاره می کند که دانشگاه ازاد اسلامی در حدود ۱۰ میلیون متر مربع از املاک ایران را در اختیار دارد. در نتیجه می توان گفت که دانشگاه ازاد اسلامی با دارایی به ارزش ۲۰۰ میلیارد دلار یک مدل کسب و کار مبتنی بر اموزش عالی بوده است. این سایت اشاره می کند که در نتیجه آن جای تعجب ندارد که برخی از  متقدان این دانشگاه را به سودجویی و گرفتن زمین ها متهم کرده اند. 

این سایت می نویسد:«در سال ۲۰۰۹ میلادی در اولین مرحله از مبارزه قدرت میان ایت الله هاشمی و احمدی نژاد، احمدی نژاد اتهام فساد را به دانشگاه ازاد اسلامی وارد کرد. ایت الله هاشمی  و متحدان او در یک مصالحه اجازه دادند که دولت برخی از مسائل و نقاط دانشگاه را کنترل کند. در آن زمان در طول روند حل و فصل اختلاف نام علی اکبر ولایتی رییس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام به عنوان نامزد احتمالی ریاست دانشگاه ازاد اسلامی مطرح شد».

این سایت اشاره می کند فوت ایت الله هاشمی نشانه ای از ایجاد خلاء در مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی بوده است. این سایت اشاره می کند که اصلاح طلبان انتصاب سيدحسن خمینی نوه بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران را مطرح کردند و برخی دیگر نیز از انتصاب حمید میرزاده معاون رییس جمهوری پیشین و همکار ایت الله هاشمی سخن گفتند با این حال، مقام معظم رهبری با حکم انتصاب ولایتی مشاور سیاست خارجی شان برای  ریاست هيت موسس به گمانه زنی ها پایان دادند.

به گزارش روزنو،این سایت در پایان اشاره می کند که گمانه زنی ها  در این باره مطرح شده است که ولایتی قصد تغییر در نوع کسب درامد دانشگاه را دارد و به خصوص در حوزه علوم اجتماعی بخواهد برنامه های درسی را تغییر داده و بیش تر تمرکز را بر روی دروس و آموزه های اسلامی قرار دهد آن هم به دلیل خاستگاه محافظه کاری که او دارد.