چند روزی از درگذشت ناگهانی ایت الله هاشمی رییس جمهوری سابق ایران و دبیر پیشین مجمع تشخیص مصلحت نظام می گذرد اما تحلیل ها درباره این خبر غم انگیز و پیامدهای آن برای ایران در رسانه های خارجی کماکان ادامه دارد.

استریتز تایمز در گزارشی با طرح این پرسش که ایران پس از درگذشت آیت الله هاشمی به کدام سمت و سو رود از خبر فوت ایشان بر اثر حمله قلبی در اوایل ماه جاری به عنوان لحظه ای حساس، محوری و تعیین کننده برای ایران یاد می کند. این نشریه می نویسد:«در این لحظه باید تامل کرد چرا که این فوت برای ایران، خاورمیانه و مخاطبان بین المللی مسائل سیاسی پراهمیت خواهد بود. ایت الله هاشمی صدایی میانه رو و یکی از ارکان انقلاب اسلامی ایران بود که در سال ۱۹۷۹ میلادی به سرنگونی رژیم پهلوی منجر شد.  
 
 به گزارش روز نو؛ او یکی از اصلی ترین رهبران معاصر ایران پس از درگذشت بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران بود. در فاصله سال های۱۹۸۰ تا ۱۹۸۹ میلادی رییس مجلس بود و پس از آن به ریاست جمهوری رسید. در آن زمان او کنترل زیادی بر تمام بخش های اجرایی کشور داشت. او در حوزه مسائل بین المللی خواستار بهبود روابط  با کشورهای جهان و کاستن از شدت شعارهای تهاجمی نسبت به غرب بود.  
 
خط او خط روابطی سازنده تر با کشورهای جهان به خصوص با کشورهای غربی بود. تعجبی ندارد که او در ۸۲ سالگی فوت کرد اما عجیب هم نیست که بسیاری در داخل و خارج از ایران ارزو می کردند او زندگی ای طولانی تر می داشت یا دست کم تا زمان انتخابات بعدی ایران در ماه مه اینده در قید حیات باقی می ماند. بیش از دو و نیم میلیون نفر در مراسم تشییع پیکر او شرکت کردند».  
 
این نشریه اشاره می کند که تندروها در ایران اکنون احساس می کنند که  با درگذشت ایت الله هاشمی مانعی مهم از پیش روی شان برداشته شده است اما واقعیت آن است که از دید این نشریه ایران اکنون بیش از هر زمان دیگری به ادامه خط مشی و رویکرد ایت الله هاشمی نیاز دارد.  
 
این نشریه می افزاید:«اکنون که ترامپ علیه برجام موضع گیری کرده است ایران در موقعیتی قرار ندارد که بخواهد تندروی بیش تری به خرج دهد. تحریم ها علیه ایران پس از برجام رفع شدند و ایران از آن سود برده است. این موضوع بیش از هر زمان دیگری شرایط را حیاتی ساخته است و تهران نیاز دارد که حسن روحانی رییس جمهوری مورد حمایت ایت الله هاشمی در دور دوم نیز در کرسی قدرت باقی بماند».  
 
این نشریه در ادامه اشاره می کند که در ماه آینده دیپلماسی دقیقی از سوی تهران در قبال امریکا مورد نیاز است به خصوص آن که تنش های اخیر میان نیروی دریایی ایران و امریکا در تنگه هرمز در صورت تداوم می تواند باعث ایجاد دردسرهایی تازه ای برای کل منطقه شود.  
 
استریتز تایمز در پایان می نویسد:«غرب و همسایگان ایران معتقدند که تاکنون توافق هسته ای رضایت بخش بوده است. در صورتی که میراث ایت الله هاشمی یعنی عملگرایی از سوی ایران دنبال شود این موضوع می تواند به کاهش تنش میان ایران و جامعه بین المللی کمک کند».  
 
نشریه چینی «ساوث چاینا مورنینگ پست» نیز با انتشار گزارشی اشاره می کند که پراگماتیسم یا عملگرایی رییس جمهوری سابق ایران (ایت الله هاشمی) تداوم اعتدال در سیاست تهران را  در سالیان اخیر تضمین کرده بود. این نشریه اشاره می کند که با این حال، ظهور ترامپ باعث ایجاد هراسی بین المللی شده است. این نشریه اشاره می کتد در صورتی که ایران عملگرایی ایت الله هاشمی را مدنظر قرار دهد می تواند بسیاری از تهدیدات متوجه علیه خود پس از به قدرت رسیدن ترامپ را خنثی کند.  
 
این نشریه می نویسد:«تعداد زیادی از ایرانیان قدردان رییس جمهوری سابق کشورشان ایت الله هاشمی بودند. او سبب شد تا روند توسعه در ایران سرعت بگیرد. در صورت عدم حضور او ایران منزوی تر می شد. عملگرایی او در ایجاد ازادی های بیش تر و باز شدن فضای بسته در دهه های گذشته موثر بوده است. واقعیت آن است که دشوار بتوان تصور کرد که کسی بتواند جایگزین او شود.  
نقاط قوت ایت الله هاشمی مهارت های مذاکره، رایزنی و چانه زنی او بود. او یکی از پایه گذاران جمهوری اسلامی ایران بود و قادر بود با اقتدار با تمام جناح های سیاسی و مذهبی صحبت کند.  
 
چشم اندازی که او برای کاهش تنش با غرب به خصوص امریکا در نظر داشت به نفع ایران بود. او در پایان دادن جنگ هشت ساله ایران و عراق در سال ۱۹۸۸ میلادی، اطمینان دادن به زنان درباره احقاق حقوق آنان  حصول توافق هسته ای در  سال ۲۰۱۵ میلادی و پایان تحریم های غرب نقش مهمی ایفا کرد.  
 
این نشریه در ادامه می افزاید:«تندروها در ایران تفکرات او را قبول نداشتند آنان ترجیح می دادند که در درون باورهای ایدئولوژیک خود باقی بمانند. آنان معتقد بودند که انقلاب ایران علیه غربزدگی و سکولاریزاسیون جامعه در زمان شاه بود و به ایت
 
 الله هاشمی این تهمترا وارد می کردند که او نیز حامی سیاست غربی شدن ایران است».  
این نشریه در پایان اشاره می کند که ترامپ رییس جمهوری امریکا توافق هسته ای  را فاجعه بار خوانده است و افزایش قدرت تندروها در ایران و امریکا به معنای بازگشت به دوران روابط تیره و تار میان تهران و واشنگتن است.  
 
این نشریه در پایان اشاره می کند با این حال نباید فوت ایت الله هاشمی را به عنوان از دست رفتن تمام فرصت ها قلمداد کرد چرا که رای دهندگان ایرانی با رای خود به روحانی نشان دادند که خواستار تعامل با جهان هستند همان رویکردی که ایت الله هاشمی نیز دنبال می کرد.

*آفتاب نيوز