در جدیدترین رتبه بندی ۲۰۱۶ موسسه مستقل مطالعات پتروشیمیایی وضعیت ۱۰۰ شرکت بر اساس شاخص های هفتگانه فروش، سود عملیاتی، سود خالص،‌ دارایی‌ها،‌ هزینه‌های تحقیق و توسعه،‌ سرمایه‌گذاری‌ها و نیروی انسانی مورد بررسی قرار گرفت .

به گزارش  " نفت ما " ،در رتبه بندی 2016 ICIS، باسف آلمان در حالی با554/76 میلیارد دلار فروش در صدر جدول قرار دارد که این شرکت آلمانی و پیشرو در صنایع شیمیایی ازمنابع نفتی بی‌بهره است . رتبه دوم پرفروش‌ترین شرکت پتروشیمیایی اما به شرکت سینوپک چین با 238/50میلیارد دلار فروش اختصاص پیدا کرده است. سومین جایگاه نیز در میان پرفروش‌ترین شرکت‌های پتروشیمی به شرکت آمریکایی داو کمیکال با 778/48 میلیارد دلار فروش اختصاص یافته است.

با توجه به کاهش قیمت نفت و به دنبال آن محصولات پتروشیمی عملکرد مالی شرکت‌های صنعت پتروشیمی روند نزولی داشته است به طوریکه اثر کاهشی آن در میزان فروش شرکت‌ها که در رتبه بندی یاد شده اصلی‌ترین معیار بوده نیز قابل مشاهده است.

 در این رده بندی شرکت صنایع شیمیایی عربستان (سابیک) نیز با در اختیار داشتن ۶۰ کارخانه تولید مواد شیمیایی در ۴۰ کشور جهان، با فروش 450/39 میلیارد دلار در منطقه خاورمیانه ، در رتبه اول و در جهان در رتبه چهارم قرار گرفت .

 در بین 100 شرکت مورد بررسی این موسسه، نام 3 هلدینگ ایرانی و البته بورسی نیز به چشم می خورد ، هلدینگ خلیج فارس رتبه 34، هلدینگ نفت و گاز پارسیان 64 و هلدینگ تاپیکو نیز در رده 113 این فهرست قرار دارد.

انتشار این آمار باز هم یکی از مشکلاتی که صنعت پتروشیمی از بعد از دوران خصوصی سازی بدان گرفتار شده را نشان داد، هرچند این صنعت طی سال های گذشته با مشکلات عدیده ای دست به گریبان بوده اما در حال حاضر مهمترین مشکل صنعت پتروشیمی عدم یکپارچگی در فروش محصولات عنوان می شود .

تا پیش از خصوصی سازی صنایع پتروشیمی،رهبری تمام مجتمع ها بر عهده شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران بود، به دنبال آن در بخش بازاریابی و فروش نیز شرکت بازرگانی پتروشیمی به عنوان بازوی صادراتی NPC سعی در عرضه محصولات پتروشیمی در بازارهای هدف داشت.

پس از خصوصی سازی ناقص در صنعت پتروشیمی، زنجیره اتصال تولید و فروش از بین رفت و شرکت های خصوصی شده واحد های بازرگانی را بدون کمترین تخصص در فضای عرضه محصولات به موازات شرکت بازرگانی پتروشیمی ایجاد کردند ،  به طوریکه هم اکنون رقابت ناسالم شرکت های داخلی برای تصاحب سهم بیشتر از بازار باعث شد تا برخی از کشورها برای محصولات پتروشیمی ایران قواعد آنتی دامپینگی وضع کنند .

البته تحریم ها نیز مزید بر علت شد تا حضور محصولات پتروشیمی ایران فاصله معنا داری را در بازارهای صادراتی پیدا کند ، صنعت پتروشیمی صنعتی هایتک است و وابستگی شدیدی به تکنولوژی دارد به همین جهت اثرات تحریم تنها به موانع فروش محصولات پتروشیمی خلاصه نشده چرا که حجم انبوهی از سرمایه گذاری ها و نیز ورود تکنولوژی نیز در کشور دچار مشکل شد به طوریکه سرمایه گذاران داخلی علاقه ای برای تزریق منابع مالی در بخش پایین دست این صنعت به جهت مزایای ویژه ای همچون نرخ ارزان خوراک، بازدهی سریع در بخش بالادست و نیز در اختیار نداشتن تکنولوژی در بخش های میانی از خود نشان ندادند.

سرمایه گذاری های کلان در بخش بالادست صنعت پتروشیمی ایران و عدم توجه به صنایع میان و پایین دست باعث شد تا کشورهایی همچون چین که خود از بزرگترین وارد کننده نفت در جهان است به یکی از غول های صنعت پتروشیمی تبدیل گردد و محصولات با ارزش افزوده بالاتر را روانه بازار کند .

  با حل و فصل پرونده تحریم ایران و تسهیل در تعاملات بین المللی و در نتیجه هموار شدن مسیر صادرات این محصولات و نیز علاقه مندی سرمایه گذاران خارجی برای ورود به صنعت پتروشیمی ایران ، دیگر بهانه ای برای عدم حضور محصولات پتروشیمی در بازارهای اروپایی و سایر کشورها وجود نخواهد داشت.

طی سال های گذشته و با راه اندازی فازهای جدید پارس جنوبی و افزایش تولید گاز، تولید محصولات پتروشیمی کشور رشد قابل توجهی یافته به طوریکه ظرفیت تولید این محصولات به 61 میلیون تن در سال رسیده است .

بر طبق افق1404 ایران می بایست سابیک عربستان را پشت سر گذاشته و به مقام اول در منطقه از نظر تولید و فروش محصولات پتروشیمی دست یابد اما به نظر می رسد با باقی ماندن مشکلات نظیر عدم هماهنگی شرکت ها در فروش محصولات، رویای دست یابی به مقام اول در منطقه حداقل تا چند سال آینده محقق نگردد.

 به عقیده کارشناسان با یکپارچه سازی صادرات محصولات پتروشیمی تحت یک برند در بازارهای جهانی و هماهنگی در  فروش محصولات در 4  وزارتخانه نفت، رفاه، دفاع و وزارت آموزش و پرورش که بیشترین سهم را در شرکت های پتروشیمی بعد از خصوصی سازی از آن خود کرده اند تغییر جایگاه ایران و قرارگیری در بین 10 شرکت برتر حوزه پتروشیمیایی دور از ذهن نخواهد بود .

اخیرا نیز مدیر عامل شرکت پتروشیمی ایران از تجمیع واحد های بازرگانی پتروشیمی ها برای خروج از وضعیت کنونی خبر داده است .

انتشار گزارش اخیر موسسه ICIS تلنگری بود برای تصمیم گیران این صنعت، تا بازنگری ویژه ای در خصوص صنعت ارزش آفرین پتروشیمی داشته باشند چرا که حق کشورمان آن هم با در اختیار داشتن بزرگترین منابع عظیم گازی در جهان جایگاه کنونی نبود.