آیا اصلاحات امروز عربستان حکام آن کشور را به سرنوشت سقوط سلطنت پهلوی دچار خواهد کرد؟ | روزنو

Roozno | پایگاه خبری تحلیلی روزنو

به روز شده در: ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ - ۲۳:۵۹
چرا عربستان 2030 ایران 1963 نیست؟
نشریه تخصصی دفاعی و نظامی "نشنال اینترست" با انتشار مطلبی به تفاوت های میان ایران دوران پهلوی دوم و امروز عربستان سعودی می پردازد.
نشریه تخصصی دفاعی و نظامی "نشنال اینترست" با انتشار مطلبی به تفاوت های میان ایران دوران پهلوی دوم و امروز عربستان سعودی می پردازد.
آیا اصلاحات امروز عربستان حکام آن کشور را به سرنوشت سقوط سلطنت پهلوی دچار خواهد کرد؟
به گزارش روزنو ، این نشریه اشاره می کند در حالی که شاه به وابسته بودن و مهره پیاده نظام بودن امریکا متهم شده بود عربستان سعودی به احتمال زیاد قصد دارد ثابت کند که متکی به واشنگتن نیست.
این نشریه می نویسد:"با ورود سران جهان به افتتاحیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک در این ماه، هیئت عربستان سعودی این فرصت را بدست اورده تا درباره ریاض تبلیغ کند و از آن به عنوان یک مرکز بین المللی چند فرهنگی یاد کند. این موضوع همزمان با آن صورت می گیرد که ریاض درصدد اصلاحات اقتصادی در حال حاضر توسط ملک سلمان است. جانشین ولیعهد عربستان سعودی نیز وعده جسورانه ای درباره اینده اقتصاد عربستان از جمله کاهش عمده در هزینه های عمومی و تسهیل بسیار بیش تر برای کسب و کار و سرمایه گذاری در آن کشور را داده است. 
با توجه به سابقه پروژه های اصلاحات در خاورمیانه معاصر دشوار است که بگوییم کشورها نیازمند اصلاحات نیستند مخالفان به طور متناوب استدلال می کند که عربستان سعودی در حال تغییرات زیاد و با سرعت بیش از اندازه است. آنان می گویند اندازه این تغییر با سرعت آن هماهنگ نیست. جالب آن که برخی از کارشناسان در منطقه به شباهت این اصلاحات با برنامه نوسازی شاه ایران در دهه 60 میلادی اشاره می کنند که به نام انقلاب سفید انجام شد و در آن محمدرضا پهلوی با اجرای برنامه ای تحت فشار امریکا مجموعه ای از اصلاحات را انجام داد که در نهایت با هزینه سنگین از دست دادن تاج و تحت سلطنت از سوی او همراه شد".
این نشریه در ادامه می افزاید:"در ظاهر به نظر می رسد که شباهت هایی بین ایران و عربستان سعودی وجود دارد. مانند امروز عربستان سعودی، ایران در دوران پهلوی نظامی سلطنتی داشت که رابطه نزدیک و یا پیچیده ای با ایالات متحده امریکا داشت. در واقع، تهران و ریاض دو ستون استراتژی نیکسون برای بیرون نگهداشتن شوروی از خاورمیانه بودند. به عنوان سدی در مرز اتحاد جماهیر شوروی دولت ایزنهاور سلاح و کمک به شاه می رساند. شاه نیز به نوبه خود کشورش را در خط مقدم جنگ سرد قرار داده بود  و از اهرم قیمت نفت برای ارائه شرایط سخاوتمندانه به شرکای امریکایی خود استفاده می کرد. در اینجا وضعیتی مشابه و موازی از سوی عربستان سعودی وجود دارد. علیرغم انتقادات در حال رشد، امروز پادشاهی عربستان سعودی مهم ترین شریک نظامی امریکا و بریتانیا در خلیج فارس باقی مانده است. عربستان 9 میلیارد دلار هزینه صرف خریداری تسلیحات در سال گذشته برای پیشبرد جنگ در یمن کرده است. فراتر از حوزه ژئواستراتژیک پویایی دو برنامه اصلاحات دوران شاه در ایران و اصلاحات امروز عربستان سعودی نیز چندان متفاوت از یکدیگر نیستند. انقلاب سفید ایران محصول مستقیم تعامل شاه با امریکا بود. دولت کندی از لزوم اصلاحات در حوزه ازادی ها و دلجویی از مردم ناراضی گفت شاه از برنامه اصلاحات سیاسی و اقتصادی استفاده کرد تا صدای ایجاد تغییر در داخل را به گوش تصمیم گیرندگان در واشنگتن برساند از جمله این اصلاحات می توان به اعطای حق رای به زنان، در هم شکستن قدرت فئودال ها و انتقال زمین به دهقانان اشاره کرد. این موارد کافی بود تا واشنگتن را متقاعد کند با این حال، در اجرا برنامه بد عملیاتی شد. بدترین موضوع ممکن درباره اعطای حق به زنان بود که سبب به حاشیه رانده شدن مخالفان مذهبی شاه شد در همان زمان نیز اصلاحات ارضی پیوندهای فئودالی که زیربنای نظام پادشاهی ایران بودند را از هم گسست. اصلاحات موسوم به انقلاب سفید باعث ورود هنجار ها و سبک زندگی غربی و واردات آن کشور به درون ایران شد که هنوز کشوری محافظه کار و مذبهی به شمار می رفت. پانزده سال پس از آن نارضایتی ها سبب شدند تا آیت الله (امام) خمینی رهبری جنبش اعتراضی را در دست گیرند".
نشنال اینترست در ادامه اشاره می کند که برخلاف اصلاحات در ایران اصلاحات در عربستان سعودی در نتیجه فشار خارجی از جانب واشنگتن یا لندن نبوده است بلکه نتیجه ارزیابی داحلی عربستان سعودی در دوران پسا نفتی قرن بیست و یکم است و در این باره می نویسد:"در چشم انداز 2030 که یک برنامه عملگرایانه اقتصادی از سوی عربستان سعودی است به جمعیت جوان آن کشور اشاره شده است. 
در این برنامه با اشاره به قطع سوخت و دیگر یارانه هایی که سعودی ها به آن به عنوان سهم خود از ثروت نفتی آن کشور عادت کرده اند عربستان سعودی اذعان کرده که خواستار صرفه جویی در هزینه ها بالای دولتی است. برنامه ریزان اقتصادی عربستان سعودی به طور جدی به دنبال حایگزینی نظام دولت رفاهی با تسهیل شرایط سرمایه گذاری و کسب و کار بریتانیا در صنایع غیر نفتی توسعه نیافته هستند. در صورتی که روابط ریاض با ایالات متحده و بریتانیا در حوزه مسائل نظامی و صادرات نفت حفظ شود شرکای قدیمی به عربستان به عنوان یک قطب سرمایه گذاری می نگرند. سفر اخیر مقام های سعودی به امریکا در اوایل سال جاری و حضور نماینده ریاض در سازمان ملل و استفاده آن کشور در شورای همکاری خلیج فارس از موضوع خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا برای انعقاد معاملات تجاری بیش تر نشانه ای از برنامه بلند مدت عربستان است. البته باید اشاره کرد که محمد بن سلمان از اجلاس جی 20 استفاده کرد تا چینی ها و ژاپنی ها را نیز به سرمایه گذاری در عربستان سعودی تشویق و دعوت کند. در اینجا تفاوت عمده میان حاکمان عربستان و شاه سابق ایران مشخص می شود عربستان به احتمال زیاد می خواهد ثابت کند که متکی به واشنگتن نیست".
این نشریه در ادامه می افزاید:"تفاوت کلیدی دیگری که میان ایران دهه 60 میلادی و عربستان سعودی امروز وجود دارد این است که شاه اساس درباره تغییر اجتماعی به تنهایی و شخصا تصمیم گرفت در حالی که سلطنت عربستان سعودی در تلاش است تا با کمک گیری از نیروهای قدرتمند اجتماعی که سالها خواستار اصلاحات بوده اند این کار را انجام دهد. هفتاد درصد از جمعیت عربستان زیر سی سال سن دارند و بسیاری از آنان در خارج از کشور تحصیل کره اند. عربستان سعودی اکنون یکی از کشورهایی بوده که بیش ترین نفوذ رسانه های اجتماعی را شاهد بوده و توئیتر تبدیل به محلی برای زنان به منظور تلاش برای خودمختاری بیش تر و پایان دادن به قوانین محدود کننده درباره آنان در حوزه کار، مسافرت و دسترسی به بهداشت و سایر خدماتی شده که بدون اجازه عضوی مرد از خانواده نمی توانند به آن دسترسی داشته باشند.
 تجربه ایران نشان می دهد چگونه می توان بر مقاومت ایجاد شده از جانب پایگاه مذهبی قدرتمند غلبه کرد. با توجه به عمق محافظه کاری مذهبی می توان تصور کرد که حکام عربستان سعودی می دانند که تغییر تدریجی بی خطرترین راه برای جلوگیری از یک انفجار خواهد بود چیزی که آنان از آن هراس دارند".
به گزارش روزنو،این نشریه در پایان می نویسد:"در پایان آن که تغییر مدل اقتصادی عربستان سعودی تنها راهی است که می تواند این اطمینان را ایجاد کند که آن کشور می تواند در وضعیت کنونی انرژی در عرصه بین المللی بقای خود را حفظ کند. اکنون نسل جدیدتر حکام عربستان سعودی که دید بازتری به مسائل در مقایسه با نگاه متصلب نسل قبلی دارند باید این اطمینان را حاصل کنند که جوانان سعودی می توانند فرصت های شغلی پیدا کنند. علیرغم آن که در ظاهر مسیر آنان مشابه شعارهای جنگ سرد شاه است اما زمینه ها و مخاطرات کاملا متفاوتی برای شان وجود دارد".
نظر شما
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
نام:
ایمیل:
* نظر:
عکس روز
خبر های روز