"علیرضا نادر" پژوهشگر موسسه "رند" امریکا در مقاله ای در نشریه "فارین پالسی" می نویسد:"نخبگان سکولار ترکیه مدت ها از ایجاد حکومتی دینی در ترکیه در هراس بودند آنان نمی خواستند ترکیه مدل ایران را دنبال کند. اما به نظر می رسد هراس آنان در حال تبدیل شدن به واقعیت است. البته تفاوت های زیادی بین زمان پیروزی انقلاب ایران و تحولات کنونی در ترکیه وجود دارد. اما شباهت ها نیز قابل توجه هستند صحنه سیاسی قبل از انقلاب ایران همانند امروز ترکیه بود. در آن زمان گروه های مارکسیست و احزاب ملی گرای سکولار حضوری چشمگیر داشتند. میلیون ها نفر از مردم ایران علیه محمدرضا پهلوی شاه وقت به خیابان ها آمدند و و با انواع منافع و ایدلوژی ها خواستار کناره گیری او از قدرت شدند. پس از انقلاب نیروهای اسلامگرا مدیریت تحولات را در دست گرفتند چرا که آیت الله (امام) خمینی رهبر قدرتمند آنان بودند. ترکیه نیز در حال حاضر با شرابطی نسبتا مشابه مواجه است. اردوغان نیز پیروزی مردم بر کودتاگران را هدیه ای الهی خوانده است. در ایران اسلامگرایان تحت رهبری آیت الله (امام) خمینی سکولاریسم و ناسیونالیسم را نمادهای غربزدگی می دانستند. پس از انقلاب به همین خاطر پاکسازی های گسترده در نهادهای دولتی صورت گرفت همین طور در ارتش. نظامیان ارشد سابق اعدام شدند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و بسیج پس از آن به عنوان نیروی نظامی موثر تشکیل شد تا از نظام سیاسی تازه مستقر در برابر چالش های داخلی به خصوص کودتای احتمالی دفاع کند". 

به گزارش روز نو، این نشریه در  ادامه می نویسد:"اکنون نیز به نظر می رسد اردوغان خواستار پاکسازی ارتش است. ارتش همواره سدی در برابر اسلامی کردن جامعه وسیاست ترکیه بوده است. حمایت گسترده از شکست دادن کودتا سبب شد تا مقاومت ارتش در برابر قدرت رییس جمهوری ترکیه ناممکن شود". 

این نشریه در ادامه می افزاید:"ایت الله (امام) خمینی به عنوان رهبر انقلاب در ایران رهبر مذهبی، سیاسی و نظامی بی چون و چرای ایران بودند. در آن زمان سایر احزاب یارای مقاومت در برابر رچهره کاریزماتیک ایشان را نداشتند. اکنون در ترکیه نیز موضع اردوغان قدرتمندتری نسبت به گذشنه دارد. اردوغان درصدد است تا قانون اساسی را اصلاح کند. اردوغان هم چنین نسبت به احزاب اپوزیسیون موضعی انتقادی از خود نشان داده است از جمله حزب دموکراتیک خلق ها و نسبت به ارتباط آن حزب اب پ ک  هشدار داده است". 

تحلیلگر این مقاله در ادامه اشاره می کند همان گونه که حضرت امام (ره) به عنوان نجات دهنده مردم ایران در تاریخ در نظر گرفته شدند اکنون نیز طرفداران زیاد اردوغان او را ناجی ترکیه می دانند. 

این نشریه در ادامه می نویسد:"با این حال، مشابهت کاملی نمی توان میان وضعیت ایران در زمان پیروزی انقلاب و ترکیه امروز یافت. برای مثال، اردوغان و حزبش در انتخابات به قدرت رسیده اند اما ایارن شاهد انقلابی مردمی بود. نهادهای سکولار مانند ارتش قدرت شان کاهش یافته اما به طور کامل حذف نشده اند. واقعیت اما آن است که اردوغان ایت الله (امام) خمینی نیست. او اقتدار عظیم مذهبی ایشان را ندارد و حمایت توده ای و گسترده ملی را پگشت سر خود ندارد". 

فارین پالسی در پایان اما اشاره می کند اردوغان با الگوبرداری از ایران می خواهد به تدریجی دولت و جامعه ترکیه را اسلامی کند و در این باره می نویسد:"این موضوع باعث نگرانی واشن است. اردوغان شعارهای ضد امریکایی زیادی نیز سر داده است. این موضوع می تواند به ضرر امریکا در مبارزه با داعش باشد. شاید تصورش هم تا دیروز ناممکن بود اما واقعیت آن است که ایران اکنون در حال نزدیکی بیش تر به ترکیه است کشوری که تا پیش از این متحد اصلی امریکا در منطقه بود. تفاوت های میان ایران 1979 با ترکیه امروز ممکن است زیاد باشد اما شباهت های غیر قابل انکاری میان هر دو وجود دارند. هر دو کشور به سوی مذهبی تر شدن و اسلامی شدن جامعه و سیاست پیش رفتند".

*خرداد