انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی را می‌توان یکی از پرسرو‌صداترین انتخابات نامگذاری کرد. اگر کمی به عقب برگردیم می‌توانیم به برنامه‌های خیلی از نامزد‌ها و گروه‌های سیاسی اشاره کنیم که از اواخر سال گذشته اقدامات خود را دراین‌زمینه آغاز کردند تا وارد مجلس شوند. جناح اصلاح‌طلب سعی برآن داشت تا بعد از موفقیت نسبی در انتخابات ریاست جمهوری سال 92، کرسی مجلس را به نام خود کند تا بتواند با همراهی دولت اعتدال، دوری چندساله از قدرت را جبران کند. با این حال رد صلاحیت گسترده تاکنون راه بر این هدف را سد کرده است اما در‌سوی‌دیگر، اصول‌گرایان باز هم سودای قدرت دارند. انتظار می‌رود بعد از رسوایی‌های اقتصادی و سیاسی دولت احمدی‌نژاد، جریان اصول‌گرا شکست‌های پی‌درپی را به کارنامه سیاسی خود اضافه کند. بااین‌حال به کمک رد صلاحیت بخشی از رقیب در تلاش است شکست‌ها را جبران کند. حالا که ساعت شنی انتخابات آغاز به کار کرده باید منتظر ماند و کارزار بی‌رقیب انتخابات را نظاره کرد. مرتضی مبلغ، معاون سیاسی وزارت کشور، در دوران اصلاحات در یک گفت‌وگو  شرایط انتخابات و وضعیت اصلاح‌طلبان و اصول‌گرایان را بررسی کرده است. 

ارزیابی شما از دلایل رد صلاحیت‌های گسترده نامزدهای‌ اصلاح‌طلب و دیگر گروه‌های میانه‌رو در دهمین دوره مجلس شورای اسلامی چیست؟ 

بارها گفته شده، حرکتی که هیئت‌های نظارت در پیش گرفته‌اند و حالا با اعلام نظر نهایی شورای نگهبان وارد مرحله آخر شده، حرکتی است که به‌ آن گلایه می‌شود. به‌دلیل‌اینکه در این دوره رد صلاحیت‌های بی‌سابقه اتفاق افتاده است. ثانیا از تعابیری مانند عدم احراز تعداد زیادی از نامزدها استفاده کرده‌اند که در قانون اصلا چنین چیزی نداریم، ثالثا، کسانی که صلاحیت‌شان تأیید نشده از ردیف افراد شاخص و برجسته‌ای در دنیای سیاست به‌شمار می‌آیند که هیچ چیزی درباره این افراد نمی‌توان گفت همین موضوع سؤالات زیادی برای جامعه ایجاد می‌‌کند و شما می‌بینید درصد قابل توجهی از یک جناح در کشور رد صلاحیت می‌شوند. این واقعا سؤال بزرگی برای افکار عمومی است که در چند روز گذشته اتفاق افتاده است. البته بارها گفته شد و امیدوار بودیم که شورای نگهبان هم به لحاظ دفاع از حیثیت و جایگاه خودش و هم به لحاظ قانونی که بر آن تأکید می‌کند و هم به لحاظ حقوق شهروندان و نامزدهای انتخاباتی باید اجازه می‌داد بسیاری از اینها اگر مستحق رد صلاحیت نبودند، ورود می‌کردند و تأیید می‌‌شدند. 

نکته‌ای که باید تأکید کنم این است که ما به این نحوه رفتار هیات‌های نظارت اعتراض می‌کنیم و این اعتراض به‌هیچ‌وجه به این معنا نیست کسانی که براساس قانون صلاحیت‌شان باید رد شود، رد نشود. مطلقا این نیست. اتفاقا براساس قانون افرادی که مدارک و اسناد معتبر از منابع معتبر برای آنها وجود دارد که اینها صلاحیت ورود به انتخابات را براساس بند قانون ندارند، اتفاقا باید رد شوند، بحثی نداریم. بحث سر این است که تعداد افرادی هستند که نه از مراجع قانونی برای آنها چیزی آمده و نه در سوابق و لوایق‌شان شائبه‌ای وجود دارد، آدم‌های برجسته، متدین، انقلابی، پایبند به موازین و قانون اساسی هستند و اینها یا عدم احراز خوردند یا مثلا به استناد بند 1 و 3 ماده 28 قانون، صلاحیت‌شان رد شده یا تأیید نشده است، بحث همیشه سر این موضوع بوده و جامعه همیشه راجع به این رفتار سؤال و ابهام دارد که آقایان باید حل‌و‌فصلش کنند. 

یک نکته خیلی مهم دیگر که وجود دارد، این است که کل نظام جمهوری اسلامی براساس آرای مردم است و مجلس هم یکی از ارکان نظام به‌شمار می‌آید که براساس آرای مردم شکل گرفته و باید شور و نشاط در جامعه و همچنین مشارکت حداکثری به‌وجود بیاید و این نهاد باید تقویت شود. رفتارها نباید به گونه‌ای باشد که مردم منفعل و دلسرد شوند و قدرت انتخاب واقعی پیش روی خودشان نداشته باشند، بنابراین این رفتارها باید به گونه‌ای تغییر کند که ان‌شاءلله امید و نشاط انتخاباتی به جامعه برگردد. 

آیا شما انتخابات پیش رو را رقابتی می‌بینید؟ 

بالاخره طبیعی است، به هر‌اندازه‌ای افراد مؤثر و چهره‌‌های شناخته‌شده که مردم به آنها اعتماد داشته باشند حضور پیدا کنند، میزان رقابت به همان‌اندازه ارتقا پیدا می‌کند و هرچه کمتر باشد میزان رقابت کمتر می‌شود که این یک واقعیت است ولی اینکه بالاخره انتخابات چه می‌شود؛ به‌هر‌حال اصلاح‌طلبان بنا بر و ظیفه ملی و اسلامی که در انتخابات دارند، همان‌طور که بارها هم اعلام کردند شرکت می‌کنند و از ابتدا هم گفتند ما می‌دانیم راه سخت، پرسنگلاخ و پر دست‌‌انداز را در پیش داریم ولی به‌هر‌حال به خاطر وظیفه ملی‌شان دراین‌راستا شرکت می‌کنند؛ به‌خاطر اینکه نهاد انتخابات تقویت شود، به‌خاطر اینکه شور و اشتیاق مردم بیشتر شود و امید بیشتری در مردم ایجاد شود. ولو اینکه نامزدهای شناخته و مؤثرشان حتی در صحنه نباشند اینها در انتخابات حاضر می‌شوند که ان‌شاءلله با همت مردم یک مجلس منطقی، معتدل و با آرامش شکل بگیرد که هر روز نخواهد غوغاسالاری کند و خالی از افراطیون و تندروها باشد. میزان رقابتی‌بودن مناسب با چیزی است که در انتهای تأیید صلاحیت‌ها می‌ماند. 

 اگرمجلس به صورت حداکثری در اختیار یک جناح باشد، نمی‌تواند در پیشبرد اهداف کشور موفق‌تر عمل کند و از چالش‌های چند بعدی جریان‌های سیاسی جلوگیری کند؟ 

تجربه نشان داده، این‌طور نمی‌شود و حتی می‌تواند بسیار مشکل‌‌ساز باشد و نه تنها برای دولت کمکی محسوب نمی‌شود بلکه برای کل کشور زیان‌آور است. بالاخره مهم این است که در جمهوری اسلامی ایران یک نظام مبتنی‌بر حضور و رأی مردم که همه سلایق، همه افکار، همه توانمندی‌ها و همه تخصص‌ها باید در مدیریت آن سهیم باشند، وجود دارد. بنابراین هرجا به هر دلیلی سازو‌کارهایی به کار برود که یک جناح یا بخشی از توانمندی‌های کشور حذف شود به همان‌ اندازه به کشور آسیب می‌رساند که متأسفانه این یک واقعیت است. مجلس هم به عنوان یک نهاد خیلی مهم که به قول حضرت امام‌(ره) در رأس امور است، باید به گونه‌‌ای باشد که عرصه انتخاباتش رقابت همه‌جانبه، سازنده و واقعی باشد که مردم وقتی انتخاب می‌کنند اینها نمایندگان واقعی جامعه و مردم باشند. طبیعی است که یک چنین مجلسی کارآیی و توانمندی بیشتری دارد. 

 به نظر شما میزان مشارکت مردمی چقدر است؟ 

به‌هر‌حال جامعه نشان داده، جامعه زنده‌‌ای است. در هر شرایطی سعی می‌کند ولو با مشکلات و تنگناهایی که مواجه است، راه‌ها و بسترهای تعالی و پیشرفت خودش را فراهم کند و از فرصت‌هایی که به‌وجود می‌‌آید استفاده کند. این است که من به آینده به‌طور کلی همواره امیدوار بودم و هستم. چون بالاخره ملت ایران ملتی است که تصمیم خودش را برای پیشرفت و تعالی گرفته است و با هر مشکلی هم مواجه شده سعی کرده، مشکلات را پشت سر بگذارد و راه‌های جدید و بسترهای جدید برای خودش باز کند و مشکلات را به نحوی حل کند و پشت سر بگذارد این نگاه کلی من به جامعه و آینده ایران است.

 با توجه به ریزش‌هایی که صورت گرفته ترکیب مجلس دهم را چگونه می‌بینید؟ 

اگر با همین‌ روال پیش برود، مجلس نسبتا معتدلی است که قطعا به نظرم بهتر از مجلس موجود است؛ چون مردم تصمیم گرفتند، دیگر به تندروها رأی ندهند. حالا در هر شرایطی مردم هم انتخاب می‌کنند که این انتخابشان منجر‌به این شود که جریان تندرو و افراطی بر مجلس غلبه پیدا نکند و یک مجلس معتدل‌‌تر و آرام‌تر باشد که به حل مشکلات کمک کند. این چیزی است که من به آن باور دارم که اتفاق می‌افتد. منتها این میزان و شدت برمی‌گردد به نامزدهای نهایی که در صحنه خواهند بود. 

شرایط برای اصول‌گرایان چگونه است؟ 

به نظر من، با‌وجود این ظاهر زیبا و خوشحال‌کننده که برای آنها دیده می‌شود و این افراد فکر می‌کنند مشکل رقابت ندارند و راحت در این جاده پیش می‌روند. اتفاقا بدترین وضعیت برای آنهاست؛ به‌خاطر‌اینکه این شرایطی که یک جناح سیاسی کشور یک شادی تخیلی و غیرواقعی برای رقابت داشته باشد، شرایطی است که آنها را زمین‌گیر می‌کند، کما‌اینکه همین الان هم زمین‌گیر شده‌اند و رشد پیدا نمی‌کنند و اینها منافع ملی را کمتر درنظر می‌گیرند. به‌هر‌حال نمی‌توانند در تراز جمهوری اسلامی خودشان را رشد بدهند چون وابسته و متکی رانت هستند و می‌توان گفت؛ یک خطر برای آنها به‌شمار می‌آید.  الان هم می‌بینید که اینها کلی مشکلات درونی دارند. به‌هر‌حال نزدیک انتخابات مشکلات، کاستی‌ها، اعتراض و حتی تذکری به‌وجود می‌آید که رقابت واقعی‌تر شود، اینها کاملا سکوت می‌کنند، درحالی‌که مقایسه کنید با اصلاح‌طلبان. زمانی که ما در مدیریت کشور بودیم برای ردصلاحیت حتی یک نفر از اصول‌گرایان اگر درست و مبتنی‌بر قانون نبود از حقوق‌شان حتی بیش از اصلاح‌طلبان دفاع می‌کردیم و اجازه نمی‌دادیم حتی یک نفر از آنها حقوق‌شان تضییع شود. من به یادم ‌می‌آورم هیئت اجرائی یکی از اصول‌گرایان را رد صلاحیت کرده بود که انطباق قانون به درستی صورت نگرفته بود، فرماندار هم مخالف بود، هیئت اجرائی کلی تلاش کرد ولی ما فرماندار را عزل کردیم، چون در هیئت اجرائی که آن فرماندار به نحوی تشکیل داده یک چنین اتفاقی افتاده است. ما اینطور عمل می‌کردیم. ولی شما شاهد هستید از مجلس هفتم، هشتم، نهم و الان که این همه ردصلاحیت‌های گسترده صورت می‌گیرد. یک نفر از این جریان اصول‌گرایان دهان اعتراض باز نکرد که توصیه و سفارشی کند و نکته‌ای بگوید که کمکی کرده باشد. به نظر من، این یک نوع زمین‌گیر‌شدن است. فکر می‌کنند که  وضعیت برایشان خوب است ولی جناحی که راجع به مسائل اساسی چشمش را روی هم بگذارد، یک نمونه‌‌اش این است، نمونه‌های دیگری هم داریم که اینها در خیلی از مشکلات اساسی کشور که به‌وجود آمد نه تنها سکوت کردند بلکه کمک کردند. مگر دوران هشت‌ساله احمدی‌نژاد نبود که چه آسیب‌های بزرگی به کشور وارد شد و اینها سکوت کردند و حتی کمک کردند. 

سه ماه بیشتر به اتمام مجلس نهم نمانده است، مهم‌ترین نقدی که به آن دارید چیست؟ 

به نظر من، مجلس نهم، مجلسی بود که متأسفانه تندروها در آن خیلی زیاد میدان‌‌داری کردند و آنها بیش از آنکه پایبند به حل مشکلات کشور باشند، دائم و عمدتا به غوغاسالاری مشغول بودند. حالا نمونه‌هایش را شما می‌توانید ببینید به جای اینکه کمک کنند به حل مشکلات، هر روز وزرای دولت را احضار می‌کنند و هر روز یک مشکل را مطرح می‌کنند. هر روز سعی می‌کنند فضای کشور را ملتهب نشان بدهند. بحث برجام را شما ببینید. چه کردند بعضی‌ها در مجلس درباره برجام که ملت دیدند چه برخوردهایی کردند و حتی تعابیری که اینها راجع به افراد خدوم کشور در وزارتخارجه کشور انجام داده‌اند چه بود؟افکار عمومی متوجه شده است که یک مجلس آرام، متین و معتدلی که کمک کند به حل مشکلات کشور و وظایف ذاتی خودش را به نحو احسن انجام بدهد نبوده است. نمی‌خواهم بگویم همه افراد، می‌خواهم بگویم تندروها در این مجلس میدان‌داری می‌کردند. 

نمایندگان باید چه برنامه‌ای را در دستور کار قرار دهند؟ 

بالاخره الان کشور میراث‌دار یکسری مشکلاتی است که از هشت سال دولت گذشته به ارث رسیده است و همین‌طور در آینده پیش رو که ما داریم با توجه به شرایط جهانی و شرایط پساتحریم و شرایط داخلی که داریم و نیازهای اقتصادی که در کشور است، از لحاظ اشتغال، کسب‌وکار و معیشت از نظر حقوق اساسی مردم و سیاست‌های داخلی و فرهنگی و امثال اینها، باید مجلسی سرکار باشد که بتواند در تراز نیازهای کشور مشکلات گذشته را مرتفع و مشکلات را حل کند. همچنین راهکارهای جدیدی را برای برون‌رفت از مشکلات و پیشرفت و تعالی به سوی اهدافی که نظام دارد و در قوانین آمده است، ایجاد کنند و در آن مسیر حرکت کنند. این بزرگ‌ترین وظیفه نمایندگان است که هم درزمینه اقتصادی  برنامه‌ریزی کنند و هم درزمینه سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و صنعتی و امثالهم  کارایی و توانایی داشته باشند.