اگر روحانی سال 84 رییس جمهور می‌شد... | روزنو

Roozno | پایگاه خبری تحلیلی روزنو

به روز شده در: ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ - ۲۳:۵۹
کد خبر: ۱۶۲۱۶۳
تاریخ انتشار: ۱۰:۵۸ - ۰۶ آبان ۱۳۹۴
چشم‌هایتان را یک لحظه ببندید! می‌خواهیم با فلش بکی ده ساله، همچون رهگذری سفر کنیم به یک تاریخ پرفراز و نشیب، تاریخی نه چندان خیلی دور ولی پراز حادثه، تاریخی که از آن دوره به بعد سخت گذشت...! دورانی هشت ساله، که عمر نسل ما را گرفت و جوانی‌ها را هم. حالا از نخستین روز آن زمان ده سال پیرتر شده‌ایم و فقط خدا می‌داند روحمان چند سال؟!!
تصور کنید در این گذر تاریخی، به سال 84 بازگشته‌ایم، دورانی که بحبوحه یک انتخابات بود و درآن یک نفررای آورد که کمتر کسی به فکر ش خطور می‌کرد. خیلی‌ها می‌گفتند او باید به نفع یک کاندیدا کنار برود! خیلی‌ها می‌گفتند روی کار آمدن او به خاطر دهن کجی مردم به کاندیدای رقیبش است. البته برخی هم معتقد بودند که با روحیه مردمی پای به عرصه رقابت گذاشت و گوی سبقت از نام‌ها گرفت و خودش تبدیل به یک نام شد که تا ابد در خاطره‌ها بماند و از وی یاد کنند. 
بعد از آنکه محمود احمدی‌نژاد رییس جمهور ایران شد گروهی خوشحال از اینکه خوب شد فلانی رای نیاورد! برخی هم به طنز یا جدی نگران از این که مبادا از این پس، خیابان‌ها را زنانه مردانه کنند !... و البته عده ای هم پیش بینی می‌کردند که از این پس حساب ما با کرم الکاتبین است.... 
درایت یا اقتضای زمان؟ 
هرچند در دوره هشت ساله او هیچ گاه خیابان‌ها برای تردد دوجنس مخالف از هم تفکیک نشد! اما بدنه بسیاری ساختارها از هم گسست و معادلات داخلی و خارجی آنقدر در هم تنیده و پیچیده بودند که دیگر کمتر کسی امید به رفع آن داشت. جریان و اتفاقات ناخوشایند به قدری با سرعت می‌آمدند و نمی‌رفتند! که برای حل مشکلات کشور در دولت نهم و دهم، معلوم نبود باید از کجا شروع کرد. دوران سیاسی هشت‌ساله احمدی‌نژاد پر بود از سوژه‌های جنجالی و واقعیت هایی دردناک. 
سرخوردگی از جریان اصولگرایی، آنقدر به اوج رسید که مردم باپیروزی حسن روحانی در انتخابات 92، در خیابان‌ها به پایکوبی گویی به تسویه حساب شخصی پرداختند. اما با روی کار آمدن دولت یازدهم، سایه احمدی‌نژاد همچنان بر سر مملکت بود چرا که در دولت جدید هم هر جایی که چاره‌ای برای برون رفت از مشکل یافت نمی‌شد آن را به همان دولت نهم و دهم نسبت می‌دادند و می‌گفتند اوضاع آنقدر وخیم است که ما نمی‌توانیم کاری کنیم یا برای انجام آن به زمان نیاز داریم. با همه اینها حسن روحانی در این دوسال و اندی یک کار ویژه را به خوبی و با جدیت دنبال کرد. او بخش بزرگتر تخم مرغ‌های خود را در سبد هسته ای گذاشت و با تمرکز بر روی بحث توافق، سعی در به نتیجه رسیدن تلاشی داشت که پیش از این، 10 سال برروی آن زمان گذاشته بودند، ولی او بعد از دوسال به آنچه که در بحث هسته ای می‌خواست و قول داده بود رسید.
اما آیا به ثمر رسیدن این توافق به خاطر درایت دولت یازدهم و بهره وری بی عیب و نقص محمد جواد ظریف بود؟! یا اقتضای زمان یکی از اصلی ترین دلایل این موضوع به شمار می‌رفت تا جایی که تمام حاکمیت برای رسیدن به برجام هم صدا شدند؟ 
اگر می‌شد چه می‌شد؟!
بیایید دوباره به تاریخ سال 84 بازگردیم، تصور کنید این بار به جای محمود احمدی‌نژاد، حسن روحانی برای ساختمان پاستور انتخاب شده و سکان مدیریتی کشور را بردست گرفته است و دوسالی هم از بیانیه سعد آباد در سال82 می‌گذرد، او پس از اصلاحات و به جای یک دولت اصولگرا به نام احمدی‌نژاد، وظیفه ریاست جمهوری را در این سال (84) برعهده گرفته، حالا بااین فرضیات آیا او قادر بود که در آن زمان هم، دوسال پس‌از ریاست جمهوری اش، توافق را به نتیجه برساند. 
از طرفی دیگر همه می‌دانیم، برجام و اجرای آن در مجلس نهم، یکی از عواملی است که به شدت باعث انشقاق در جبهه اصولگرایان شده به طوریکه موافقین و مخالفین آن، صف خود را از یکدیگر جدا و موافقین اصولگرای توافق، از حسن روحانی، حمایت تمام عیار کردند. پرسش اینجاست که موافقین اصولگرای امروز " روحانی "، ده سال پیش هم اگر او به ریاست جمهوری رسیده بود، دست به چنین کاری می‌زدند؟ 
چنانچه همه معادلات را عوض کنیم، به نظرتان چنانچه " حسن روحانی " در سال 84 رییس جمهور بود چه اتفاقی می‌افتاد و توافق چه سرنوشتی پیدا می‌کرد؟ 
هنوز به این نتیجه نرسیده بودند 
فیاض زاهد استاد دانشگاه و فعال سیاسی در این باره به آفتاب یزد گفت: "ما نمی‌توانیم در تاریخ، سوالات انتزاعی مطرح کنیم."
وی اضافه کرد:" پذیرش برجام منوط به شرایطی بود که در زمان دولت نهم و دهم به وجود آمد. تندروی‌های احمدی‌نژاد و پایان دوران او، باعث شد تا حد زیادی دو طرف مذاکره کننده کوتاه بیایند. یعنی از سال 84 تا 92، نه دولت‌های غربی متوجه خطرات ناشی ازعدم توافق با ایران بودند و نه ایران آمادگی لازم رابرای این داشت که به توافق دست پیدا کند." این فعال سیاسی تاکید کرد:"البته ایران در دوران اصلاحات و در«سعدآباد» نشان داده بود که علاقه‌مند به حل مسالمت آمیز این موضوع است و مقصر اصلی دولت آمریکا بود که آن بیانیه را نپذیرفت درحالی که اروپایی‌ها قبول کرده بودند."
منطقی که به دست آمد 
وی در باره نقش زمان در به تحقق پیوستن توافق گفت: "زمان منجر شد که تحولاتی رخ دهد، نتایج دولت احمدی‌نژاد در مسائل اقتصادی، ایران را در شرایطی قرار داد که مجبور شدیم به بحث تحریم با تعقل و تعامل بیشتری نگاه کنیم، از سویی اتفاقات خاورمیانه و نتایج جنگ افغانستان و عراق، آمریکا را هم وادار کرد تا منطقی‌تر به مطالبات بین ایران و غرب توجه کند، البته بدون تردید اگر در آن سالها دولت آمریکا، جمهوری خواه نبود یا دولتی با نگرش جان کری و اوباما بود، امکان توافق وجود داشت."
وی ادامه داد: "تاریخ به ما می‌گوید آنچه که روی می‌دهد نتیجه قطعی و طبیعی تحقق چیزهایی است که باید روی دهد."
زاهد گفت: "در این سال‌ها بی‌ثباتی در اقتصاد ایران و همین عدم ثبات در خاورمیانه، به سرعت توافق در دولت یازدهم کمک کرد."
اصولگرایان سال 84 با روحانی چه می‌کردند؟
اما داستان رفتار اصولگرایان با فرض رییس جمهور بودن روحانی در ده سال پیش چگونه است؟ اصولگرایانی که اکنون در مورد برجام به دو دسته موافق و مخالف تقسیم شده‌اند و با یکدیگر جدل دارند، اگر پس از دوره اصلاحات در سال 84، همین حسن روحانی را به جای احمدی‌نژاد، در مقابل خود می‌دیدند چه موضعی در برابر توافق می‌گرفتند؟ این سوالی است که "زاهد" درباره آن به ما گفت: "اگر حسن روحانی در سال 84 رئیس‌جمهور می‌شد، اصولگرایانی که اکنون با روحانی همگامی و همراهی نشان داده‌اند در آن مقطع با دولت روحانی مخالفت می‌کردند، چون دولت روحانی برآمده از دولت اصلاحات بود و مسیری را طی می‌کرد که تداوم مسیر دولت قبل (اصلاحات) محسوب می‌شد و موفقیت‌های بیشتر سیاست اصلاحات در زمان دولت روحانی، به طور ریشه‌دار و اساسی‌تر اصولگرایان را از صحنه سیاست محو می‌کرد." 
وی ادامه داد: "اگرچه احمدی‌نژاد با کوپن اصولگرایان به قدرت رسید ولی اصولگرایان آن قدر از او ضربه خوردند که برای حفظ موجودیت خودشان و بالاتر از آن، برای حفظ موجودیت نظام سیاسی که در آستانه خطر و بحران بود، تغییر موضع دادند برای همین معتقدم اصولگرایانی که هم اکنون با حسن روحانی همراهی می‌کنند و در آنها پیروی از ریشه‌های تفکرات نئو اصولگرایی و عاقلانه دیده می‌شود، در زمان ریاست جمهوری فرضی روحانی در سال 84، از چنین رویکرد عاقلانه‌ای تبعیت نمی‌کردند و علیه روحانی بودند!»
زودتر به نتیجه می‌رسیدیم اما... 
با توجه به اینکه تندروی‌های 8 ساله احمدی‌نژاد و همین طورافراطی گری طرف مقابل ایران در آن زمان، باعث شد تا ضرورت توافق در دولت یازدهم بیشتر حس شود، همین عامل، سبب سرعت بخشی به انجام مذاکرات با آمریکا و کشورهای اروپایی و به نتیجه رسیدن آن طی دو سال شده است. از فیاض زاهد پرسیدم اگر در سال 84، حسن روحانی یا یک دولت معتدل و اصلاح طلب دیگر، بر سر کار می‌آمد آیا باز هم ضرورت تسریع درمذاکره و توافق در آن سال حس می‌شد؟و آیا در سال 86 هم بعد از روی کارآمدن دو ساله حسن روحانی به توافق می‌رسیدیم؟ وی پاسخ داد: "قبل از احمدی‌نژاد، دولت اصلاحات، حاکمیت و ارکان نظام را برای نیل به بیانیه سعدآباد توجیه کرده بود عملا کسانی که در وزارت خارجه و شورای عالی امنیت ملی بودند می‌دانستند که کشور در فرایند مشکلات هسته‌ای به شدت آسیب خواهد دید و این بیانیه برای ایران موقعیت مناسبی است که موجبات رونق بیشتر اقتصادی را فراهم کند، اما بعد از روی کارآمدن دولت احمدی‌نژاد، تیمی که دولت را اداره می‌کرد و فضای سیاسی که با پروپاگاندای 
آنها ایجاد شده بود، زمینه را برای تحقق شعارهای ماجراجویانه غیرعلمی و غیردیپلماتیک فراهم کرد."
وی گفت: «اگر در سال 84 حسن روحانی به جای احمدی‌نژاد به ریاست جمهوری می‌رسید توافق، 2 سال بعد از او به ثمر نمی‌رسید، اما تصورم این است که اگر وی و یا دولت اصلاح طلب و معتدل در سال 84 بر سر کار بودند، زودتر از امروز به برجام و توافق دست می‌یافتیم. "
شما پاسخ دهید
حال بگذارید تا دوباره به زمان امروز برگردیم و این سوال را اینباراز شما بپرسیم، به نظرتان اگر در سال 92، یک احمدی‌نژاد دیگر به ریاست جمهوری می‌رسید، باز هم مواضع تندقبلی خود را در پیش می‌گرفت و توافق دست نیافتنی بود؟ و یا آنها هم به این نتیجه می‌رسیدند که بایدموضع خود را تعدیل کنند؟ هرچند که از تجمعات و اعتراض‌های آشکار و پنهان این روزها نمی‌توان این استنباط را کرد تا مخالفین توافق امروز، آدم‌هایی هستند که خود را تعدیل کرده باشند، ولی شاید همین تندروها اگر به چیزی شبیه به برجام که امروز به آن می‌تازند در دولت محبوب خودشان دست یافته بودند، "به به" و "چه چه" کنانشان به راه بود و ممکن است همین نرسیدن به آرزوی توافق در دولت دهم آنها را اینگونه به اعتراض واداشته باشد. اما باهمه این موارد نباید یک چیز را در کنار درایت محمد جواد ظریف و تلاش دولت یازدهم در تحقق توافق هسته ای از یاد ببریم و آن تغییر زمان و جو شرایط است.
نظر شما
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
نام:
ایمیل:
* نظر:
عکس روز
خبر های روز