تحلیل رفتار مجرمانه سه‌دختر نوجوان | روزنو

Roozno | پایگاه خبری تحلیلی روزنو

به روز شده در: ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ - ۲۱:۴۴
کد خبر: ۱۵۲۲۰۷
تاریخ انتشار: ۰۶:۴۵ - ۱۱ شهريور ۱۳۹۴
٣ دختر دبیرستانی برای اعتراف‌گرفتن از دوست‌شان نقشه‌ای به سبک فیلم‌های ‌هالیوودی طراحی کردند. آن‌ها "ندا" را به صندلی بستند، ابروهایش را تراشیدند و با فیلمبرداری از این صحنه‌های عجیب پایشان به دادسرای جنایی باز شد. این ٣ دختر با این‌کار می‌خواستند از دوستشان اعتراف بگیرند و او را بازجویی کنند تا مطمئن شوند او بوده که گوشی اَپل یکی از آن سه‌دختر را دزدیده است.

 رخ‌دادن چنین اتفاقاتی از حوادث نوظهور در ایران است. به گفته کارشناسان حوزه جرایم و بروز خشونت به رده‌های پایین‌تر سنی کشیده شده است. 

یک پژوهشگر اجتماعی معتقد است "بروز چنین رفتارهایی ناشی از خشونتی اجتماعی است که سرمنشاء آن را باید در ابعاد کلان و در مدرنیته و سرمایه‌داری ایران دید". آرمان شهرکی می‌گوید "این دست از پدیده‌ها در همه‌جای دنیا وجود دارد، اما در ایران توان آمادگی و تحلیل آن به‌دلیل جدید بودنشان کمتر است". 

شهرکی در گفتگو با فرارو ضمن این‌که چنین رویدادی یادآور برخی از فیلم‌های ساخته‌شده مشابه در جهان می‌تواند باشد گفت: با باخبر شدن از این خبر، بلافاصله به‌یاد دو فیلم از میشائیل هانکه (Michael Haneke) کارگردان اتریشی افتادم. این کارگردان دو فیلم به‌نام‌های "بازی‌های مسخره" و "ویدئوی بِنی" دارد. فضای هر دو فیلم به سناریویی که دختران دبیرستانی در پی انتقام از دوستانشان ساخته‌اند نزدیک است. این کارگردان که دیدگاه فلسفی و روان‌شناختی در فیلم‌هایش دارد، به این موضوع می‌پردازد که نظام‌های سرمایه‌داری و مدرنیزاسیون بیماری‌های روانی و ناهنجاری را به افراد و خانواده‌ها تحمیل کرده است. باید پرسید آیا این دختران نوجوان دیگرآزارند؟ و یا در پی ناهنجاری‌های اجتماعی اقدام به چنین کاری کرده‌اند؟

این استاد دانشگاه با تاکید بر تاثیر سرمایه‌داری بر روی بروز رفتارهای غیرعادی و مشکلات روان‌شناختی اظهار کرد: پیشرفت و سرمایه‌داری در عین حال که ایجادکننده بیماری‌های روحی و روانی و ایجاد رفتار غیرعادی است، تفنن و تفریح را نیز در یک جامعه رفاه‌زده با خشونت همراه می‌کند. اگر بخواهیم با این نگاه و تحلیل به اتفاق رخ‌داده درباره دختران جوان وارد شویم، باید آن را از یک سطح خرد روان‌شناسانه بیرون آورده و به سطح کلان آن برسیم. این سطح کلان مشکلات روان‌شناختی ریشه در نوع سرمایه‌داری دارد که در ایران در حال پیشروی است. متاسفانه سرمایه‌داری موجود در ایران فاقد جلوه‌های مثبتی است که سرمایه‌داری غربی دارد؛ مثلا مصرف‌زدگی، پول‌پرستی، مشکل‌داشتن بیمه‌های اجتماعی، وضعیت بد نظام‌های آموزشی، عدم کنترل صحیح بر فرزندان و... از ویژگی‌های سرمایه‌داری ایرانی است. 

وی با اشاره به وضعیت سرمایه‌داری در جامعه ایران ادامه داد: وضعیت امروز جامعه ایران، ماحصله پروسه‌ای است که وجود نرمی، عاطفه، احساس‌برانگیزی و... که باید در یک شهروند وجود داشته باشد را حذف می‌کند و در نتیجه خشونت وارد عمل شده است. انتقام‌گیری دختران نیز به همین دلیل شکل خشونت‌بار به خود گرفته است که باید بر آن نام "ناهنجاری" داد. خشونت می‌تواند نوعی خشونت سیستماتیک باشد و یا خشونتی اجتماعی؛ اما چنین رویدادی بیشتر یک خشونت اجتماعی است تا خشونتی نظام‌مند. این خشونت در حال بلعیدن وجوه انسان‌دوستی آدم‌هاست. بخش عمده آن نیز در جوانان وجود دارد. البته باید گفت چنین خشونتی مختص ایران نیست و در تمام دنیا وجود دارد. 

این پژوهشگر گفت: به‌طورکلی اما نمی‌توان برای تحلیل این دست از اتفاقات بر روی یک پارامتر مشخص انگشت گذاشت. مشابه این اتفاق برای مثال مردی است که همسرش را در ملاعام با تبر تکه‌تکه می‌کند. مشخص نشدن پارامتر برای این اتفاقات به این دلیل است که ساختار و یا منطقی کلی پشت‌پرده این امورات قرار دارد. 

شهرکی با مقایسه میان ایران و کشورهای غربی در برخورد با بروز چنین حوادثی اظهار کرد: تفاوت ایران با کشورهای غربی در این است که آن‌ها مدت طولانی‌تریست که با این مسائل درگیرند و در نتیجه مواجه با آن از آمادگی بیشتری برخوردارند. قانون بهتر و راحت‌تر می‌تواند این مسائل را حلاجی کند. در ایران به این‌دلیل که چنین مسائلی تازه است و آمادگی لازم را برای آن نداریم، ابعاد آن نیز وسیع‌تر و خشن‌تر است. ایران در برابر این کشورها خلاءهای قانونی زیادی دارد و بسیاری رفتارها (مانند سناریوی دختران نوجوان برای انتقام‌گیری از دوستشان) پیش‌بینی نشده است. تاثیر مشکلات روانی و ناهنجاری‌ها در بروز جرم در کشور ما موضوعی جدید است که خانواده‌ها و نهادها برای آن آماده نیستند. 

وی همچنین با اشاره به تحلیل ضعیف بروز چنین حوادثی در میان کارشناسان و صاحب‌نظران نیز تصریح کرد: در تحلیل چنین حوادثی نیز ما با ضعف روبرو هستیم. به‌این دلیل که این موضوعات مدت‌ها تابو بوده‌اند و در مواردی هنوز تابو هستند و هنگامی که پیش می‌آیند ما در وضعیت انفعال قرار می‌گیریم و برایمان عجیب به‌نظر می‌آید. تحلیل‌گران و روشنفکران ما نیز به‌دلیل محدودیت‌هایی که وجود داشته است توان تحلیل دقیق با تکیه بر پارامترهای موجود را در چنین حوادثی ندارند، چرا که به‌تازگی تابوی آن‌ها شکسته و مطرح می‌شود و لذا واکاوی چندان درباره آن‌ها دیده نمی‌شود. این عدم تحلیل البته هنگامی به ما ضربه می‌زند که ما در شرایطی قرار داریم که در مقایسه با غرب در خشونت جلوتریم. در نتیجه نمی‌توان تحلیل سناریوی دختران جوان دبیرستانی را تنها به انتقام مربوط دانست بلکه باید چندسطحی آن را بررسی کرد. 

آرمان شهرکی در انتها گفت: در مورد اتفاق‌افتاده قطعا جنسیت نیز نقش دارد. خلاءهایی که امروز زنان در حوزه‌های مختلف آن را احساس می‌کنند، آن‌ها را حتی بیش از مردان به سمت اقدام برای چنین رفتارهایی می‌برد. کمااینکه مدرنیته نیز بیشتر خصلتی زنانه دارند؛ به این‌علت که مدرنیته توان و کنش بیشتری را در اختیار زنان قرار داده و در نتیجه آن‌ها آسیب‌پذیرتر می‌شوند. متاسفانه مدیریت نادرست ما در حوزه‌های جنسیتی می‌توانند رفتارهایی این چنینی را توسط دختران و زنان افزایش دهد. 
نظر شما
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
نام:
ایمیل:
* نظر:
عکس روز
خبر های روز