روز نو: یکی از مسائل بسیار مهمی که غفلت از آن موجب تضییع بسیاری از مصالح کشور، حقوق عمومی و حتی احکام منبعث از شرع شده است، تشخیص «اهم و مهم» در همه امور، ازجمله تشخیص معروف و منکر و سایر وظایف انسانی و دینی است. پیش از هر چیز، ارائه تعریفی از معروف و منکر، خالی از فایده نیست. معروف، از یک سو امور واجب شرعی را شامل میشود و از سوی دیگر، آنچه مصلحت جامعه و مصالح ملی و انسانی - حتی اگر مستقیما حکم شرعی نداشته باشد- را دربر میگیرد. واجبات دینی، مصالح فردی و اجتماعی، همه در دسته «معروف» طبقهبندی میشوند. منکر هم به آنچه از لحاظ شرع، عرف و عقل، امری مذموم و مفسدهانگیز است، گفته میشود. منکر را نباید صرفا به امور محرمه نسبت داد بلکه هر آنچه مفسده انسانی و اجتماعی دارد و از منظر علم و عقل، دارای آسیبهای جدی است، مشمول واژه منکر میشود، اما باید موضوع با اهمیت تشخیص «اهم» از «مهم» را بهعنوان زیربنای امربهمعروف و نهیازمنکر مدنظر قرار داد؛ موضوعی که هم عقلی و عقلایی است و هم فقهی و شرعی. فقها جملگی بر آن اجماع دارند و هیچ اختلافی میان آنها در این باب نیست. برای پرهیز از کلیگویی، به مثالی مختصر میتوان بسنده کرد؛ اگر بین حفظ جان انسان و نماز، ناگزیر به انتخاب شویم، حفظ جان بر نماز مقدم است. اکثر واجبات دینی ما مشمول این قاعده است و مسلمان موظف است اگر فردی را در حال غرقشدن دید، درحالیکه وقت نماز هم در حال فوتشدن بود، نماز را ترک کند و برای نجات جان آن انسان اقدام کند. همچنین میان حفظ حرمت رسالت رسول اکرم(ص) و اساس اسلام با حفظ برخی فروع مانند حجاب، قطعا اولی مقدم است. توجه به کرامت انسانی و تأمین مسائل اقتصادی و معیشتی در کنار حفظ مال و جان افراد در سطح جامعه، ازجمله موارد «اهم» بهشمار میرود. این مسئله در عین اینکه عقلی است، فقهی و شرعی نیز بهشمار میرود. احکام اسلامی هم مانند مسائل انسانی از همین قاعده پیروی میکنند. «مهم»، در بسیاری موارد باید فدای «اهم» شود؛ بیکاری و فساد اشارهشده در سخنرانیهای اخیر رئیسجمهور، موضوع بیآبی و آسیبهای جدی به محیط زیست، نبود بهداشت و درمان مناسب برای آحاد جامعه، ازجمله موارد «اهم» و پرداختن به آن، «امربهمعروف» واقعی است. اگر در جامعهای فساد، اختلاس، تقدم رابطه بر ضابطه، بیتوجهی به قانون و فردگرایی رواج پیدا کند و جوانان نتوانند با وجود تحصیلات عالی، اشتغال درخور شأن خود را داشته باشند، یعنی بزرگترین منکرات، جولان میدهند و توجهی هم به آنها نمیشود. اینها ریشه بسیاری از تخلفات و گناهان بعدی است. رئیسجمهور همچنین بر تطابق شرع و قانون بهدرستی تأکید کرده و پلیس را به اجرای قانون دعوت کرده است. همانطور که بارها بیان شده، تعارضی بین قانونی که پلیس را موظف میکند اموال عمومی، امنیت شهروندان و آرامش روحی و روانی جامعه را حفظ کند با آنچه شرع مقدس بیان میکند، وجود ندارد. وظیفه همگان بهویژه پلیس و نیروهای امنیتی، پافشاری بر قانون، پرهیز از سلیقهگرایی، شناخت درست معروف و منکر و تنزلندادن این مباحث، به برخی فروعات است که البته آنها هم در جای خود مهم هستند. حفظ امنیت کشور بسیار مهم است، اما توجه به آبرو و حیثیت مردم نیز بههمان میزان اهمیت دارد و نباید یکی به بهانه دیگری فدا شود. توجه به برقراری نظم عمومی و یکساندانستن همه در برابر قانون، ازجمله مواردی است که ذیل موضوعات «اهم»، باید مورد توجه همه دستگاهها و آحاد مردم باشد.