دكتر روحاني در سفر اخير خود به قم و در نشست خبري با خبرنگاران با اشاره به پرونده هسته‌اي ايران به نكته بسيار مهمي اشاره کرد. وي در خصوص رفتار آمريكايي‌ها با ايران گفت: آمريكايي‌ها بايد تلاش كنند گام هاي اشتباهي را كه برداشته‌اند اصلاح كنند.اشتباهات آمريكايي‌ها را می‌توان اینگونه دسته‌بندی کرد:مهمترين اشتباه آمريكايي‌ها اين است كه هنوز واقعيت ميز مذاكره را درك نكرده‌اند و به آن نگاه ابرقدرتي دارند یعنی فكر مي‌كنند ديپلماسي می‌تواند ابزاري براي برخي اهداف آنها باشد. آنها از گذشته بايد درس بگيرند كه ايرانيان در طول اين 35سال گذشته بر سر يكسري اصول خود همواره مقاومت كرده و هيچ گاه تسليم نشده‌اند. به همين دليل بايد گفت كماكان ابزار تحريم حفظ شده و بر آن تاكيد مي‌شود و در حوزه سياست داخلي آمريكا بر سر موضوع تحريم ايران منازعات و رقابتهايي شكل مي‌گيرد. اين شرايط را بايد در كنار اين نكته قرار داد كه آمريكايي‌ها استاد از بين بردن فرصتهاي ديپلماسي با ايران هستند و بسياري از سياستمداران معروف آمريكايي را مي‌توان نام برد كه بعد از اين كه قدرت را از دست مي‌دهند ابراز پشيماني مي‌كنند از اينکه فرصت‌هاي ديپلماتيكي كه در قبال ايران داشته‌اند را از دست داده‌اند. به طور مشخص بايد گفت شبيه‌ترين دوره از نظر روابط ديپلماتيك و سياست داخلي دو كشور به حال حاضر را مي‌توان دهه 1990 ميلادي دانست. در آن دهه آقاي كلينتون و خانم آلبرايت وزير خارجه‌اش بسياري از فرصتهاي ديپلماسي با ايران را از دست دادند اما باز با تمام توان تلاش كردند تا ايران را وادار به تسليم كنند اما همين كه آن دوران گذشت و در پي تغیير و تحولات سياسي منصب خود را واگذار کردند هر دو از، از دست رفتن فرصت‌ها گفتند. اين نگاه الان نيز تا حدي وجود دارد و نگاه قدرتمدارانه آمريكایي‌ها دلیل اصلي شكست سیاستهايي است كه آنها در قبال ايران در پيش مي‌گيرند. اشتباه ديگر آمريكايي‌ها اين است كه معمولا بر روي سكوهاي لرزان در خاورميانه پاي خود را مي‌گذارند. در حال حاظر نيز سكوهاي آنها در خاورميانه سكو هاي آلوده به استبداد، تروريسم و دموكراسي‌كشي است و اين كشور‌ها از دوستان آمريكايي‌ها در منطقه‌اند در صورتي كه جمهوري اسلامي ايران كه كشوري است كه سياست خارجي آن از مقبوليت لازم برخوردار است مورد دشمني آمريكايي‌ها واقع شده است. اما با وجود همه اين اوصاف در حال حاضر تاحدي اراده متفاوتي در آمريكايي‌ها براي بهره‌گيري از فرصتهاي پيش آمده و جبران برخي اشتباهات گذشته ديده مي‌شود. به نظر مي‌رسد كه نوع رفتار سياسي آقاي اوباما و دولتش با رفتار سياسي روساي جمهور سابق آمريكا قدري متفاوت است و اين تفاوت حتي از مرحله تاكتيكي نيز فراتر است. البته به هر حال اين نشان دهنده تحول دروني و يكباره سياستمداران آمريكايي نيست، بلكه اين طيف از سياستمداران آمريكايي به اين نتيجه رسيده‌اند كه نمي شود سياستهاي تقابلي خشن را با ايران پيش برد و ايران كشوري است كه بايد با آن تعامل كرد. خود آقاي اوباما نيز بارها گفته است كساني كه فكر مي‌كنند ايران دستاوردهاي هسته‌اي حاصل از مقاومتهاي چند دهه خودش را در قبال تهديدهاي ما كنار مي‌گذارد اشتباه مي‌كنند. لذا باور‌ها بر اين است كه تيم سياست خارجي آمريكا در حال حاضر درك واقع‌گرايانه‌تري از رفتار با ايران دارند و باید از اين فرصت استفاده كرد.

* كارشناس مسائل بين المللي